Özellikleri
Çarpıcı renkte kızıl yapraklı, otsu, birkaç yıl yaşayan bir bitkidir. Yaprakları ve dalları pancar kırmızısının daha göz alıcı tonundadır. Çingene şalvarının yaprakları biraz parlak ve aylarca dayanır sağlamlıktadır. Yapraklar eskidikçe renk tonunda açılmalar olur. Yapraklardaki damar bölgeleri oluklu gibi ve açık renklidir. Bu özelliğinden dolayı yeşil yapraklısı krem rengi çizgili gibidir.
Yaprak güzeli‘ne benzerlikleri çoktur ama hiçbir alakası olmayan bambaşka bir bitkidir.
Kullanım
Park, bahçe ve balkon süs bitkisidir. Evlerde de havadar pencere yanında sorunsuz yetişir. Yemeklere, salatalara katabilirsiniz. Tatlılarda bile renklendirici olarak kullananlar var. Yani gıda boyası gibi de kullanımı var.
Bakım bilgileri
Çingene şalvarı toprak seçmez. Besleyici ve süzek toprakta ise adeta devleşir. Boyu iki metreye yaklaşır. Susuzluğa dayanıklıdır. Fakat bu dayanıklılık uzun süre susuz kalmada ölmemesi yönündedir. Yani toprağı kuruduğu anda hemen yapraklar pörsür ve dalları eğilir. Bu yüzen toprak kurumaya başlarken tekrar sulamak gerekiyor. Sulamasanız kolay kolay ölmez ama perişan olur.
Yaz boyunca sürekli şiddetli sıcak olan memleketlere uyumludur. Bununla beraber çok sıcak memleketlerde bütün gün güneşli yerleri pek sevmez. Evlerde ise güneşli ve havadar bir pencere kenarında güzel yetişir.
Kışa dayanıklılığı kuzey rüzgarlarını direkt almaması şartıyla -4C dereceye kadardır. Kışın korusanız daha iyi olur. İlkbahar başında budayarak boyunu kısaltın. Daha gür gelişecektir.
Bit vs. pek düşmanı yoktur. Ama kelebekler yumurta bırakırsa oluşan tırtıllar yaprakları yer. Hastalıklara da dirençlidir. Bahçelerde sorunsuz yetişir. Tuzlu topraklara toleransı çok yüksek olmasa da iyidir. Bu sebeple kolay kolay kök çürümesine uğramaz.
Çoğaltma
Çingene şalvarı tepe dalları ile çoğaltılır (bknz tepe çeliği). İlkbahar başında tepe dalları direkt olarak toprağa dikin ve sulayın. Kolayca köklenir ve sonra hızlı bir şekilde büyür. Yazın Çingene şalvarından tepe çeliği yaparsanız sıcakta köklenmesi zorlaşır. Tutması için yapraklarını azaltın ve büyük yaprakları yarısından kesip küçültün.
internetten sipariş vermiştim. 2 gün kargoda kalınca tabi gün içinde solmaya başladı. 2 hafta oldu geleli. Hala yaprak döküyor. Pencere önünde duruyor. Haftada 1 su verdim. Ne yapmalıyız? Sıvı gübre işe yarar mı?
***
Kargoda beklemesiyle hiç alakası yok. Kışın yer değişiminde bitkinin toprağı ıslak ise hemen köklerde çürüme başlıyor. Şu sayfada sebepler ve yapmanız gereken çözüm yolları açıklanmıştır: Toprağın kökleri zehirlemesi, yakması
Çingene şalvarını annem gibi cam önünde baktığım halde yaprak dökmeye başladı. Ne yapmam gerekiyor?
***
Dip kısmı çürümeye başlamışsa yapacağınız tek gereklilik sağlam dallarından alıp temiz kumlu toprakta köklendirmektir. Başka yolu yok. Problem sadece yaprak dökmesi ise anlaşılan yeni yerinin ısı veya havadarlık şartları eski yerine göre oldukça farklıymış. Kökler çürümezse iyi. Zamanla iki üç ay içinde yeniden filizlenir.
Komşumuzdan almıştım fakat eve gelince bitkim solmaya sararmaya başladı. Yaprakları döküldü. Odada cam kenarında duruyor. Kuruyan uçlardan kestim. Balkona çıkardım bugün. Bakımını nasıl yapmalı?
***
Bakımını bu sayfada yazıldığı gibi yapacaksınız. Yaşamazsa nisan mayıs aylarında komşunuzdan tekrar isteyin.
Bu salı aldığım çingene şalvarım bugüne kadar biraz sıcak biraz soğuğa maruz kaldı. Bilmememden ve dikkat etmememden dolayı sanırım bu yüzden kendini iyice eğmeye bükmeye başladı. Şu anki durduğu yer odamda yani içeride ve gün boyunca çoğunlukla dolaylı yoldan ara sıra da güneş alan bir yer. Birkaç gün sonra kendine gelir mi böyle bırakayım mı yoksa yapmam gereken şeyler var mı?
***
Sıcağa alışık bir bitki sadece 5 dakika sürse bile toprağının ani soğumasında kökleri çürüyor. Toprak ıslak veya nemli ise çürüme devam eder ve bitki ölür. Kupkuru ise çürüme ilerlemez. Birkaç hafta sulamadan bekletin. Yapraklarda ciddi kayıplar olur ama en azından ölmez. Bu problemde esas etken toprağın yapısı. Şurada anlatılmıştır: https://azbitki.com/topragin-kokleri-zehirlemesi-yakmasi#usume
Çingene şalvarına su koymadım dediğiniz gibi o günden beri ve boynunu dikleştirdi. Teşekkürler.
***
İşe yaramış ve yeni kökler geliştirmiş demek ki. Şimdi ise susuzluktan pörsüme olana kadar susuz bırakmaya devam edin. Bunu da atlatınca normal sulamaya geçersiniz. Bu arada yanlış usul sulama hatasına düşmeyin. Sayfası: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
Birkaç gün önce küçük bir çingene saçları dalını ektim. İlk ektiğimde solmuştu. Fakat bir gün sonra canlandı. Hemen sonraki gün yine soldu ve iki gündür hala öyle. Ve çok küçük. 4 yaprağı var. Alttaki ikisi biraz daha büyük. Üstten kesmeli miyim yaprakları?
***
En alt yaprakları kesseniz iyi olur. Tepede iki yaprak yeterli. Genelde ilk on-onbeş gün kadar böyle solgun, baygın durur. Sonra canlanır.
Çingene şalvarımı kasımda İstanbul’dan aldım. Ocakta Hatay’a getirdim. Bir problem olmadı. Ama şu anda yaprakları inceldi, yumuşadı ve aşağı bakıyorlar. Ne yapmalıyım?
***
Toprak köklerine zarar veriyor olmalı. Hemen o topraktan söküp temiz bir toprağa yeniden dikin. Bir buçuk ay boyunca açık havada gölge bir yerde tutun.
Çiçeğimin yaprakları çok küçük ve cansız. Ne yapmalıyım? Önereceğiniz evde yapmam gereken vitamin var mı? Çok seviyorum. İki saksı var ama ikisi de cansız.
***
Biraz güneş ama daha önemlisi bol bol ve uzun süre hava akılmarı isterler. Yoksa ev içinde güzel gelişim beklemeyin. Ben yıllardır devamlı dışarıda hem saksılarda hem bahçede gübresiz, bitki besini bile olmadan sade topraklarda yetiştiriyorum. Kocaman oluyorlar. Komşum da sürekli dışarıda tutuğu çingene şalvarını A101 toprağında yetiştiriyor. Onunkiler muhteşem güzel oldu.
Dere kumu yerine kuvars veya perlitte koklendirilebilir mi?
***
Köklendirme amacıyla bu maddelerin hepsi uygundur. Gübresiz ve süzek toprakta da köklenir. Açık havada direkt toprağa diktiklerimin hepsi köklenmiştir. Fazla hassas değil.
Nisan ayında saksısını değiştirirken toprağında kocaman solucan olduğunu farkettim. Bütün yapraklarını dökmüştü. Yeni çıkan bütün yapraklar kuruyup dökülüyordu. Solucan yapar dediler. Kökleri çok incelmişti. Daha çok zarar vermemek için toprağını tamamen temizlemeden yeni saksıya aldım. Ama solucan yumurtası filan kaldıysa kök aralarında diye düşünmeye başladım şimdi. Ne yapmam gerekir?
***
Böylesi daha iyi. Kökleri eski topraktan arındırmak risklidir. Ayrıca solucanlar o kadar zarar vermez. Başka sebeplerle kötüleşmiştir. Havadar ve güneşli pencere yanında tutun. Pencereyi sık sık açın ki bol bol esinti alsın. Evin temiz hava ile dolması değil yaprakların esintiden etkilenmesi faydalıdır.
Çingene Şalvarımız görsellerdeki gibi dik durmuyor. Sürekli yere doğru gelişiyor. Bunun sebebi nedir acaba?
***
Belki toprağı kuvvetsizdir. Belki evde yetiştiriyorsanız orada havasız ve güneşsiz kalıyorsa dirençsiz olur. Yanına değnek dikip dalları bağlayabilirsiniz. Güneş ve sürekli esinti olursa çok dirençli ve dik gelişir.
Çok güzel, iri iri yapraklı, güzelce büyüyen Çingene şalvarımı budadım ve saksısını değiştirdim. Mahvoldu. Ölüyor. Ne yapmalıyım?
***
Sadece saksısını değil toprağını da değiştirmişsiniz. Eğer köklerini eski toprağından ayırırsanız sonuç daima böyle olur. Çıplak kalan kökler yeni toprakta yanıyor ve çürüyor. Şimdi bekleyeceksiniz ki yeniden kökler uzatsın. Ama bu arada köklenmek yerine tamamıyla çürüyebilir. Her ihtimale karşı bir iki dalını kesip alın ve onları dışarıda açık havada başka saksılarda köklendirmeye çalışın. Köklendireceğiniz toprak gayet süzek olmalı. Tamamıyla gübresiz olmalı. Hatta şurayı da okuyun: Köklendirme toprağı hazırlama
Merhaba yaklaşık 3 aydır baktığım çingene şalvarını 2 gün önce normal suladım dün hepsi dik ve canlıyken bugün boynunu bükmüş ve cansız şekilde buldum. Sebebi ne olabilir ne yapmalıyım?
***
Toprağın bozulup kökleri yakması sorunu. Yaz aylarında genelde sıcak saatlerde sulamak yüzünden bozuk toprağın çürütücü etkisi oluyor. Hiç beklemeden acilen başka temiz bir toprakla yeniden dikin.
Çingene şalvarım bol aydınlık ama direk güneşe maruz kalmayan oda sıcaklığında 1 yıldır benimle birlikte. Çok güzel serpiliyor ama nedense üst büyük yaprakları yeşermeye başladı. Ayrıca tek tük yaprak döküyor. Aldığım yere sorduğumda gün ışığı almıyorsa yapar dediler ama bir bitkinin güneşi en güzel şekilde ne direkt ne de az aldığı bir yer de. Sizce ne yapmam lazım?
***
Bitkiniz direkt güneş almıyor. Ama yapraktaki renk değişikliğinin bununla ilgisi yok. Çiçekçi bu bitkiyi yaprak güzeli ile karıştırmış. Çingene şalvarının çok çeşitleri var. Bazılarının özelliği eskiyen yapraklarda renk değişimi olmasıdır. Mesela ilkin pancar kırmızısı, daha sonra soluk bordo ve koyu tonda kurşuni yeşil karışımı olabilir. Ayrıca pancar kırmızısı yapraklı gelişim gösterirken yan dallardan biri yemyeşil yapraklı gelişebilir. Ben böyle bir dalı kestim, köklendirdim. Yeşil yapraklı çeşidini elde etmiş oldum. Bendeki iri ve düz yapraklı idi. Yeşili de yine iri ve düz şekilli oldu. Yapraklar önce yemyeşil, sonra haftadan haftaya değişerek fıstık yeşili ve krem rengi çizgili oluyor. Her neyse sizin çingene şalvarı bitkinizde sorun yok. Çok eski yaprakların dökülmeleri de gayet normal.
Bir yıldır çingene şalvarı bitkime saksıda bakıyorum. Çok sağlıklı büyüyordu. Yaprakları kocaman, boyu upuzun olmuştu. Balkonda gölgede bol ışık alan bir yerde bakıyordum. Birden bire çok güçsüzleşti. Dik durmamaya başladı. Yaprakları süzüldü, yumuşadı. Saksısının çok küçük kaldığını düşünüp genis bir saksıya aldım ama resmen kalıp gibiydi. Kökler birleşmiş. Hep onları aça aça yeni saksıya aldım. Sopaya destekledim. Uzayanları budadım suladım vs ama hala çok kötü gözüküyor. Bu esnada yeni küçük yapraklar veriyor fakat buruşuk buruşuk iğrenç çıkıyor. Düzelmesi için ne yapabilirim?
***
Kökler ve toprak altı kısmı çürümüş. Hatalarınız ise muhtemelen sürekli az miktarda su ile sulamaktır. Gübre vermek, vitamin olsun diye saksısına ıvır zıvır şeyler koymak bunlar kim tavsiye ederse etsin ciddi zararlı şeyler. Şimdi d dip kısım yeni kökler geliştirir mi bilmem ama tedbiren bazı dalları alıp temiz, kumlu toprakta köklendirmeye çalışın. Şu sayfayı mutlaka okuyun: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
Çingene salvarım alalı çok olmamasına rağmen büyüdü, kocaman oldu. Dün rüzgarda yere düştü. Kırılmadı aslında ama eğik durmaya başladı. Eski haline gelir mi?
***
Cansızlaşma ve pörsümeden bahsetmediğinize göre hiçbir sıkıntı yok. Dik durması için iyisi bir değneğe bağlayın.
Nisan ayında bitkimizi diktik. 1.5 metreye doğru yaklaştı. Sizin dediğiniz ortamda, doğru sulama ile büyüdü. Fakat şu anda yapraklarının uçlarında sararmalar var ve bazı küçük yaprakların uçlarında da benzer şekilde sararmalar ve buruşmalar var. Bu konuda çözüm önerilerinizi rica ediyorum. Bitkimizi seviyoruz ve kaybetmek istemiyoruz.
***
Muhtemelen sulamalarda ciddi hatalarınız var. Boyları yarım metre kalacak şekilde kısaltın. Tüm saksı bitkilerinizi mutlaka şurada anlattığım kurala göre sulayın: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
3 ay önce Çingene şalvarı aldım. Kargodan açtığımda bitkin durumdaydı. Şimdi üst tepeden önce çürümüş gibi oluyor sonra yukarı doğru kuru bir şekilde uzamaya başlıyor. Bu normal durum mu? Gelişimi böyle mi oluyor? Biz bilemedik kurumuş diye kopartmıştık.
***
Tarifinizden anladığım kadarıyla bitkiler için karanlık sayılan bir yerde tutuyorsunuz. Ciddi anlamda ışık yetersizliği var.
İki tane birer metreye yakın çingene şalvarım vardı. Annem balkona çıkarmış ve bütün yapraklarını dökmüşler. Şimdi elimde sadece iki sap kaldı. Onları tekrar canlandırmamın yaprak çıkarmasının bir yolu var mı?
***
Aniden toprak soğuması yüzünden kökleri çürümüş olabilir. En dip kısmı her gün kontrol edin. Eğer yumuşama, kararma olursa fazla ilerlemeden üst sağlıklı kısımlarını kesip alın. Gübresiz ve bolca kumlu toprağa dikip güneşli pencere önünde tutarsanız zamanla köklenir ve yapraklanırlar. Eğer kök çürümesi olmamışsa kesmeye gerek yok. Zamanla yeniden filizlenecektir. Güneşten mahrum etmemelisiniz.
Çingene şalvarı çiçeğimi geçen yıl aldım. Boyu uzun ama yaprakları çok değildi. Budadım ve bulduklarımı yanına diktim. Üzerinde küçük 4 yaprak var. Geldiğindeki gibi yani gelişmiyor. Balkonumda duruyor. Ne yapmalıyım?
***
Benim de yıllardır hem bahçede hem saksılarda var. Kış boyunca biraz kötüleşiyorlar. İlkbaharda havalar ısındıkça çok güçlü olarak hızla büyürler. Birkaç hafta kaldı. Sabredin.
Nisan ayında fide olarak aldığım iresinem 40cm civarında, tek kök halinde ve neredeyse saksı dibine kadar yaprakları mevcut, gayet sağlıklı. Fakat bazı yapraklarda delikler var. Sebebi ne olabilir? Bazen balkonum alırım. Poyraza maruz kalıyor sebep bu olabilir mi?
***
Bitkilerin yerini hiç değiştirmemelisiniz. Sürekli aynı yerde durmalı. Veya belki de tırtıllar yiyordur. İyice kontrol edin.
Bitkim bu zamana kadar cam önünde normal büyümeye devam ediyordu ama havaların soguması, petekleri açmamızla bir zaman sonra yavaşça pörsüyüp eğilmeye başladı. Hemen hemen tüm yaprakları döküldü. Düzelir mi acaba?
***
Pörsüme ve yumuşama olmuşsa ve halen devam ediyorsa kökleri çürümüştür ve çürüme yukarı doğru devam ediyordur. Sağlam dallarından alıp onları köklendirmeye çalışmak lazım.
benim Çingene salvari cicegimi budadim hiç yaprak birakmadim bu ağustos sıcağında sonbaharda canlanirmi buna olsun lutfen cevap verin
***
Başka sorular yazdı iseniz onlar gelmedi. Problem nedir bilmediğim için tahminimce yazıyorum. Eğer susuz kalmış gibi pörsümüşse kökleri ve dip kısmı çürmüştür. Bu durumda yaptığınız şeyler işe yaramaz. Sağlam dallarından alıp onları ayrı yerde temiz toprakta köklendirmeniz gerekirdi. Çingene şalvarı bazen yaz sıcaklarında toprağı güneşten ısınmış halde iken sulayınca bu şekilde köklerden başlayarak ölmeye başlar (özellikle 2-3 yıl yaşlanmışları çok hassastır). Sıcak havalarda güneş saksısını ısıtmamalıdır.