Mor menekşe

Mor menekşe yüzyıllardır parfümcülükte kullanılan doğal bir türdür. Ana vatanı Asya ve Avrupa’dır. Violaceae (Menekşegiller) familyasının Viola odorata türüdür.

 Özellikleri

Tüm yıl yapraklı ve bahçelerde inatla hayatta kalıcı, hatta istilacı özellikte uzun ömürlü bir bitkidir. Şiddetli sıcak havayı ve saatlerce güneş altında kalmayı pek sevmese de bu şartlardan pek zarar görmez. Sadece bir süreliğine dinlenmeye geçer.

Yapraklar kalp şeklinde olup uçları sivri değildir. Yerini severse coşkulu şekilde bol bol yaprak geliştirir.

Kokulu mor menekşelerin çiçek açma dönemi yaşadığınız yerin iklimine göre değişir. Kış soğuklarının hafif, don olaylarının nadir ve çok hafif geçtiği yerlerde sonbahar ortasında çiçek açmaya başlar ve ilkbahar ortasına (bazen yaz başına) kadar sürekli devam eder. Diğer yerlerde ilkbahar boyunca ve sonbahar ikinci yarısında çiçek açar. İlkbaharda çiçekleri sona erdikten sonra toprak yüzeyinde uzayıp giden ip gibi uzantılar (stolon) çıkarıp çok sayıda mini fideler oluşturur. Mini fideler kök salarak toprağa tutunmaya çalışır.

Zengin humuslu, serin, besleyici doğal topraklarda daha iyi yetişir. Kış soğuklarına -35C dereceye kadar dayanır.

Bahçede mor menekşe yetiştirme hakkında hiçbir tavsiyeye gerek yok. Çünkü gerçekten son derece dayanıklı ve uyumludur. Köklerini derinlere gönderir. Üst kısmını yok etseniz, hiç kalmasa bile köklerden filizler uzatıp tekrar peyda olurlar.

Saksıda mor menekşe yetiştirme

Kokulu mor menekşe açık havada yaşar. Evlerde olmaz. Balkonda veya pencere dışında yetiştirmek için ya sabahtan öğleye iki saat kalaya kadar ya da ikindiden akşama kadar güneş gelen bir yer gerekiyor. Yeri hiç güneşsiz kalmamalı ve (yaz boyunca) kuvvetli öğle güneşi almamalı. Bulunduracağınız yere hafifçe ağaç gölgesi geliyorsa, aşırı güneşten koruyorsa daha iyidir.

Genişçe bir “toprak saksı” gerekiyor ki saksı içi devamlı serin kalabilsin. Bol yaprak çürüntülü doğal humuslu toprak sever. Torf toprak da uygundur ama bunu iri taneli dere kumu ile karıştırmalısınız. Biraz yanmış koyun gübresi ya da solucan gübresi ama ⇒ şu sayfada anlattığım gibi uygulasanız çok iyi olur.

Kokulu mor menekşeyi kök başlangıcı hafifçe toprak dışında kalacak şekilde dikin. Sonra üst yüzeyi bir iki santim kalınlığında yaprak çürüntüleri + ponza taşı karışımıylala örtün. Ve saksı altındaki deliklerden bol bol su çıkacak şekilde sulayın.

Daha sonraki sulama sıklığı: Üst yüzey kurudukça, yine alt deliklerden su dışarı çıkacak kadar bolca su ile sulayın.

Yazın daha az güneşli bir yerde tutun. Yaz-kış devamlı dışarıda bulundurun. İlk iki yıl geçince, üçüncü veya dördüncü yıl yaz sonunda yukarıda tarif ettiğim gibi toprağını değiştirip yeniden dikin.

Kokulu mor menekşe çoğaltma yöntemleri

Bahçelerde susuz kalmaması şartıyla hiçbir şey yapmasanız bile kendiliğinden devamlı çoğalır durur. Az güneşli bahçelerde istilacı özelliği var. Kendisi uzun ip benzeri toprak üstü sürgünler uzatarak birçok fide üretir. Ayrıca tohumları toprağa dökülüp kendiliğinden çimlenir ve birçok kokulu mor menekşe devamlı türeyip durur.

Fideleri ayırarak ya da kökten ayırma ile çoğaltma

Sonbaharla birlikte havanın fazla soğuk olduğu ve kış soğuklarının ağır geçtiği yerlerde kokulu mor menekşelerinizi bu usulle çoğaltmayı ilkbaharda yapmalısınız. Diğer yerlerde yaz sonunda yani eylül ayında kokulu mor menekşeleri yerinden sökerek ayırın. Bir saksıya 3-4 fide olacak şekilde dikin. Topraktan sökerken köklerinin zarar görmesi hiç problem değil. Güzelce dikip sularsanız iki – üç hafta içinde yeniden köklenir ve yeni filizler çıkarır (yani yeter ki susuz bırakmayın). Ekim ayının ortasından itibaren daha fazla güneş almaları bolca çiçekler açmasını sağlar. Yoksa çiçeklenmesi gerektiği kadar bol olmayabilir.

Tohumdan mor menekşe üretimi

Tohumdan yetiştirmek için, tohumların kış soğuklarında ıslak toprakta beklemeleri gerekiyor. Yoksa çimlenmezler. Bundan dolayı kokulu mor menekşe tohumlarını sonbahar sonunda veya kış ilk yarısında, en geç kış ortasına kadar ekmelisiniz. Tohumları ekmeden önce toprak kuru veya orta nemlilikte olmalı. Toprağı kabartıp sonra mini tırmık gibi bir şeyler yüzeyi düzleyin. El ile yapmayın ki sıkışma olmasın (yoksa tohumlar tamamıyla dışarıda kalabilir). Sonra tohumları toprağın üzerine serpin. Üstlerini toprakla örtmeyin. Çok delikli sulama kovası ile sulayın. Tohumların çoğu toprağa karışır. Bazılarının dışarda kalmaları önemli değil. Onlar da zamanla toprağa sıkıca yapışacaktır. Devamlı açık havada, kuzeye bakan duvar dibi gibi bahçenin en soğuk yerinde ilkbahara kadar bekletin. Nisan başında saksıyı güneşli bir yere alın. Çimlenmeleri kış sonunda başlayabilir, güneşli yer aldığınızda başlayabilir veya mayısa kadar sürebilir. Sabırla bekleyeceksiniz. Susuz kalmamalarına dikkat edin.