Kavanozda acuka. Foto: reginfo.ge
Marketlerde satılanlardan çok daha güzelini kendiniz kolayca yapabilirsiniz. Acuka yapmanın birçok yolu var, çeşit çeşit tarifler var. Burada kendi icadımın tarifini yazdım.
Önce, acuka nedir?
Gürcülere özel bir yiyecektir. Aslı esası tuz ve acı biberdir. Gürcüler ve Abhazlar acuka sayesinde birlik beraberlik içinde yaşıyor yüzyıllardır. Tarihçesine gelince, rivayetlere göre eski zamanlarda çobanların tuz hırsızlığından doğmuş. Şöyle: Çobanlara tuz veriyorlarmış ki ara sıra hayvanlara yedirsinler. Hayvanlar tuz yerse, daha fazla yeşillik yemek isterler ve böylece daha fazla beslenir, daha iyi semirirler. Fakat tuz o zamanlar o yörede çok pahalıymış ve çobanlar hayvanlara yedirmeleri gereken emanet tuzun bir kısmını evlerine götürürlermiş. Yani çalıyorlarmış. Bunun üzerine, hayvan sahipleri çobanlar tuzu evlerine götürüp kullanamasınlar, yiyemesinler diye tuza bol bol acı biber karıştırmaya başlamışlar. Ve ne görsünler! Bu sefer çobanlar hayvanlardan çok tuz yiyor! Sonra, o yörede acı biberli tuz yemek adet olmuş. İşte acukanın hikayesi böyle. Bu arada acuka Abhazların dilinde tuz anlamına geliyor.
Acuka (benim tarifime göre)
Sade bir şey. Aceleci tembel işi. Lezzeti size göre vasatın altındadır belki.. ama sonuna kadar okuyup fikir edinmenizde yarar var.
Malzemeler
- 2 yemek kaşığı sirke (üzüm, elma farketmez).
- Yarım limon.
- 1 diş sarımsak.
- İstediğiniz kadar bol bol tuz. Ben 1 tatlı kaşığı tuz kullanıyorum yani bence fazlası hiç gerekmiyor.
- Yarım su bardağından biraz fazla biber salçası (ben acı biber salçası kullanırım).
- Boş bir tatlı kâsesi (kapaklı olmalı). Ya da uygun büyüklükte küçük bir kavanoz.
- 3 yemek kaşığı sıvı yağ.
Yapılışı
1- Önce sarımsak dişini ezin ya da ince ince, mini mini doğrayın. Bir kap içine koyun. Üzerine sirke dökün. Bir kaşık ile eze eze karıştırın. Sirke sarımsağın özünü alsın.
2- Sonra biber salçasını ve çokça tuzu kabın içine koyun ve sarımsaklı sirke ile iyice karıştırın.
3- Sıra geldi sıvı yağı katmaya. Yağ ile eze eze karıştırın. Sonra üzerine limon sıkın ve tekrar güzelce karıştırın.
Bu kadar. Kavanoza koyup kapağını kapayın ve buzdolabına koyun. Sonra her ihtiyacınızda yersiniz.
Ek tavsiyeler
Daha lezzetlisi: Acuka yapım aşamasında yarım çay kaşığı kimyon ve yaklaşık bir çay kaşığı karabiber.. Ve bir yemek kaşığı iyice dövülmüş, neredeyse toz haline gelmiş ceviz içi.. Bunları da karıştırırsanız acukanız daha lezzetli olacaktır. Ama sadece yukarıdaki tarifimdeki gibi sade yaparsanız, “bunda bir şeyler eksik ama acaba ne eksik?” diye düşünür durursunuz.
Domates salçası ile yapacaksanız: Bu durumda salçayı kendisinin en az üçte biri oranında kırmızı pul biber ile karıştırmalısınız.
Diğer bir tavsiye: Başkalarının tarifleriyle yetinmeyip kendiniz de bir şeyler düşünün. Mesela zerdeçallı veya avokadolu acuka gibi. Veya hardallı… Anasonlu.. Ayrıca bence yalancı karabiber ağacının tohumları (toz hale getirmekle) acukaya bambaşka bir lezzet kazandırabilir. Ben bunları henüz denemedim ama olabilir. Denemek lazım. Eminim taze fesleğen yapraklarını ezip karıştırmak da çok iyi uyacaktır.
Fotoğrafta linkini verdiğim sayfada yazdığına göre, bazı Gürcü ailelerin an’anevî olarak sürdürdükleri dedeler-nineler yadigarı kendi acuka formülleri varmış ve tarifini kimseye söylemezlermiş. Siz de eşsiz bir icatta bulunur ve kendinize özgü acukayı ailenizin geleneği olarak sürdürür, tarifini torunlarınıza bırakırsınız. Onlar da geleneği devam ettirir. :)
Acuka nasıl yenir?
İnsanlar genelde kahvaltıda ekmeğe sürerek yerler. Halbuki salatalarda da kullanabiliriz. Mesela bir miktar acuka, zeytinyağı ve limon suyunu birbirine karıştırıp az akışkan bir sos elde edin (isterseniz nar ekşisi de karıştırın). Çiğ semizotunu bununla soslayarak yiyebilirsiniz (ama iyice karıştırın, daha iyi olur). Veya benzeri salatalarda acuka kullanılabilir. Makarnaya sos bile yapabiliriz bununla.