Tekir sözcüğü Eski Yunanca dilinde ‘tigris’ olup kaplan anlamına gelir şeklinde bazı açıklamalar var. Fakat bu kelime Karadeniz’in kuzeyinde (Ukrayna civarlarında ve daha da kuzeyde) çeşitli yerlerde, hatta bölgedeki çeşitli dillerde tigr halini almış ve dolayısıyla, muhtemelen tigr’in kökeni Eski Yunanca değil Eski Farsça olabilir. Ve bu durumda sivri/ keskin anlamına gelir. Türkçeye ise, nereden nasıl geçtiyse tekir haline dönüşmüş.
Kedilerde tekir kelimesi, sıfat olarak..
Biz bu kelimeyi günümüzde bazı kedilerin rengi/deseni için kullanırız. Bunlar gri-kahverengi renklerinin çeşitli tonlarında karışık çizgili-noktalı renkli tüylere sahip kedilerdir. Yunancada aynı anlamda tigre derler (τιγρέ) ama şimdi Amerikanlaştıkları için daha çok ingilizcedeki “tabby” sözcüğünü kullanırlar tekir kediler için.
Karışık renklere dikkatlice bakınca bej rengi, kül rengi, soluk kahverenginin çeşitli tonları, boz, gri ve siyah karışıktır. Kedilere en yakışan renk kombinasyonudur. Tekirlerin genellikle alnın ortasında M şekli dikkati çekiyor. Bunlara ilaveten ağzının içinde üst damakta siyahlık da varsa “mühürlü” derler ve bu kedileri uğurlu kabul ederler. Çocukluğumda Eski İstanbul yerlisi ihtiyarlardan böyle duymuştum.
Alınlarındaki M benzeri şekil birkaç bin yıl boyunca çeşitli kültürlerde farklı farklı yorumlanmış. Eski Mısır’da kediler kutsal kabul ediliyorken ona göre özel bir anlamı varmış. Hristiyanlıkta, Meryem ana kedileri kutsadığı için Meryem’in (Maria’nın) M’si. Müslümanlıkta ise, peygamber efendimiz kedileri sevdiği için Muhammed’in M’si.. Gerçi Arapçada M (mim harfi) bambaşka şekilde yazılır (ﻡ). Belki bu söylentiyi harf devriminden sonra bizim Türkler çıkarmıştır.
Coğrafya
Tekir yaylası adında iki yer var. Biri Erciyes’te, biri Kahramanmaraş’ta. Muhtemelen eskiden oralarda Anadolu leoparı gibi bir hayvan ya da bir tür yabani kediler yaşadığı için bu ad verilmiştir (tahminimce). Bir de Adana’nın Pozantı ilçesinde Tekir yaylası var. Burası aslında Akçatekir beldesidir. Kahramanmaraş’ta Onikişubat içesinde Tekir Mahallesi var. Araştırsak adı tekir olan daha birçok yer bulabiliriz herhalde.
Tekirdağ ilimizin adı ise aslında Tekfur Dağı idi. Cumhuriyet dönemimizde adını Tekirdağ olarak değiştirdiler. Ermenice kökenli Tekfur sözcüğü büyük imtiyaz sahibi Hıristiyan dini lider ya da Hristiyan devlet başı gibi bir anlama gelir. Sanıyorum öyle bir ismi Türklüğe yakıştıramayan o zamanki milliyetçilerimiz ses benzemesini esas alarak yeni bir ad vermiş oldular.
Tekir balığı
Bir de tekir balığı var. Ne kedilere benzer ne de kaplanlara. Rengi turuncumsu pembe gibi bir şey. Ya da pembemsi turuncu. Barbun veya barbunya denen balıklardan bir çeşit. Akdeniz’in neredeyse her ülkesi kıyılarında farklı çeşitleri vardır.