Özellikleri
Gelişmiş bir ağaç olduğunda dalları her yöne sarkıcı olur. Uzaktan salkım söğüt gibi görünür. Fakat bu ağaçların dişisi ve erkeği ayrıdır. Dolayısıyla erkek ağaçlarda süslü meyveler oluşmaz. Tam olgun bir ağaçta gövde yapısı yamru yumru, hoş görünümlüdür.
Yapraklar ince-uzun yaprak sapı üzerinde karşılıklı sıralanmış pekçok ince minik yaprakçıkların bütünüdür. Tohumlarıyla aynı hoş aromaya sahiptir. Çam reçinesi kokusunu andırır.
Yeşil meyveleri olgunlaşınca pembeleşir. Sonra soluk mercan rengine dönüşerek kupkuru ve sert hale gelirler. Renkli boncuklara benzeyen mini meyveleri aylarca hatta bir yıla yakın süre ağacı süsler. Hatta eskileri tamamıyla dökülmeden yenileri oluşur.
Kullanım
Karabiber bitkisiyle hiçbir şekilde alakası olmadığı halde tohumlarının aroması çok benzer. Sadece bunda çam reçinesi aroması daha hakimdir. Ve öğütülmüş tohumları karabiber gibi aynı amaçla kullanılır. Ayrıca karabiber ile karışım halde kullanılması da yaygındır.
Aslında daha önemli özelliği büyük ama son derece zarif bir süs ağacı olmasıdır. Diğer adı Peru karabiber ağacıdır. Akdeniz iklimine ve susuz bahçe tasarımlarına tam uygundur.
Soğuğa dayanıklılığı
Kış soğuklarına -9C dereceye kadar dayanır. Akdeniz kıyı kesimlerinde kışın yapraklarını dökmez. Ege’de ise yerine, cephesine ve hava şartlarının gidişatına göre kışın yalancı karabiber ağacı yapraklarını kısmen veya tamamıyla döker.
Yalancı karabiber fidanı dikme
Açıklık ve saatlerce güneşe açık yerleri seçin. Çünkü koca bir ağaç olacak.
Toprak seçmez. Suyu sever ama dikildiği yerde iki yılı doldurduktan sonra aylar süren kuraklığa ve şiddetli sıcaklara iyi dayanır. En azından ilk yılında hiç susuz bırakmayın.
Yalancı karabiber ağacı oldukça hızlı gelişir. Üç yılda 3 veya 4 metre kadar büyüklükte bir ağaç olma potansiyeline sahiptir. Yaz boyu düzenli sulamaları ihmal etmemek şartıyla on yıla varmadan 10 metreyi geçer. Genelde 15m’den fazla büyümez. Sulamazsanız ortalama 8m kadar bir ağaç olarak kalır.
Fidan üretimi
Yalancı karabiber ağacı (Schinus molle) her türlü çelikle üretim metoduna uygundur (yaprak çeliği hariç). Tohumlarla da çok kolay yetişir. Kış üşümesi isteyen tohumları sonbahar ile kış ortası ara döneminde ekmelisiniz. İlkbaharda tohumlardan çıkan mini yalancı karabiber fidanları çok hızlı gelişim gösterirler.
Yalancı karabiber ağacına hangi meyve aşısı yapılabilir?
***
Bitkiler arasında aşı ancak aynı cinsin türleri arasında olur. Nadiren aynı familya içindeki bitkilerin arasında da mümkündür. Aynı familyadan ve/veya aynı cinsten olan bitkiler arasında dalların gelişim özellikleri ve doku yapıları çok benzer olması gerekiyor. Yoksa aynı cinsin türleri arasında bile olmaz. Yalancı karabiber ağacına belki aynı familyadan olan antep fıstığı aşılanabilir. Hiç duymadım ama isterseniz deneyin.
Yalancı karabiber öğütülür mü yemeklere konur mu?
***
Evet yazı içinde açıklandığı gibi.
Karabiber ağacını komşum izinsiz kesti. 25 yıllıktı. Çok üzülüyorum. Büyük köklü aynı ağaçtan arıyorum. İzmir civarında bulabilir miyim?
***
Vardır ama fidanlarını satıyorlar mı bilmiyorum. Semt pazarlarına gelen çiçekçilere sorun. Onlar ara sıra Bayındır’a, Ödemiş’e gidip çiçek fideleri alırlar. Sizin için araştırsınlar. Yalnız, eğer süslü tohumları için veya o tohumları baharat olarak kullanmak için istiyorsanız bilin ki bu ağaçların dişisi erkeği ayrıdır ve sadece dişileri tohum verir. Ben Didim’deyim. Burada her yerde bu ağaçlardan var. Tohumlarını kuşlar taşıyor olsa gerek, bahçelerimizde fidanları kendiliğinden çıkıyor ve hızla büyüyorlar. Sanıyorum İzmir’den itibaren tüm Ege ve Akdeniz sahil kasabalarında bol bol vardır.
Öğütülmeye hazır olması için ne yapılmalı ne zaman ağaçtan toplanmalı?
***
Tam renklenmiş olmaları yeterli. Salkımlarıyla kesip alın. Demet halde iple bağlayın ve 1-2 ay bir yere asılı bekletin ki iyice kurusunlar. Sonra öğütün.
Su ihtiyacı nasıldır? Az su ile yaşar mı?
***
Fidanı dikince ilk üç yıl yaz aylarında sık sık bol bol sulayın. Sonrasında aylarca hiç sulamasanız bile kötü etkilenmez.
Ben bu ağacı çok seviyorum. Yaz kış yeşil. Tohumdan ekmeyi planlıyorum.
***
Bizim buralarda çok var (Didim). Tohumları bir şekilde bahçelerimize ulaşıp kendiliğinden fidanları büyüyor. Yani tohumdan yetiştirmeniz kolay olur. Çok da hızlı büyüyorlar.
Bahçe duvarının dibine karabiber ağacı ektik. O taraftan çok güneş geliyor. Bu ağaç kısa sürede büyüdüğü için yeşillik yapar ve güneşi biraz olsun gölgeler diye düşündük. Ağaç bahçe duvarına zarar verir mi? Bazısı da köklerinin dipten hızlı ilerlediğini, kanalizasyonları filan patlayabileceğini söylüyor. Doğru mudur?
***
Hiçbir ağaç tam duvar dibine uygun değildir. Bu her şeyden önce ağaç için yanlış. Sizin duyduğunuz iddiaları ben duymadım. Ama enine boyuna serpilmeyi seven yalancı karabiber ağacını binadan en az 5 metre uzağa dikmeniz gerekir. Binaya değil bahçe duvarına gelince: en az 1m mesafe gerekir. Zamanla gövdesinin kalınlaşacağını da hesaba katın. Yerini severse ve ilkbahar-yaz aylarında susuz kalmazsa çok hızlı büyür. Yaz ayları şiddetli sıcak geçen memleketlere en uyumlu bitkilerden biridir. Yaz ayları ne kadar sıcak olursa olsun gelişimine devam eder.
Yalancı karabiber öğüterek hazirladım ama rengi siyah değil kahverengi. Güneşte daha fazla mı bekletmek gerek acaba iyice kuruması kararması için?
***
Hayır siyah olmaz. Size siyah olması gerektiğini kim söylemişse yanılıyor.
Havuz başı için salkım söğüt alacaktım. Yalancı karabiber yaz kış yeşil kaldığını gördüm. Fakat 10 metreden fazla büyüdüğünü yazdığınız için kafam karıştı.
***
Yerini severse o kadar büyüyor emin olabilirsiniz. Cüce bir ağaç değildir. Tavsiye ederim. Büyüdükçe zarifleşen, güzelliği kat kat artan bir ağaç.
Bahçemde yalancı karabiber ağacı var. Görüntü çok güzel ama yaprakları çok dökülüyor.
***
Evet bunlar muhteşem güzel olsalar da böyle bir problem var. Burada Didim’de bir komşumun evinin bahçesinin hemen dışında, kaldırım üzerinde dev bir karabiber ağacı vardı. Ne zaman oradan geçsem ağaca hayran hayran bakardım. O evi sonradan satın alan ev sahipleri dev ağacı çok sevmişlerdi. Fakat komşular dökülüp duran ince ince mini yaprakçıklardan şikayetçi idiler. Sonra (muhtemelen şikayet ettiler) belediye güzelim ağacı kökünden kesti. Bahaneleri ise şu: “Yol kenarı kaldırımları insanların yürümeleri içindir. Kaldırımlara ağaç dikmeyin” demişler. Bence de kaldırımlara ağaç dikmek çok saçma. Ama Didim’de her yer öyle. Sanki sadece o ağaç mı kaldırımda dikili? Hem muhtemelen 25-30 yaşındaki muhteşem güzel dev ağacı şimdiye kadar belediye görmemiş mi? Hem ayrıca niçin diğer kaldırım üzeri ağaçları kesmiyorlar? Neyse kısaca şahane bir güzelliği yok ettiler.
Tohumlarından yetiştirmek için hangi işlemleri yapmalıyım?
***
En iyisi şimdi bugünlerde bahçede bir köşeyi çapalayın, sonrasında ise: önce rastgele yumurta iriliğinde taşlar serpiştirin, sonra tohumları serpin, sulayın ve unutun. ilkbahardan itibaren o köşeyi ara sıra sulayın. Ben hiçbir şey yapmadığım halde tohumlar (kuşlar getiriyor sanıyorum) bahçemde kendiliklerinden çimleniyor, mini fidanları her yıl çıkıp durur. Taşlı yerlerde daha fazla görüyorum. Komşumun bahçesinde de aynı şekilde. Bunları sökmek yok etmek için uğraşıyoruz. Yoksa buranın ikliminden midir toprağından mıdır bilmiyorum fidanlar acayip hızlı gelişiyor. Sadece iki yılda neredeyse 3 metre. Bahçeyi sulamamızın da etkisi var. Yaz boyunca suyu seven bir bitkidir.
Evimin önünde biber ağacı var. bir lokanta sahibinden duydum balık çorbalarında biber ağacının dallarının uç kısımlarını kullanıyorlarmış çorbaya aroma ve lezzet vermesi için. Bu konuda bilgisi olan var mıdır gerçekten mutfakta kullanılır mı?
***
Tohumları kullanılır. Yapraklarını ilk defa sizden duydum. Aslında tohumlarla yapraklar aynı aromaya sahiptir. Fazla yoğun aromalı olduğu için yemeklere çok az miktar katmalısınız.
Yabani karabiber diger ağaçlara zarar verir mi?
***
Öyle bir özelliği yok sanıyorum. Hiç duymadım.
Bursa iklim olarak uygun mu? Geçen hafta Bodrum’da gördüm hayran oldum. Muhteşem bir ağaç. Hem görkemli hem çok zarif.
***
Bursa’nın her yerinin her ilçesinin ayrı ayrı iklim özellikleri var. Kesin olarak bildiğim şey, merkez ilçe uygun değildir. Ancak iklim değişikliğinden dolayı belki bundan sonra artık orası da uygun olabilir. Ama normalde uygun değil.
Yalancı karabiber diğer karabiber gibi öğütülüp yenir mi?
***
Evet.
Burada benim mahallemde insanlar tohumlarının zehirli olduğunu söylüyorlar. çok şaşırdım yukarıdaki bilgiyi okuyunca.
***
Tahminimce insanlar tohumlarını toplamak için dallarını kırmasın, ağaca zarar vermesinler diye o şekilde bir yalan uydurmuşlar. Herkes öyle bilsin boş verin. Daha iyi.