Ferocactus latispinus renkli dikenli

Küre biçimli kaktüslerden Ferocactus latispinus devleşebilir özelliktedir. Kalın dikenlerinin renkleri kaktüsün yeşili üzerinde hoş bir görünüm sağlar. Büyüdükçe genişleme eğilimindedir. Yani ilkin top şeklinde iken, yıllar geçtikçe boyu enine göre fazla uzamıyor ve üstten basık gibi bir hal alıyor. Dikenleriyle hoş renkliliği ve çiçek açmadaki cömertliği açısından, küçük halde çok daha güzeldir.

Çiçek açması

Zamanı: Çok gençleri yaz sonunda veya daha çok sonbaharda, olgunları ise ilkbahar ortasından sonbahara kadarki dönemde, herhangi zamanlardadır. Çeşitlerine göre krem rengi, saman sarısı, pembe, mor, magenta renklerinin çeşitli tonlarında ama genelde mor rengine çalar tonlarda çiçekler açar. Ferocactus latispinus çiçekleri çok iri olmamakla beraber hiç de küçük sayılmazlar.

Kaktüslerin çiçek açmaları genelde soğuk kış dönemi yaşamalarına bağlıdır. Ferocactus latispinus gibi Meksika dağlık tepelik yerlerinin kaktüsleri ise hem soğuk hem susuz kış ister. Bununla beraber, az bir kış üşümesi yeterlidir. Çiçek açmada pek nazlı değildir. Yeter ki kış boyunca susuz kalsın ve az da olsa üşüsün. Sonrasında, çiçek tomurcukları vermeye girişmeleri için epey uzun süre güneşe ve yeterli sıcağa ihtiyaçları var. Ayrıca çok küçükken çiçek açmıyorlar. Gövde çapı 10cm kadar gelişmiş olmalıdır.

Ferocactus latispinus tatlı bir kaktüstür

İç kısmı o kadar tatlıdır ki kesip doğrayarak yerler. Çeşitli tatlılarda da kullanılır. Bu özelliğinden dolayı Candy Cactus demişler.

Zor yönleri

Soğukta ıslak toprak, hatta çok az nemli toprak bile çürütür. Kupkuru toprakta olması lazım. Hatta soğuk dönemlerde hava akımları olmayan, havası nemli soğuk odalarda, kapalı soğuk camekan balkonlarda bile sırf hava neminin yüksek olması dahi çürüyüp gitme sebebi olabilir. Eğer kışın soğuk ve kapalı yerde tutacaksanız ve içeride hava nemli ise, o takdirde oranın mutlaka yüksek derecede hava akımlarına sahip olması gerekiyor. Yazın ise kapalı, çok sıcak yerleri hiç sevmez, sıcak ve havasızlıktan dolayı birden bire tepeden tırnağa çürür, ölür. Bu zorluklarından dolayı herkes edinmemelidir.

Renkli dikenler

Acaba kaktüsçüler mi boyamış  yoksa kendinden mi renkli bunu iki şekilde anlarsınız. Biri, dikkatle bakarak. Yani boya varsa anlarsınız. Diğer daha kolay yolu ise şudur: Ferocactus latispinus çeşitlerinde iki çeşit diken bulunur ve farklı renklere sahiptirler. İnsanlar boyamışsa tümü aynı renktedir ve bundan boyalı oldukları anlaşılır. Areol denen düğmeciklerde kenar dikenler sayıca çok, nispeten küçük ve ince, yarı şeffaf ve beyaza yakın renktedir. Orta kısımdaki dikenler az sayıda, daha kalın, daha uzun ve renklidir. Ayrıca bir de incecik bir yaprak gibi bir uzantı en ortadadır ve bu da renkli olmasına rağmen rengi biraz farklıdır.

Kaktüs dikenlerini boyama oldukça yaygındır. Yani dikenlerini renkli gördüğümüz kaktüslerin pek azında renkler o kaktüsün doğal halidir. Yani çoğunluğunun dikenlerini boyamışlardır. Aslına bakarsanız, dikenleri kalın ve gösterişli olan her tür kaktüsün dikenlerini boyamada bir sakınca yok. Bazı bitkilerimizin fotosentez yapmayacak özellikteki odunlaşmış kısımlarını ya da varsa dikenlerini boyayabiliriz. Bitkilerin sağlığına zarar vermeyen ve zehirli olmayan boyalar kullanın. Canlı ana gövde üzerini hiç boyamayın. Gövde kısmının boyanabilir olduğunu düşünüyorsanız hava geçirmez katman oluşturma özelliği olmayan boyalardan gerekir.

Silindir çubuk yapraklı paşa kılıcının yaprak uçları kurur, incelir ve o uçlar adeta bir hayvanın parmaklarının ucundaki pençemsi tırnak gibi bir görünüm kazanır. Gerçi tüccarlar bu bitkinin yaprak uçlarını kurumadan boyarlar. Halbuki kurumamış uçları boyamada bir güzellik yok. En güzeli, kuruyan ve incelen uçları tıpkı uzun bir parmak ucunda ince uzun bir tırnak görünümü veriyor ve o tırnak benzeri kuru uçları hatta oje ile, istediğiniz renge boyayabilirsiniz. Oldukça ilginç ve çok da güzel bir görünüm olur. Diğer bitkilerinizin de kupkuru olmuş ama çirkin görünmeyen uzantıları varsa, onları da boyayabilirsiniz. Mesela Phalaenopsis orkidenizin dallı budaklı uzun çiçek sapı kupkuru ölü olduğu halde kesmeye kıyamıyorsanız boyayın.

Ferocactus latispinus yaşam tarzı

Habitat: Meksika’nın orta ve güney kesimlerinde, kış ayları pek yağışlı olmayan, 600m ve çok daha yüksek rakım yerlerde yaşarlar. Bundan dolayı kış soğuklarına biraz dayanıklıdırlar (≅ -4°C). Ayrıca püfür püfür hava akımlarına da çok ihtiyaçları var. Fakat bununla beraber evlerde güneşli pencere önlerinde yetiştirmek mümkün. Sadece, hava akımları yetersiz olduğu için pek kayda değer bir gelişim göstermez, yıllarca neredeyse ilk aldığınız gibi küçük kalır. Yaz boyunca veya gelişim dönemlerinde gece saatlerinde kesintisiz hava akımları olmazsa gelişemezler.

Ferocactus latispinus kaktüsleri doğal yaşam alanlarında (dağlarda tepelerde) çalılarla karışık bulunuyorlar. Ve bu sebepten ötürü, haziran ortasından ağustosa kadar öğle saatlerinin yakıp kavuran dik güneş ışınlarından korumak iyi olur.

Bakım istekleri

Yukarıda bahsettiğim yaşam şartlarına göre doğru yerde tutun. Yani çok havadar, çok uzun süre saatlerce direkt güneşli bir yerde tutun, ama sadece yaz aylarının sadece tam öğle saatlerinde direkt yakıcı güneş ışınlarından koruyun. Gelişim dönemlerinde gece boyunca kesintisiz hava akımları şart.

Sulama

Sonbahar ortasından ilkbahar ortasına kadar hiç sulamayın. İlkbaharda gece en düşük sıcaklık 13C derecenin altına düşmediği günler geldiği zaman sulamaya başlayın. Sulama sıklığına gelince: Toprağının kupkuru hale gelmesi sulama zamanının geldiği anlamına gelmez. O kupkuruluğun da üzerinden ortalama bir 15 gün geçmelidir. Sonra sulayın. Hemen hemen her kaktüs türü için yaz boyu sulama sıklığı böyle olmalıdır. Unutmayın ki bunlar müthiş bir su depolayıcısıdır (bu sayede hiç sulanmasalar bile, şartlar elverişli ise gelişime devam ederler). Ayrıca depoladıkları suyu idareli kullanmak için gündüz saatlerinde nefes bile almazlar ki su ısrafı olmasın. Aynı şey orkidelerin çoğunda da aynen böyledir (bakınız: Krasula tarzı fotosentez).

Fakat eğer Ferocactus latispinus kaktüsünüz kışın yağmur alacağı bir yerde bulunuyorsa çürüyüp gidebilir. Buna önlem için toprağını son derece süzek, neredeyse birkaç saatle kupkuru hale gelir, kilden tamamen yoksun ve humusun da yok gibi az olması yönünde hazırlamış olmanız gerekiyor. Böylece kış yağmurlarında toprağının ıslanmasından dolayı bir problem çıkmaz. Yine de bana sorarsanız sadece saksıda yetiştirin ve kışın toprağının kuru kalacağı yerde tutun.

Sulama saati yazın önemli

Kaktüslerinizi, sukulentlerinizi sıcak yaz günlerinde günün en serin saatlerinde sulayın. Ayrıca eğer geceleri çok sıcak geçiyor ise yani ısı gece saatlerinde 24C dereceden aşağı hiç düşmüyorsa o takdirde bu bitkilerinizi o dönemde ya hiç sulamayın ya da gündüz boyunca saksılarının ve topraklarının güneşten ısınmamasını sağlayın. Bunun için mesela güneş ışınlarının direkt gelmediği yerlerde tutabilirsiniz. Veya güneşi filtreleyici sera tülü kullanın. Eğer bunlara dikkat etmezseniz ani bir şekilde çürür, ölürler. Geceleri bir hayli serin geçen karasal iklim bölgelerde pek tehlike yok.

Toprak isteği

Toprak olarak benim bir karışım tavsiyem şöyle: 2 ölçü ponza taşı + 2 ölçü iri taneli (2mm ila 4mm arası) dere kumu + 1 ölçü doğal arazi toprağı + 1 ölçü saf gerçek torf. Doğal arazi toprağının karışımda ne işi var? Çünkü yıllardır çok defa deneyip görmüşümdür ki kaktüsler ve sukulentler potasyuma çok ihtiyaç duyuyor ve doğal arazi topraklarımız bitkilerin özellikle kaktüslerin ve sardunyaların köklerinin almasına elverişli potasyum bileşiklerince oldukça zengin. Bu sayede kaktüslerim oldukça dolgun gelişim gösteriyor. Haricen bitki besini kullanmama pek gerek kalmıyor.

Ferocactus latispinus kaktüsümüze bitki besini vermeli miyiz?

Evet. Bitki besinleri bitkilerin süper gelişimi için değil, daha ziyade sağlıklı ve dirençli kalmaları için önemlidir. Süper gelişim ise bitkilerin ihtiyaçlarına uygun doğru şartlarda mümkündür (ısı, ışık, hava akımları, doğru toprak vesaire). Eğer benim tavsiye ettiğim toprak karışımının aynısını yaparsanız bitki besini çok daha iyi işe yarar. Saksı bitkileri için özel hazırlanmış bitki besinlerinde bitkilerin ihtiyacı olan pekçok madde var. Böylece bitkileriniz çok daha sağlıklı ve dirençli olacaktır. Siz eğer toprak karışımını benim tarifimdeki gibi yaparsanız kaktüs besini değil, genel amaçlı bitki besini kullanın. Ama eğer karışımda doğal arazi toprağı kullanmazsanız o durumda kaktüslere özel bitki besininden ya da çiçek-meyve amaçlı, yani azot oranı düşük, potasyum oranı yüksek bitki besininden vermelisiniz.

Karasal iklimde yaz boyunca, her üç sulamada bir, üçte bir dozaj suya karıştırıp verin. Tam deniz etkisindeki düşük rakım bölge Akdeniz ikliminde ise sadece mayıs ortasında, haziran ortasında yarımşar dozaj ve son olarak eylül ortasında, üçte bir dozaj uygulayın.

Saksı-toprak değiştirme zamanına dikkat

Sadece ve sadece ilkbaharda ama havalar iyice ısındığı zaman, yaz sıcaklarına kalmadan gecikmeden yapın ve sonrasında 20 gün hiç sulamayın. Diğer zamanlarda hiçbir şekilde rahatsız etmemelisiniz.

Üretim çoğaltma

Ferocactus latispinus ne yazık ki pek yavru vermez. Hatta genelde hiç vermezler. Bu durumda üretimini tohumlarıyla yapmak gerekir. Zamanı ise ilkbahar. Önce doğru toprak karışımını hazırlayın. Sonra toprak yüzeyini bastırmadan, sıkıştırmadan, sulamadan tek tabaka halinde leblebi kadar küçük taneli ponza taşı ile kaplayın. Ardından tohumları taşların üzerine serpin (taşların aralarında kaybolsunlar). Sonra süzgeçli sulama kovası ile yağmurlama usulünde sulayın. Açık havada güneşli yerde tohumlar zamanla çimlenir. Tohumlar çimlenir çimlenmez sulama sıklığını sadece toprak kupkuru oldukça yapmalısınız. Bunu anlamak için toprak yüzeyindeki ponza taşlarından bir kısmını, fidelerin olmadığı yerlerdekileri kaldırın. böylece toprak kurudu mu kurumadı mı görerek veya dokunarak anlarsınız.

Bir yıl rahatsız etmeyin. Çünkü köklerinin iyice güçlenmeleri gerekiyor. Ertesi yıl mayıs sonunda mini Ferocactus latispinus fidelerini nasıl gerektiğini düşünüyorsanız o şekilde saksılayabilirsiniz. İsterseniz biraz daha büyüyünceye kadar genişçe bir saksıya hepsini bir arada ekerek bakımlarına devam edin. Hızlı gelişmeleri için gece boyunca hafif serin hava akımlarına çok ciddi ihtiyaçları olduğunu unutmayın. Ayrıca haziran ortasından ağustos ortasına kadar öğle saatlerinin yakıcı güneşini filtrelemelisiniz. Ama güneşten tamamen mahrum etmeyin ki deforme gelişim problemi olmasın.