Gladiçya Fabaceae (Baklagiller) familyasındandır. Bilimsel adı Gleditsia triacanthos. Ana vatanı Kuzey Amerika kıtasının iç kesimleridir. Vadilerde akarsu boylarınca yetişirler.
Özellikleri
Gladiçya ağacının boyu yerine göre 10m ile 30m arasında değişir. Dallarında 5cm kadar uzun, kalın, sert ve sipsivri tehlikeli dikenler bulunur. Görüntüsüyle ve gölge vermesiyle beğenilen büyük ağaçlardan gladiçya hızlı büyümesi ve fidanlarının dikildiği yerde kesin tutma özelliğiyle bilinir. Sökülerek yer değişimi yapılmaya da uygundur. Bu ağaçlar çok uzun ömürlü değildir (ömrü 100 ile 150 yıl arasında değişir).
Yaprakları uzun ince saplarda birçok mini yaprakçıklar bütününden oluşur. Görünümü zariftir. Ağaç büyüdüğünde çevreye uzattığı dallarının yan dalları uç kısımlara doğru hafifçe aşağı eğik olup yapraklar da sarkık gürünüme katkıda bulunur. Hem görüntüsü güzel hem yaz aylarında iyi bir gölge sağlayıcıdır.
Kış soğuklarına -40C dereceye kadar dayanır. Türkiye’nin her ilinde yetişmesi mümkündür.
Hem tuzlu topraklara hem yüksek alkalinli topraklara uyumludur. Bir yere dikilen fidanlar iki yıl geçtikten sonra kuraklığa son derece dayanıklı olurlar.
Yaşlanan ve dalları iyice kalınlaşan gladiçya ağaçlarına iyi bir budama yapmak, ağır-uzun dallarını kesip kısaltmak gereklidir. Zira kuvvetli fırtınalarda ağır dallarının kırılma özelliği var. İleride budama istemiyorsanız bu takdirde dikeceğiniz yeri iyi seçmelisiniz. Seraların yanlarına, yol kenarlarına ve araba park yerlerine dikmeyin.
Gleditsia triacanthos var. inermis adlı varyetesi dikensizdir. Yaprakları daha sadedir. Tek sap üzerinde sağlı sollu dizilen yaprakçıkları daha iricedir. Esas tür dikenli gladiçyanın yaprakları yukarıda resimde gördüğünüz gibi bir sap üzerinde çok sayıda incecik yan saplar mini yaprakçıklarla doludur.
Gladiçya ağaçlarının 20-25cm uzunluğunda ve 4 veya 6cm genişliklerde olan tohum kılıfları yeşilden kahverengiye döndüğünde iç tarafı pişmiş gibi lezzetli bir jöle ile kaplıdır. Çocuklar kılıfların içini açıp tatlı jöleyi kemirmeyi severler. Tohumları tam kuruduğunda kahverengi ve cilalı gibi çok parlak bir hal alır. Henüz sertleşmeden iğne ile uç taraflardan delip içlerinden ip geçirerek tespih yapabilirsiniz.
Tohumları çevreye dağılıp kolayca çimlenir. Yazın susuz kalırlarsa pek çoğu veya tümü ölür. Sulak yerlerde ve iklim olarak yaz mevsiminin kurak geçmediği yerlerde gladiçyalar istilacı özellik gösterir. Fidanları çok hızlı büyür.
Gladiçya ağacı fidanı üretimi
Tohumlarıyladır ve gayet basittir. Kış aylarında ya da en geç kış sonunda tohumları ekmelisiniz. Soğuk ve ıslak toprakta bekleyen tohumların tümü ilkbaharda çimlenecektir. Susuz bırakmazsanız tohumdan gelişen fidanlar ikinci yılın sonunda 2 metreyi bulurlar. Kökleri çok derine gidiyor. Fidanları sökerken derin kazmanıza ve köklerin tümünü sökmenize hiç gerek yok. Çünkü sökerken kökleri ne kadar zarar görürse görsün diktiğinizde kesin tutarlar. Gladiçya fidanı dikmenin ya da söküp yer değiştirmenin en iyi zamanı kış sonudur.
Çok istilacı bir ağaçtır kendisi ve çok hızlı büyüyor. Tohumdan çıkan gladiçyalarım 1 yaz sonunda 140cm boy yaptı. Komşumuzun bahçesinde 35 yaşında gladiçya 20 metre boy ve 2 metre çap yapmış durumda şu an. Bizim burada kral ağacı derler bu türe. Mükemmel dikenleri sayesinde sağlam çitler yapmak için 1.sıradadır gözümde.