Aslında ponza değil pomza taşı denmesi gerekirken ponza taşı denmesi daha yaygın olmuş. Diğer adlarından birkaçı: cüruf, topuk taşı, briket taşı, köpük taşı, lav taşı. İngilizcede pumice derler. Volkanik kayalardan, inorganik maddelerdendir. Yapısı çok gözeneklidir. Birçok amaçla kullanılır (tarım, fidan dikimi, süs bitkileri üretimi, inşaat ve tekstil alanlarında). Burada bitkiler için bir toprak düzenleyicisi gibi kullanımı ele alınmıştır.
Konular:
Bitkiler için ne işe yarar?
Hem saksı bitkilerinin toprak karışımında hayati önem taşıyan ‘kök ortamına havadarlık kazandırma’ özelliği var hem toprağı ağır killi bahçe ve tarlaların topraklarını ıslah etmede önemli yeri var. Fidan dikerken çukuru kapatacak toprağa ponza taşı karıştırmayı fidancılar genelde ihmal etmez.
Her yeni çıkan yazımı takip edip okuyanlar salon-ofis süs bitkilerinin saksı toprağı karışımlarında ponza taşını çok sık tavsiye ettiğimi görüp canları sıkılmış olabilir. Batılılar ise sphagnum yosunu belasını, bundan oluşmuş “peat moss” denen işe yaramaz çürüntüyü, suyu inatla tutan Hindistan cevizi liflerini (cocopeat belasını), ve vermiculit maddesini tavsiye ederler. Hemen her bitki için, bıkmadan usanmadan.
Sebep güya toprağa havadarlık ve süzeklik kazandırmak. Oysa süs bitkilerinin toprağına sadece tuzlaşma kazandırır ve zamanla bitkileri zehirleyip öldürürler. Yani o maddeler toprak karışımında tuzları bünyelerinde biriktirirler. Bu ise tam bir felakettir. Sonuç olarak genelde kök çürümesi olur. Tabii ondan önce bitkinin tüm kısımlrında bozulmalar başlaması da gayet yaygındır.
Bir de perlit var bilirsiniz. O da bizde çok ve ucuz. Fakat tozları toprağın yapısına göre jelleşme etkisi yaparak buharlaşmayı önler ve kökleri büsbütün havasız bırakır. Zaten yapısı zamanla bozulup toprağın kimyasal dengesini bozar. Yani perlit ve vermikülit zamanla çözülüp erir. Ponza taşı hiç bozulmaz. Perlitin ve vermikülitin içerdiği bazı maddeler birtakım bitkilere zararlıdır. Ponza taşı sırf havadarlık ve süzeklik sağlar, toprağın yapısını hiç etkilemez. Ponza taşındaki bu mükemmellik başka hiçbir maddede yoktur. Ayrıca çiçeklerinizin toprağını değiştirdiğinizde eski topraktaki ponza taşını ayırıp tekrar tekrar kullanabilirsiniz (iyice yıkayıp kuruttuktan sonra).
Bahçelerde kullanımı
Fidan dikme esnasında köklerin arasını ve çukurun tamamını 3 ölçü toprak + 1 ölçü ponza taşı karışımı ile doldurmak iyi olur. Çünkü ağaç fidanlarını toprağa dikince ayaklarla kuvvetlice bastırıp fidanın dimdik durmasını sağlamak şart. Ponza taşı sayesinde o sıkıştırma toprağın suyu geçirmeyecek derecede preslenmesinin önüne geçer. Böylece her sulamada taze oksijenli su rahatça tüm köklere ulaşır. Bu da köklerin çabuk aktifleşmesini ve fazlaca saçaklanmasını sağlar. Dolayısıyla fidanın hem tutması garanti olur hem de rahatça saçaklanan kökler sayesinde gelişimi hızlı ve güçlü olur.
Ponza taşı ayrıca ağır killi topraklara süzeklik ve havadarlık kazandırmak için sağlıklı bir toprak düzenleyicidir. Etkisi kalıcıdır.
Evlerde süs bitkilerine kullanımı
İç mekan süs bitkilerinin saksı toprağı karışımında sphagnum yosunundan da hindistan cevizi liflerinden de milyon kat daha faydalıdır. Yurdumuzda bol bol var. Hem sudan ucuz (mecazi değil, gerçekten de içme sularından daha ucuzdur).
Dracanea türleri, benjamin, difenbahya, yucca, paşa kılıcı, devetabanı gibi yana yatmadan dik durması için toprağın sıkıştırılması gereken ve değnekle desteklenmesi gereken bitkilerin toprak karışımına 1/4 oranında karıştırmak kesinlikle şart (yani 3 ölçü toprak + 1 ölçü ponza taşı). Yoksa mecburen toprağı sıkıştıracaksınız ve bu da köklerin sıkışıklıkta havasız kalıp çürümelerine neden olacak.
Sukulent bitkilere toprak karışımı hazırlarken de ponza taşı kullanılmalıdır. Küçük saksı bitkilerine küçük taneli ponza taşı tavsiye ederim. Yani taneler pirinç ve kuru nohut tanelerinin iriliklerinde, irili ufaklı olmalı.
Toprağa karıştırma ölçüsü
Fazla lifle topraklara 1/5 oranında (4 ölçü toprak + 1 ölçü ponza), diğer topraklarda 1/4 oranında (3 + 1) karıştırın.
Poza taşı nerede satılır?
İnşaat ve tekstil işleri için ayrı, bitkilerin toprağına karıştırmak için ayrı işlem görür. Dolayısıyla her ponza taşı faydalı olmayabilir. Fidanlıklarda satılanlardan almalısınız. Satmıyorlarsa ısrarla isteyin, söyleyin artık satsınlar. Yazılarımı milyonlarca kişi okuyor. Elbette şimdiye kadar önemli bir talep olmuştur. Hâlâ ponza taşı satmayan fidanlıklar varsa kendileri kaybediyor!
Güncelleme: (mart, 2019) – Zaman zaman bana gelen bilgilere göre fidanlıklar ellerinde ponza taşı olduğu halde soranlara yok diyorlarmış. Çok ucuz olduğu için zahmete girmek istemiyorlar anlaşılan. Sadece kendi çalışmalarında kullanmak için ellerinde bulunduruyorlar. Ama fidanlığın bir köşesinde görüp de bundan istiyorum derseniz elbette verirler.
Fiyatı
Kilo ile değil hacim ölçüsüyle satılır. Türkiye’de son derece ucuzdur. Yıldan yıla değişen enflasyonu düşünürsek burada ponza taşının fiyatı hakkında bir rakam vermem yanıltıcı olur. Bir ekmek fiyatı ile açıklayacak olursam: Toptan değil, perakende satış fiyatı her yerde aynı olmamakla beraber 1 litre hacmindeki bir paket ponza taşının fiyatı yarım ekmek fiyatı kadar eder. Ortalama böyle düşünün. En fazla 1 ekmek parası fiyat konabilir. Bundan daha fazla para isteyenler haksızlık ediyor. Ayrıca toptan fiyatı daha da düşüktür.
Pomza kumu inşaatlarda şap olarak kullanılan kumu aynı harmanı yapabilir miyim?
***
Ponza taşı kum değil. Fındık içi kadar irilikte volkanik taş kırıklarıdır. Dere kumu ama ortalama 4mm gibi iri taneli olması lazım. Onu da kullanabilirsiniz. Yalnız ponza taşının yerini pek tutamaz.
Beyaz pomzalar var ve kahverengi ya da koyu kahverengi pomza var. 6 dönümlük kırmızı topraklı tarlada 1 kamyon kadar kullanmayı düşünüyorum. Koyu renkli olanlarda ayrıca demir gibi minerallerin yüksek olduğu söyleniyor. Beyaz pomzayı bulmak daha kolay. Yardımcı olursanız sevinirim.
***
Hiç fark etmez. Demire gelince kırmızı topraklar zaten demir zenginidir. Arazinizin toprağında karbon oranı düşük ise çok miktarda leonardit de gerekir.
… Bunlara pomza taşını nasıl uygulamalıyım? Üzerine mi? Arasına mı? Yoksa alt direnaj yerlerine mi yerleştirmeliyim bilemiyorum.
***
Toprak ile ponza taşını karıştıracaksınız. Yani harmanlayacaksınız. Nasıl köfte yaparken kıymayı diğer malzemelerle karıştırıp yoğuruyorsanız onun gibi.
Biz serada, sadece perlit ortamında tohumdan ürüne kadar semiz, roka, yeşil soğan vb yetiştirmeyi amaçlıyoruz. Bu amaçla denemelere başladık. Ancak sayfanızı okuduğumda pomza taşının daha verimli olabileceği kanaatine varmış bulunmaktayım. Sadece pomza taşı ortamında yukarıda bahsettiğim ürünleri tohumdan ürüne kadar yetiştirebilir miyim?
***
Topraksız tarım benim ilgi ve bilgi alanım değil. Bu konuda size hiçbir tavsiyede bulunamam.
Ceviz bahçemde fidanların etrafına döküp toprağa karıştırsak faydası olur mu? Fidanlar 3 yaşında. Toprakta organik madde artırmak istiyorum.
***
Ponza taşı organik madde değil. Hem toprağın organik maddelerce fakir olduğunu nereden biliyorsunuz? Siz en iyisi toprağınızı analiz ettirip uzman tavsiyelerine göre ne tavsiye ederlerse onu yapın.
Merhaba, ben kaktüslerimin üstlerine kırmızı ponza taşını dekor ve ısı geçirgenliği amaçlı koydum. İçinde özel kaktüs toprağı olduğu için zaten katıştırmadım. Üstteki ponzalar sayesinde sürekli yamulan minik kaktüslerim artık dümdüz durabiliyor. Yanlış bir uygulama yapmış olmuyorum değil mi? Sizin yazılarınızı henüz gördüm ve bundan sonra tüm bitkilerimin saksılarını yenilerken ponza da karıştıracağım… Yeni yeni bitki yetiştirmeye başladığımdan fazla bilgi sahibi değilim, o yüzden bu değerli bilgiler için çok teşekkür ederim…
***
Evet o şekilde sakıncası yok. Ben de benzer amaçlarla, daha çok kaktüslerin ve sukulentlerin düzgün durmaları için desteklemek amacıyla diplerine taşlar koyuyorum. Hem güzel görünüyor.
Ponza taşının tarım için en ideal kullanım boyutu kaç mm olmalıdır acaba?
***
Orta boy zeytin tanelerinden daha büyük olmadıkça tüm boyutları bahçeler ve tarlalar için idealdir. Kısaca 15mm ve daha küçük tüm boyutları.
İnternet sitesinde satılan ponza taşı var. Uygun mudur? Bitkiler için uygun olanını nasıl anlarız veya buluruz?
***
Ponza taşı fidanlıklarda bulunur. İnternet satışlarına güvenmeyin. Benim de bilmeme imkan yok. Resimlerde tamam dersiniz ama size alakasız bir şey gönderebilirler.
Bir siteden pomza taşı aldım. Pomza-cüruf-lav taşı yazıyor. Kahverengi renkte olur mu yanlış mı aldım acaba?
***
Ponza taşının kahverengi olanı da aynı şekilde uygundur. Şüpheniz olmasın.
Merhaba, 2 gün önce bahçemdeki top mazıların leylandi ağaçlarımın diplerine çim ayrıcı ile beraber pomza taşı serdim. 250 m2 çim ekili alan var ve içinde 14 adet meyve ağacım var ağaçlar 4 yaşında. Bu sene ilk defa meyve ağaçlarımın diplerini 100cm çapında genişlettim ve içlerine pomza taşı doldurdum. Toprakla karıştırmadım. Sadece ağaç altını 10cm derinleştirip pomza serdim. Sizce meyve ağaçlarım zamanla zarar görür mü? Amacım görüntü ve görsellik katmaktı. Fidanlardan olmyalım hocam. Cevabınız için şimdiden teşekkür ederim.
***
Mehmet Bey ponza taşı en hassas salon bitkilerinde, hatta akvaryumlarda bile kullanılacak kadar güvenli bir maddedir. Hiçbir zararı olmayacağından emin olun.
Merhaba. Bölgemizde pomza taşları sahillerde çok olur. Bunlarda deniz tuzundan arındırılarak kullanılabilir mı?
***
Denizde olmaması gerekir. Onların ponza taşı olduğundan eminseniz günlerce suda bekletin. Her gün suyu değiştirin. Böylece tuzluluk kalmaz.
1 dekar tarlaya kaç kg pomza kullanmalıyım? Ayrıca kırmızı pomza bazik. Beyaz pomza asidik olduğu için kullanım miktari dekarda ne kadar olmalı? Hangisini tercih edelim?
***
Acaba toprağınıza gerekli mi? Gerekiyorsa toprağınızın killilik oranına göre miktarı siz düşüneceksiniz. Bu bir gübre değil. Sadece felaket yoğun killi toprakları süzek hale getirmek için kullanılır. Asidik veya bazik olmalarına gelince, ne derece doğru bilmiyorum. Ama bildiğim şey kırmızısı da beyazı da aynı şekilde kullanılır ve toprağın pH derecesini değiştirmezler. Bazı insanlar ikisini karışık kullanıyor. Güya birbirini dengeleyecekmiş.
Kedim evdeki tüm saksılara tuvaletini yapıyor. Bu yüzden diğer saksıların üstünü çakıl taşları ile tamamen kapatmıştım ama sanırım bu bitkiler için pek iyi olmadı. Kedimden korumak için saksı üzerini hangi taş ile kapatabilirim?
***
Ponza taşı veya kuvars taş parçaları uygundur. Mıcır ve beyaz süs taşı olarak kullanılan kendinden tozlu dolomit taşları olmaz. Çünkü bunlar torağın pH derecesini fazlasıyla yükseltir.
Yeni dikeceğim kayısı fidanlarına dikim aşamasında en uygun malzeme pomza mı perlit mi olur?
***
Her halükarda ponza taşını tavsiye ederim.
Pomza taşı köklendirmede kullanılabilir mi? Yoksa kil bilyesi ya da başka bir materyal mi kullanmalıyım?
***
Bunlarla olmaz. Esas sayfasına bakın: Köklendirme toprağı
Beyaz ponza taşı aldım. Narenciye fidanı toprağında kullanabilir miyiz?
***
Evet.
Merhaba, balkanda kullandığım saksıların drenaj deliği saksı tabanından 2-2,5 cm yüksekliğe ayarlanmış şekilde. Haliyle sulama sonrasında saksıdaki su bu yüksekliğe gelene kadar içinde su kalıyor. Kalan suyun bitki köklerine zarar vermemesi için piyasada volkanik tüf de denilen kırmızı pomza taşı ile drenaj yüksekliğine kadar saksı altını doldurmak istiyorum. Sizce bu yöntem uygun olur mu?
***
Dipte sürekli kalan ve zamanla zehirliliği katbekat artan zehirli suya kökler gider, o zehirli suyu emer ve bitkiler zarar görür. Siz en iyisi dipten delik açın.
Ponza taşı kumu insaatlarda şap olarak kullanılıyor. ilerde koyulan seramiğe zararı olur mu ıslak zeminlerde (banyo ve balkonlarda) kullanılması sakıncalı diyorlar siz ne dersiniz?
***
Fevzi Bey burada konu sadece ponza taşının tarım ve saksı bitkilerinde kullanımı ile ilgili. Ponza taşının inşaat çimento katkı vesaire diğer kullanım şekillerini bilmiyorum. Hiç anlamam.
Yarı bodur kiraz bahçesi yaptım Aralık ayında. Ponza taşını yeni duydum dip kurtlarının gelmesini engellediğini söylediler fidanların kenarlarını açıp koysam faydası olur mu?
***
Hayır yanılıyorlar o konuda hiçbir faydası yok.
İnternetten sipariş ettiğim pomza çok ince toz halinde geldi. Bu şeklinin de saksı bitkilerinde kullanımı uygun mudur?
***
Tavsiyem fidanlıkları dolaşın ve ponza taşını gözünüzle görüp alın. İnternet üzerinden her türlü sahtekarlıklar yapılıyor. Dürüst satıcılara rast gelenler azınlıkta. Size gönderdikleri şeyin ne olduğunu bilmiyorum. Ponza taşı adı üstünde taş parçalarıdır. Toz değil.
Ponza taşını sakı toprağının üstüne eklesem olur mu?
***
Bu şekilde sadece süs olarak işe yarar.
İnşaatlarda kullanılan pomza taşı farklı mı? Saksıları boşaltıp taşları ayıklamak çözüm olabilir mi? Mangal kömürünü ufalayıp toprağa karıştırın diyorlar..
***
Gerçekten ponza taşı ise sorun olmaz. Ama bir de ytong denen tuhaf madde var ki ponza taşına çok benziyor. Toprakta dağılır ve topraktaki besin maddelerini etkisiz bırakır. Neyse, kullandığınız şey ytong değil ponza taşı ise sorun yok. Mangal kömürü eğer torf değil arazi toprağı kullanıyorsanız iyidir. Diğer durumlarda gereksiz. Ponza taşının yerini tutmaz (gerçi hiç yoktan iyidir).
Maalesef ponza taşı zannettiğim madde ytongmuş. Saksılarımdan bu taşı nasıl temizleyebilirim? Öneriniz nedir?
***
Keşke kullanmadan önce iyice araştırsaydınız. Aslında pek zararlı bir madde değil. Toprakta yavaş yavaş yumuşayıp dağılır ve bitki besinlerini işe yaramaz hale getirir. Bitkilere doğrudan bir zararı yok. Sanıyorum yeni yaptınız. O halde geç kalmadan, bir an önce bitkileri söküp gerçek ponza taşı ile hazırladığınız toprak karışıma yeniden ekin.
Evet, dün yaptım o hatayı ve yarın ilk iş değiştirmek. Artık bu sayfa ilk bakacağım bilgi kaynağı. İlginiz için teşekkür ederim, iyi akşamlar.
***
En iyisini edersiniz. Böylece bitkileriniz yıllarca daha da güzelleşerek yaşarlar.
Ponza taşının kırmızı ya da beyaz olarak kullanımının bir farkı var mı?
***
Hayır yok.
Ponza taşını teraryumun enalt kısmında kullanabilirmiyim? Yoksa toprağa mı karıştırmam gerekir?
***
O kullanıma uygundur ama onda toprağa karıştırılmaz. Her şey katman katman olur. Kendi sayfasına bakın: https://azbitki.com/mini-terrarium-cam-kaplarda-bitki-yetistirme/
30 litrelik saksı üstüne büyük deniz taşları konulabilir mi? Yani tuzlu olması zarar verir mi yıkamadan koymuyorum gerçi ama yine de sormak istedim. Evde kedim olduğu için saksıya girmesini istemiyorum.
***
Deniz taşları pürüzsüz, cilalı gibi güzel taşlardan ise onlar tuz tutmaz. Yıkayın, hatta yıkadıktan sonra biraz suda bekletin ve sonra kullanın. Böylece içiniz rahat olur. Ama ağırlıkları toprağı ezip sıkıştırmamalı. Buna önlem için önceden bitkinin toprağını ponza taşı ile karışık hazırmamış olmanız gerekir. Ponza taşı sayesinde ağırlıktan dolayı sıkışma olsa bile toprak macunlaşmaz ve kökler zarar görmez.
Ponza taşını saksının en altına drenaj için kullanabilir miyim? elimde bol miktarda var.
***
Olabilir elbette.
Sorum diatomit ile ilgili. Aslında kedimin kumu olarak kullandığım bir malzeme. Beyaz pomza gibi dayanıklı, bastırınca ezilmiyor. Pomza kadar olmasa da ucuz sayılır. Su emiciliği harika. Bol gözenekli bir yapıya sahip. Ve anladığım kadarıyla toprağa herhangi bir salınım yapmıyormuş.
1mm-3mm arası olanlarını bodur güllerin toprağına perlit katar gibi karıştırdım güzel sonuçlar aldım. Youtube’da da bazı üreticilerin bunu kullanarak çelik köklendirme yaptıklarını görmüştüm. Ancak pH değeri nedir gibi bilgilere pek erişemedim. Sizin diatomitle ilgili deneyimleriniz, yorumlarınız nedir?
***
Deniz suyunda ve göl suyunda oluşmuş başlıca iki tipinden başka çeşitleri var mı, kediler için kullanılana herhangi başka maddeler katılmış mı, bilmiyorum. Ancak tatlı su olan yerlerde oluşmuş olanların bonsai toprağı olarak kullanıldığını biliyorum. Başka bilgim yok.
Elimdekiler küçük ve orta boyda. sizce bu büyüklük iyi midir? küçük saksılar için pirinç demişsiniz ama ben yine de size danışmak istedim.
***
Gayet iyidir. Sorun yok.