Dere otu

Ana vatanı güney-batı Asya ve güney-doğu Avrupa civarları olan dere otu Maydanozgiller (Apiaceae) familyasının Anethum graveolens türüdür.

Bahçelerde ve balkon saksılarında tohumdan gayet kolayca yetişir. Sulamak dışında hemen hiçbir bakım istemez. Yetiştiği bahçede bir defa çiçek açar ve tohum verirse o bahçede artık her yıl kendiliğinden çıkar.

Mevsimlik bitkilerdendir. İlkbahar ve yaz aylarında tohumdan yeşerir, yapraklanır, uzar ve tepesinden şemsiye gibi şekil oluşturan birbirine bitişik pekçok mini çiçekler açar. Sonra tohum verir ve ölür. Yapraklar çok ince parçalıdır. Boyu gelişim dönemi su ve ısı şartlarına ve toprağın besleyiciliğine göre 30cm ile 1.20m arasında değişir. Tohum verdikten sonra (yaz aylarında veya sonbaharda) ölür. Çevreye dağılan tohumlardan sonraki yıl kendiliğinden biterler.

Maydanoz gibi dereotu da insan sağlığı için çok büyük değer taşıyor. Manava, markete alışverişe gittiğinizde dere otu almadan dönmeyin.

Dere otu yetiştirme

Çok kısa ömürlü olduklarından dolayı her yıl dereotu tohumlarını tekrar ekmek gerekiyor. Gerçi bir defa bir bahçede yetişirse ve çiçek açıp tohum vermesine izin verirseniz sonraki yıl tekrar tohum ekmeye gerek kalmaz. Çünkü tohumları her yere dağılmıştır. Tohumların sonraki yıl kendiliğinden kolayca çimlenme özelliği vardır.

Tohumlarını ekme

Hızlı yükselip çiçek açacaklarından dolayı yaprak verimliliği kısa sürelidir. Bu yüzden dereotu tohumlarını 3 hafta ara ile farklı yerlere ekmenizi tavsiye ederim. Yaşadığınız yerin iklimine göre don olayı tehlikesinin tamamen kalktığı zamandan haziran ortasına kadar 3 hafta ara ile dereotu tohumları ekin. İlkbaharda çok erkenden dereotu tohumlarını ekebilirsiniz. Zira çimlenmek için havaların epeyce ısınmasını beklemez.

Yer seçimi ve toprak

Koyu gölge olmayan yerlerde yetiştirmelisiniz. Yeri ne kadar güneş alıyorsa o kadar iyidir. Dereotu toprak seçmez. Killi, kumlu, humuslu hiç fark etmiyor. Ama süzek, humuslu ve biraz da gübreli olan toprakta daha gür gelişir ve daha fazla ürün alırsınız. Humuslu, çürüntülü ve gübreli toprak hazırlamakla verimliliği yükseltebilirsiniz.

Tohumlar arası mesafe

Islak olmayan toprağı kabartın, tırmıkla düzgünleştirin. Dereotu tohumlarını rasgele serpin ve güzelce sulayın. Tohumların birbirlerine mesafesine gelince:

Dereotu tohumu ekmede bu hesap pek önemli değil. Toprak ne kadar verimsiz ve kötü ise dere otları o denli cılız gelişirler. Dolayısıyla da bu durumda tohumları sık ekebilirsiniz. Humuslu ve verimli toprağı çürüntülerle, gübre ile güzelce hazırlamışsanız tohumları bir hayli seyrek ekin. Tohumlar çimlenip mini dere otları belirince bir daha sökmek, yer şaşırtmak olmaz. Bu durumda fazla bitişik olanlardan bir kısmını sökmeli ve aralarında 25-30cm gibi mesafe olmasını sağlamalısınız. Böylece mesafeli olarak daha sağlıklı gelişirler. Yalnız, bu seyreltmeyi gürce yetişiyorlarsa yapın.

Sulama

Tohumları ektikten itibaren toprak kurumaya hafifçe yüz tutunca hemen sulayın. Fideler büyürken de böyle devam edin. İyice yapraklandıklarında ise bu sefer fazla suyu sevmezler. Toprak kupkuru olmaya yakın kurudukça sulayacaksınız.

Dere otu bitkisi

Hasat

Sabah saatlerinde daha diri olurlar. Sabahleyin dereotu toplamak daha iyidir. Çim biçer gibi toplayabilirsiniz. Kökleriyle sökerek toplayabilirsiniz. Ben ihtiyaç olduğu zaman ne kadar dere otu lazımsa bahçe makasımla yaprak saplarından tek tek keserek topluyorum. Böylece dallarına ve köklerine zarar gelmiyor.

Kullanım

Salatalarda, soğuk içilen yaz çorbalarında, zeytinyağlı sebze yemeklerinde ve balık yemeklerinde taze (yeşil) olarak kullanılır. Bakla yemeği denince akla dereotu gelir.

Kokusu hoş olmayan yemeklerde dere otu kullanımı: Bazı insanlar lahana ve karnabahar yemeklerinin kokusunu sevmez. Ama üstüne dereotu doğrayınca rahatsız olmadan yiyebilirler. Lahana çeşitleri içerdikleri vitaminler ve asitlerden dolayı hamileler için çok gereklidir ama o dönemde hamileler kokulardan iğrenebiliyor. Dereotu sayesinde bebek gelişimi için önemli olan lahana, brokoli, karnabahar yemeklerinden mahrum kalmazlar.

Ağız kokusunu gidermek için dereotu çiğnemek fayda verir.

Ayrıca dereotu tohumları ve kurutulmuş yaprakları baharat olarak kullanılır.

Arkadaş bitki olarak dere otu

Bazı bitkilerde polenleşme için böceklere ihtiyaç vardır. Bu böceklerden en bilineni bal arılarıdır. Dereotu çiçeklendiği zaman bulunduğu yere birçok böceği çeker. Bundan dolayı kabak, domates, kivi vs. bitkilerin yanlarında dere otu yetiştirme tavsiye edilir.