Crassulaceae familyasının Sedum cinsinden bazı türler yukarı doğru, tek tek dallar uzatmaları gibi birtakım farkları dolayısıyla Hylotelephium adı altında ayrı bir cins olarak düşünülmüş. Fakat daha sonra o farkların bilimsel açıdan ciddi önem taşımadıkları anlaşılmış ve bu türler tekrar Sedum cinsinden kabul edilmişlerdir. Fakat ayrı cinsten olduklarına dair iddiada inat edenler var. Sedum sieboldii bu sebeple bazı kaynaklarda Hylotelephium sieboldii diye adlandırılmıştır.
Özellikleri
Dayanıklı sukulent bitkilerden biri olan Sedum sieboldii’nin ana vatanı Japonya’dır. Kayalıklar üzerinde yetişirler. Dalları ince ama sağlamdır. Yine de dik duramazlar. Yapraklar dallarda üçer üçer karşılıklı dizilmiş olarak gelişir. Etli ve kalın yapraklarının kenarları hafifçe tırtıklıdır. Sonbahar ve kış soğuklarında yapraklar kenarlardan başlayarak kızarırlar ve böylece Sedum sieboldii daha güzel görünür. Sonbaharda dal uçlarından top top pembe çiçekler açar. Kışın dallar kurur. İlkbaharda dipten yeni filizler uzar. Yaz boyunca yavaş yavaş, yapraklana yapraklana gelişmeye devam eden dallar toprağın yapısına ve susuz kalıp kalmamasına göre 10cm ile 30cm arasında uzayarak sonbaharda uçlardan çiçeklenir ve kışın yine kururlar.
Kışa dayanıklılık
Bu sevimli, zarif, güzel, şirin, dekoratif bitki Sedum sieboldii kış soğuklarına birçok ağaç türlerinden bile daha fazla dayanıklıdır. -45C derece soğuklara dayanabiliyor. Şaşırtıcı bir şey. Bazı kaynaklarda kış soğuklarına karşı koruyun veya -7C dereceden fazla soğuğa dayanamaz derler ama bu yanlış bir anlamadan kaynaklanır. Yani kışın dallarının kurumasını soğuğa bağlıyorlar. Oysa onun doğası böyledir. Erken kurumasa geç kurur ama gecikince çirkinleşerek zamanla kuruyor. Önemli değil. Her ilkbaharda dipten daha fazla sayıda dallar geliştirip daha çok yapraklanır.
Kullanım
- Güneşli içmekânlarda yetiştirilmeye uygundur.
- Aşırı sıcak kurak yerlerde toprağın güneşten ısınmasını, çabuk nem kaybetmesini önlemek amacıyla diğer bitkilerle karışık, yer örtücü olarak bahçelerde kullanılabilir.
- Aşırı güneşli balkonlarda saksılarda sarkıcı bitki olarak yetiştirilmeye çok uygundur.
- Bahçelerde dekorasyon amaçlı kayalıklara belki en uygun bitki budur. Çünkü Sedum sieboldii hem susuzluğa çok iyi dayanıklıdır hem de ağır don olaylarına müthiş dayanıklıdır.
Yetiştirilmesi, bakımı
Güneşli yerleri seviyor. Günde en az 4 saat direkt güneş alması gereklidir.
Toprağı humuslu çürüntüler, kum ve ponza taşı karışımı olursa hızlı ve dolgun gelişir.
Bahçede yerini severse hiç sulamasanız bile olur. Yine de (yaz boyunca) toprak kurudukça sulamanız iyi olur. Saksıda Sedum sieboldii yetiştirirken ise ilkbahar ve yaz aylarında hiç susuz bırakmayın. Yaz boyunca toprağı kurudukça akşamları sulamanız yaz sıcaklarında gelişim yavaşlamasının önüne geçebilir (sıcak günlerde geceleri serinletilmesi iyi gelir). Kışın toprak adamakıllı kurudukça çok az miktar su dökerek sulayın.
Bitki besini (saksı kaktüsleri için olan özel bitki besininden) ilkbahardan yaz ortasına kadar ortalama 20 günde bir defa, tavsiye edilen dozajın yarısı kadarını suya karıştırarak verin.
Çoğaltılması
Herhangi bir dalını toprağa dikerek köklendirebilirsiniz. Filizlenmeleri geç olur ama mutlaka olur. Hazır poşet topraklarda genellikle çürürler. Tek yaprak çeliğinden çoğaltılması mümkün ama zordur. Gelişimini henüz yeni tamamlamış yaprakları seçin. Fazla rütubetli olmayan ve havadar bir yerde pek sık sulamamanız gereken bitkilerinizin dibine toprak yüzeyine bırakın ve unutun. Zamanla filizler oluşturur.
Birkaç yıllık olmuş Sedum sieboldii köklerden bölünmesiyle çoğaltılabilir. Sadece kış sonunda yeni filizler uzamaya başlamışken kökten bölme ile ayırın. Sevdiği toprak karışımına dikin. Başka zamanlarda köklerini rahatsız etmeyin.
Çoklu mine fide üretimi
Bu usulde her bir yaprak dibinden birkaç minicik fide türer. Yani çok fazla sayıda mini mini Sedum sieboldii fideleri elde edersiniz. Fakat her ortamda, her şartta mümkün olmaz. Ekim ayının sonunda sağlıklı yaprakları olan dallarından birini kesip alın. Uygun toprak ile doldurduğunuz genişçe bir saksıya dalı bırakın. Gömmeyeceksiniz, dikmeyeceksiniz. Öylece toprak yüzeyine yatırın. Sürekli açık havada, direkt güneş alan bir yerde tutmanız gerekiyor. Saksıdaki toprak kurudukça sulayın. Çünkü topraktan yükselen nem gerekiyor. En geç aralık ayı sonuna kadar, her bir yaprakta üç veya dört tanesi bir arada birkaç mini fide oluşacaktır. Bunlar yaprağın gücü ile beslenirler. Çok küçük oldukları halde incecik kökler uzatırlar. Yapraklar sararıp incelene kadar dokunmayın. Bu ise, en geç ocak ortasına veya sonuna kadar tamamlanır. Sonra mini fideleri aynı saksıya eşit aralıklarla ekin. Yavaş yavaş büyürler. Mayıs sonundan itibaren yine dışarıda, esintili ama direkt güneşten yanmayacakları bir yerde durmaları lazım. Yaz mevsimi sağ salim atlatırlarsa hızlıca gelişimlerine devam ederler. Şimdi neredeyse bir yıl geride kaldı ama hala ilk ektiğiniz gibi aynı topraktalar. İlkbahar başında küçük saksılara o fideleri tek tek ekersiniz. Veya bahçeye de ekebilirsiniz.
Üç yıldır yetiştiriyorum. Daldan çoğaltma mümkün. Kışın kuruma olayını yaşayarak öğrendim. İlkbaharda dipten yeniden canlanması harika oluyor. Dipten sürgün alarak çoğaltmayı deneyeceğim.
Bitkinin adını öğrenmek için İnternette araştırma yaparken yine sizin sitenize rastladım. Siteniz gerçekten çok iyi, çok faydalanıyorum. Kışın kuruma olayı kapalı balkonda olmasına rağmen meydana gelince soğuğa dayanıklı değil sanırım demiştim ama tam tersi normal bir durummuş. Şimdi geçen yıla göre daha bile güzel oldu.
Sieboldii yeni yeni filizlenmeye başladı. Büyüyene kadar yarı gölge balkonda mı durmalı, yoksa güçlü güneş alan camın önüne mi koymalıyım?
***
Çok uzun saatler boyunca direkt güneş alması şart değil. Günde iki üç saat güneş alması yeter. Daha az güneşli yerde de olur ama bu takdirde bulunduğu yer mutlaka gün boyunca kuvvetli aydınlık olmalıdır. Ayrıca dışarıda açık havada daha güzel gelişim gösterir.
Sieboldiimde bir tür bitki biti oluştu. Sieboldiilerde özellikle oluşan bir bit türü müdür bu? Nasıl bir önlem almalıyım veya bir ilaç öneriniz var mıdır?
***
Bitlendiğini hiç görmedim. Dolayısıyla bilmiyorum. Zaten kışın soğuk etkisiyle yapraklar ve dallar kuruması lazım. Böylece ilkbaharda daha gür ve daha fazla sayıda yeni dallar uzatır.
Bu bitkiyi geçen yıl tesadüfen edindim. Yazın güneş alan terasımda çiçek açmıştı ve durumu çok iyiydi. Kışa doğru kapalı balkona aldım. Tüm kış öldü sandım. Mart başı gibi köklerini kontrol etmek istedim ve dipte canlı sürgünler olduğunu gördüm. Toprağını yeniledim. Nisan ortasına kadar birden kocaman ve sağlıklı bir fide verdi. Ben de vaktidir dedim ve terasa, eski yerine aldım. Şu anda bu tek fide iyice uzadı (35 cm kadar) ve bitki doğası gereği dik durmayan bir bitki olduğundan kalemle destek yaptım, iple bağladım. Acaba desteksiz durması, toprağa teması daha mı iyi olurdu?
***
Şimdiden bu kadar aması ve sadece tek dal uzaması normal değil. Bir şeyler yanlış gitmiş. Kapalı balkona almakla hata etmişsiniz. Önümüzdeki kış dışarıda dursun. İlkbahar gelince birçok dal uzatacaktır. Dallarının fazla uzama özelliği yok. Bağlamamalısınız. Serbestçe kendi halinde olmalı.
Bir sieboldi satın aldım. Henüz çok küçük. Burda kışlar sert geçer. K ışın açık balkonda mı bırakmalıyız? Küçük seramik bir saksıda ekili. Saksısını büyütmem gerekir mi?
***
Yukarıdaki bilgilerde kışa ne kadar dayanıklı olduğu yazılı. Sizin orada o kadar ağır kış olacağını hiç sanmıyorum. Ayrıca sedum sieboldii Didim’de bile kışın yok oluyor. Kökleri ilkbaharda eskisinden daha fazla dallar hızlıca uzatır. Delikli olmayan saksı kullanmayın. seramik saksılar zaten dibi delikli olsa bile sağlıklı değil. Gereğinden büyük saksının bir sakıncası yok.
Sedum sieboldii hayvanlar için zararlı mıdır?
***
Bildiğim kadarıyla hiçbir zararı yok.
Sedum sieboldim büyümüyor. Neden olabilir?
***
Bu tür kış sonu/ ilkbahar başı döneminde yılda sadece bir defa gelişim atağı yapar. O filizler uzar ve yeni dallar oluşur. Kışın tüm dalları kuruyup yok olur. Her yıl bu şekilde hareket eder. Kışın kuruduğu zaman öldü sanmayın. Köklerinden ilkbaharda tekrar yeni dallar uzatacak. Ortam şartları ve toprağı doğru ise her yıl daha fazla, daha gösterişli dallanır.
Ben bu çiçekten yeni aldım. Çiçekleri geçince budayacak mıyım yoksa çiçekler duracak mı? Şimdi yeni saksıya alsam olur mu? Üretim saksısında şu an.
***
Şimdilik bir şey yapmayın. Çünkü bu bitkinin doğal özelliği kış mevsiminin soğuk geçtiği yerlerde yaşamak ve kışın tüm dallarını kurutmaktır. Yani soğuk etkisiyle dalları kuruyor ve yine soğuk etkisiyle, kendi doğası icabı, kış sonuna doğru köklerinden birkaç tane güçlü filizlenme topakları oluşturmasıdır. İlkbaharda mini açık yeşil topaklak hızlı bir şekilde yeni dallar olarak uzamaya başlar. Yazın çiçek açar. Çiçek açtıktan sonra sadece dalların uçlarını, kuruyan çiçek kısımlarını kesersiniz. Kışın dalları kurursa bırakın kurusun. Ankara’da bunu bahçelerde uzun ömürlü bir bahçe bitkisi olarak yetiştirenler var.
Henüz bitkimi yeni diktim. Poşet toprağa diktim ama sararmaya başladı kapalı balkonunda. Acaba dışarı cam kenarına koymak daha mı iyi olur? Ne sıklıkla sulamam gerekir?
***
Toprak yanlış. Bol bol taşlı, çörçöplü, fazlasıyla süzek ve çabuk kuruyan toprak ister. Dışarıda tutmanız gerekir. Yaz sıcaklarında havasız, kapalı ve sıcak camekan balkonlarda ölüp gitme ihtimal çok büyük. Toprağı kupkuru hale geldikçe sulayın.