Özellikleri
Tırmanıcı, uzun ömürlü ve çok hızlı büyüyen bir bitkidir. Üzüm asması ve kabaklarda olduğu gibi her yaprakla beraber bir tutaç çıkarır ve dal vesaire ne bulursa sıkı sıkı tutunuyor. O şekilde her yere tırmanır. 60 metre kadar uzar. Fakat dalları kalın ve ağır olduğu için çok sağlam destekler sağlamak lazım. Ama isterseniz devamlı budayarak belirli ebatlarda çalı görünümünde tutabilirsiniz.
Yaprakları manolya yaprakları gibi büyük, kalın ve parlaktır.
Solandra maxima çiçek açması
Daha çok sonbahar – ilkbahar arasında, yemek tabağı kadar büyük çiçekler açar. Tropikal kuşak bitkisi olduğu için gündüz-gece sürelerinden etkilenmemesi gerekir ama sanıyorum tropikal kuşak dışında yaz aylarında gündüz süresi fazla uzun olması çiçek açmamasına etki ediyor. Çiçekleri vanilya + Hindistan cevizi kokularının karışımı hissini veren oldukça hoş bir kokuya sahiptir ve en çok geceleri koku salar.
Çiçekleri ilkin sarıdır. Zamanla altın sarısı olur. Sonra daha koyu bir renk alır. Eskiden Maya’lar ve Aztek’ler solandra çiçeklerini çikolatalarında kullanırmış. Şimdi bazı kadınlar kendi yaptıkları dondurmalara katıyor. Ama aslında zehirlidir. Kokulu kısmını nasıl kullandıklarına dair bilgi bulamadım.
Solandra maxima
Solandra maxima ne kadar çok çiçek açsa da nadiren meyve verir. Olgunlaştığında kırmızıdır. Kesinlikle yememelisiniz çünkü zehirlidir.
Soğuğa dayanıklılık
-2C dereceye kadar pek sorun olmaz. -4C derece dolaylarında dalları donar ve toprak üstü tüm dalları kurur. Akdeniz kıyı kesimlerinde bahçelerde genelde sorun olmaz. Güney Ege deniz kıyısı ilçelerinde güney cephe (kuzeyli rüzgarları almayan) yerlerde de kışın zarar görmez. Birkaç yılda bir olan fazla dondurucu havada toprak üstü kısımları sıfırlansa da ilkbaharda kökten yeniden filizlenip hızlıca büyür.
Yetiştirme, bakım
Tam gün güneşli ve yarı güneşli yerlerde yetiştirmelisiniz. 40C derece civarlarında şiddetli yaz sıcaklarında tepe güneşinden rahatsız olması, yapraklarını kısmen dökmesi normaldir. Şiddetli sıcak günler geçince toparlanır.
Toprak seçmez. Tuzlu topraklara bile tam uygundur. Tuzlu, alkalinli deniz kıyısı toprakları için çok uygundur.
Sulama sonbahardan ilkbahara kadar sadece yapraklarda pörsüme oldukça yapın. İlkbaharda da hava sıcaklığı 30C derecelere varmadıkça aynen su sıkıntısı çektirmeniz iyi olur. Solandra’nın bolca çiçek açması için serin aylarda biraz su sıkıntısı çekmesi gerekiyor. İlkbaharda havalar iyice ısındıktan itibaren pek susuz bırakmayın.
Budama
Her gerekli gördüğünüz zaman ve istediğiniz şekilde budayın. Hiçbir sakıncası yok. Çiçek açmasına da herhangi bir olumsuz etkisi olmaz.
Çoğaltma
Solandra maxima’nın dallarını kırıp toprağa dikerseniz hemen köklenme özelliği var. Hiç sorun çıkmaz. Yaz aylarında sıcak günlerde yapmalısınız.
Maxima Solandra çiçeğini çelikten köklendirme yaptım. Ne kadar zaman sonra çiçek açmaya başlıyorlar?
***
Güçlü gelişmesine bağlı. Ne zaman güçlüce dallar uzatırsa o zaman çiçek de açar. Bu yıl belki olabilir. Yerini ve toprağını severse daha ilk aylarda azgınca gelişim göstermesi mümkün.
Kışın birkaç günde olsa -10 görülebiliyor. Dıs mekanda olmaz sanırım. Saksıda yetiştirmeye uygun mu ve kısın nasıl koruyabilirim?
***
Orada hiç olmaz yani kışın mutlaka donarak ölür. Saksıda yetiştirecekseniz taşıyamayacağınız kadar çok fazla büyük saksı ister. Ayrıca kış boyunca kesinlikle dışarıda bırakmamalısınız. En iyisi bundan vazgeçin. Oranın iklimine uygun bitkileri tercih edin.
Bu bitkiyi ekeceğim yer günlük su alan bir suyun zararı olur mu?
***
Su sıkıntısı çekmezse azgınca uzar durur ve pek çiçek açmaz. Günlük sulamaları iptal etmeli ya da bu bitkiden vazgeçmelisiniz.
Çok güzel bir bitki. Tek çekincem zehirli olması. Kedilerim var. Zarar görmelerinden korkuyorum. Ne gibi bir durum yaşanabilir?
***
Bu bitki Bursa’da kışın hayatta kalmayacağına göre sanıyorum evde yetiştirmek istiyorsunuz. Tavsiye etmem. Evde yaşayabilse bile asla çiçek açmaz. Onun yerine yaprak görselliği benzeyen kauçuk gibi bitkilerden edinmelisiniz. Kedilere gelince: Sürekli evde hapis yaşayan kediler her şeyi merak eder, ısırır, sürtünür, oynamaya çalışır. Eğer sizin kedileriniz de ev hapsine maruz kalan kedilerden iseler, evinize kedilere ve köpeklere tam güvenli olduğundan emin olduğunuz bitkilerden başka bitki sokmayın. Ama sürekli evde yaşamayan, istedikleri gibi bahçeye, dışarıya çıkabilen gezinebilen kediler bahçe bitkileri ile ilgilenmezler. Kısaca doğadan kopuk olmayan hayvanlar zehirli bitkilere ilişmemeleri gerektiğini sanıyorum içgüdüleriyle biliyor.
Şu an terasta 1m ve sağlıklı. Mâlum Bursa için sıkıntılı da olsa, örterek de olsa donlardan korumaya çalışacağım. Umarım çiçeğini görebilirim.
***
Örtmek işe yaramaz. Kışı kapalı bir yerde geçirmesi gerekir.