İğde

İğde ağacının çiçekli dalları. Fotoğraf: Wikipedia

Özellikleri

İğde ağacı gümüş yapraklarıyla güzel görünümlü, dikenli, küçük yapılı bir ağaçtır. Yetiştiği yerin özelliklerine göre bazen 1-2 metre ortaboy çalı, bazen daha uzun (3-4m kadar) büyük çalı, bazen de 9 metreye kadar bir ağaç halinde gelişir. Kışın yapraklarını döker. Meyveleri olgunlaştığında parlak, kahverengimsi turuncu renk alır.

Baklagiller gibi iğde türleri de kökleriyle toprağa azot kazandırır. Bu sayede yıldan yıla kendi kendisine gübre sağlamış oluyor. Ayrıca azottan çevresindeki diğer bitkiler de faydalanır.

Türkiye’nin hemen hemen yer yerinde iğde ağaçlarına rastlarız. Bazı yerlerde ağaç gibi değil, 1-2 metre kadar, karışık dallı, dikenli bir çalı gibi karşımıza çıkar.

En güzel özelliği çiçeklerinin şahane kokusudur. İğde ağaçları genelde ilkbahar ortası ile yaz başı arasında çiçeklidir. Çeşitlerine göre çiçek rengi soluk sarı, yeşilimsi soluk sarı ve normal sarı olur. En yaygın çiçek rengi sarımsı gümüşi yeşil, yaprak rengine yakın tondadır.

Meyve irilikleri çeşitlerine göre değişir. Elaeagnus angustifolia türünün doğal olarak çok yerde kendiliğinden yetişenine kuş iğdesi, meyvesi iri ve makbul olanına sultan iğdesi derler. İngilizcede yaygın adı Rus zeytinidir (Russian olive). Meyve iriliği çeşitlerine göre küçük bir zeytin kadar veya orta boy bir zeytin kadar olur.

İklim uyumu

Kış soğuklarına -40C dereceye kadar dayanıklıdır. Fakat -20C dereceden daha fazla soğukta, soğuğun uzun sürmesine göre körpe dallarının kuruması problemi yaygındır. Yaz ayları çok şiddetli sıcak ve kurak geçen Akdeniz iklimine de uyumludur.

İğde fidanı yetiştirme

İğde toprak ve iklim seçmez. Her tip toprakta gayet güzel yetişir. Sadece tam gün güneşli ve oldukça açıklık, rüzgarlı yerlerde yetiştirmeniz lazım. Aksi takdirde, özellikle de havası fazla nemli memleketlerde eğer kuytu yerlere dikerseniz çeşitli hastalıkların fidanları öldürme riski yüksektir. Tuzlu topraklara uyumluluğu tamdır. Bazı yerlerde tam deniz kenarlarında doğal olarak yetişmiş iğdeler görebilirsiniz.

Fidan büyüyüp boyu uzadıkça en alt dalları kurur. Bunları tam kurumadan önce budamalısınız. Yoksa (iyice kurudukları zaman) adeta demir gibi sertleşirler ve bunları kesmekte bir hayli zorlanırsınız.

Üretimi genelde çekirdekleri ile (tohumlarıyla) yapılır. Fidanları 3, en geç 4 yaşında çiçek açma ve meyve verme olgunluğuna gelirler. İğde tohumlarını kış aylarında ekmek gerekiyor.

Çelik yöntemiyle de iğde fidanları elde edebilirsiniz. Yarı olgun dal çeliği ve tam olgun dal çeliği yöntemleri uygundur.