Konular:
- 1. Tanım
- 1.1 Türler
- 2. Özellikleri
- 2.2 Habitat
- 2.3 Kimera
- 2.4 Kullanım
- 2.5 Satın alırken
- 3. Bakımı
- 3.1 Eve geldiğinde
- 3.2 Ortam ihtiyaçları
- 3.3 Toprak
- 3.4 Sulama
- 3.5 Bitki besini verme
- 3.6 Yıkama
- 3.7 Saksı-toprak değiştirme
- 4. Problemleri
- 4.1 Çiçek açmama
- 4.2 Çiçek rengi değişmesi
- 4.3 Yaprak sarımsılığı
- 4.4 Çok yavru verme
- 4.5 Uzun gövde
- 5 Hastalıkları
- 5.1 Kök çürümesi
- 5.2 Bitlenme
- 5.3 Külleme, mantar
- 5.4 Yapraklarda lekeler
- 6. Çoğaltılması
- 6.1 Yaprak çeliği
- 6.2 Tepe çeliği
- 6.3 Kimera-sport çoğaltma
- 6.4 Tohumu ile
Tanım
Gesneriaceae familyasından Saintpaulia cinsinin örnek türü Saintpaulia ionantha’dır (klasik koyu mavi-mor renkli olanı). Bu tür Afrika menekşesi adı verilen birbirinden güzel birçok hibrit, kültivar ve varyetelerin tümünün anasıdır. Bu çalışmalarda Saintpaulia ionantha türünün yaşamsal özellikleri ve gelişim tarzı korunmuştur. Zira hibritleşmede kullanılan bazı türler ya çok küçük yapılı ya da cılız dal uzatıcıdır. Bazıları da ev ortamlarına kesinlikle uyum sağlayamaz ihtiyaçlara sahiptir (hiç durmayan yoğun nemli hava hareketleri gibi).
Doğal Afrika menekşesi türleri
Eskiden Saintpaulia cinsinin 22 türü olduğu kabul ediliyorken son genetik araştırmalar sonucu tür sanılanların çoğunun alt türler olduğu anlaşılmış ve ana tür sayısı 9 kabul edilmiştir. Gerçi ana tür olup olmamalarından ziyade hibritleşmelerde Afrika menekşesi çeşitliliğini arttırmaları bakımından önemleri çok büyüktür. Sonradan iki doğal tür daha keşfedilmiş olup (≅) sayı 11’e çıkmıştır.
Birkaç Afrika menekşesi ana türleri şunlar:
Saintpaulia ionantha (cinsin örnek türü), Saintpaulia inconspicua, Saintpaulia goetzeana, Saintpaulia grotei, Saintpaulia magungensis ve küçük yapılı tür Saintpaulia pusilla.
Özellikleri
Saintpaulia türleri çok yıllık, otsu, bütün yıl gelişim halinde bitkilerdir. Tropikal iklim, yüksek rakım sis ormanlarında yaşarlar. İç mekan süs bitkisi olarak yetiştirilen Afrika menekşeleri uzaması gayet yavaş ama yaprak gelişimi bolca ve hızlıca olan bir ana gövdeye sahiptir. Sık yapraklar rozet gibi merkezden çevreye her yöne dağılır. Çiçekler kısa bir sap tepesinde birkaçı bir arada açarlar. Ana gövde yanlardan sık sık kardeşlenir (yavru verir).
Habitat ve doğal yaşam tarzı
Afrika menekşelerinin anavatanı Tanzanya’nın kuzeyi ve Kenya’nın güneydoğusudur. Dağlık bölgelerde sis ormanlarına aittirler. Kayalarda, duvar gibi dik taşlıklarda (aşağıdaki fotoğrafa bakın) ve ağaç gövdelerinde eğrelti ve yosunların aralarında yaşarlar. Yerde toprak zemininde ancak üzeri az bir tabaka çürüntülerle örtülü kayalıklı, meyilli yerlerde yaşayabiliyorlar.
Yüksek rakım sis ormanlarında bulut dolaşımları ve hava akımları daima sürekli ve değişkendir. Gece serinliğinde nemin yoğunlaşmasıyla Afrika menekşelerinin yaprakları her gece fena halde ıslanır. Buna rağmen hastalıklanmaz, çürümezler. Çünkü değişken hava hareketleri daimidir.
Afrika menekşesi kimera (chimera) ve sport çeşitleri
Bunlara bu özelliklerinden dolayı hibrit derler fakat yanlıştır. Bazı kişiler de bu meseleyi sadece mutasyon ve sport ile açıklamış ki o da kısmen yanlıştır.
Kimera
Farklı renkte çiçek açan ya da farklı özellikli iki ayrı Afrika menekşesini aşı-kaynaştırma gibi bir yöntemle veya bir şekilde dokularını birbirine karıştırarak sonuçta her iki ananın özelliğini bünyesinde karışık taşıyan oldukça ilginç güzelliklerde çiçek açan yeni Afrika menekşeleri oluşturuyorlar. Genlerde karışım da olmuyor değişim de olmuyor. Sadece farklı iki ana çeşitlerin hücreleri yeni bitkide bir arada ama birbirlerinin özelliklerini bozmadan çoğalmaya devam ediyor. Bu özellikteki canlılara kimera adı verilir. Kimera Afrika menekşelerinin çiçekleri rüzgargülü şeklinde, pervane şeklinde, kıvırcık, kıvrımlı, renk olarak ise her iki ananın renklerinin çizgili veya ebruli gibi karışıktır. Gerçi alışılmamış çiçek şekilleri sport özelliğinden kaynaklanmıştır. Ayrıntıları ancak ilk üretici kişiler bilir.
Sport
Bu tip Afrika menekşelerinin farklılıkları genelde yapraklarda görülür. En çok rastlanılan sport örneği variegata yani beyazlı yeşilli yapraklardır. Sport mutasyon bazen çiçek şekillerinde de ortaya çıkar. Oluşum doğal ve tesadüfidir. Menekşenin bir yan filizinden türemiş bir yavruda esas bitkiden apayrı bir özellik varsa, ve ayırıp o yeni tipi yaşatır ve çoğaltabilirseniz yeni bir Afrika menekşesi çeşidini çiçekseverlere kazandırmış olursunuz.
İster kimera ister sport olsun bizim bu özelliklere sahip menekşeler hakkında bilmemiz gereken esas mesele çoğaltılmalarında farklı usullerin uygulanması gerektiğidir. Detayları aşağıda ⇒ ilgili bölümde açıkladım.
Kullanım
Küçük saksılarda yetişen süs bitkisi olarak kullanımı vardır. Bu amaçla ticari yetiştiriciliği bir hayli yaygındır. Hediyelik saksı bitkilerindendir. Genellikle fiyatı çok ucuzdur. Alışılmış tipteki Afrika menekşelerine göre daha gösterişli olan yeni hibrit çeşitler, özellikle de kimera ve sport Afrika menekşelerini oldukça pahalıya satarlar.
Satın alırken nelere dikkat etmeliyiz?
Alırken sağlık durumunu kontrol etmelisiniz. Yapraklara dokunun. Taş gibi sertse sorun yok. Eğer yumuşaksa sizin evde bir hafta bile dayanamayıp ölecek demektir. Yumuşamanın susuzluktan kaynaklandığını, sulayınca düzeleceğini düşünmemelisiniz. Zira Afrika menekşesi yaprakları toprağı kupkuru olsa bile uzun süre kolay kolay yumuşamazlar. Bundan emin olun.
Afrika menekşesi bakımı
Afrika menekşesi yetiştirmede en önemli faktörler toprak özelliği ve sulama tarzıdır. Bunlarda en küçük bir hata olmamalıdır.
Dikkat: Aşağıdaki bakım bilgileri her şeyiyle birbirine bağlıdır. Yani burada tavsiye ettiğim özellikte olmayan farklı bir toprakta yetiştirdiğiniz bir Afrika menekşesine buradaki tavsiye sulama ve bitki besini verme rejimi uymayabilir, zarar bile verebilir.
Eve yeni bir Afrika menekşesi geldiğinde
Maalesef Afrika menekşeleri piyasada satıldığı saksılarında yetişmiş değildir. Üreticiler dağıtımcı seracılara verir. Onlar seralarında hiç uygun olmayan berbat bir toprak karışımına küçük saksılara alelacele tıkıştırılıp piyasaya verirler. Bu Afrika menekşeleri ev ortamına geldiklerinde bir süre sonra genellikle çürür giderler. Yapacağınız şey alır almaz saksıdan çıkarıp berbat toprağından arındırmak ve kökleri oda ısısındaki su ile yıkamak olmalıdır. Sonra Afrika menekşelerine uygun, ıslak değil orta nemlilikte olan toprağa güzelce dikin. İlk iki gün sulamayın.
Güneş, ısı, esinti ve nem ihtiyacı
Genel olarak güçlü gün ışığı yeterlidir. Kalın perde arkası pencere-duvar köşesinde güçsüz ışıklı yerler uygun değildir. Sabah çok erken saatlerinin güneşini bir iki saat direkt alması iyi olur. Sabah güneşi mümkün değilse güneşin batmasına bir saat kala direkt güneş de uygundur. Bu saatlerin dışında Afrika menekşesinin üzerine güneş geliyorsa pencere tülünü önünde büzülü tutarak direkt güneşin yaprakları ısıtmasını engelleyin. Fakat kasım sonundan şubat ortasına kadar fazla direkt güneş almasında sakınca yok. Hatta faydası var.
En ideal ısı dereceleri
Gece 14C ile 18C dereceler arası, gündüz 22C ile 26C dereceler arası. Bu ısı derecelerine uygun aylarda oda içi hava hareketleri de sık olursa Afrika menekşesinin gelişimi hızlı olup bol tomurcuklu birkaç çiçek sapı çıkarır. Daha fazla sıcaktan pek rahatsız olmasa da gelişimi oldukça yavaşlar. Şiddetli sıcak havayı sevmez.
Hava nemi
Ev içi hava nemliliği Afrika menekşelerine yeterlidir. Bununla beraber daha fazlasını tavsiye ederim. ⇒ Şu sayfadaki çakıllı tepsi uygulaması en kolay nem sağlama yoludur. Sakın yapraklarına su fısfıslamayın. Açık havada olsa çok sever ve hiç zararı olmaz ama hava akımları yoksa ev ortamlarında Afrika menekşesi yaprakları asla ıslanmamalıdır. Fena hastalık yapar.
Toprak
Organik maddelerin az olduğu, çok havadar, sık sulamaya uygun toprak hazırlamak gerekir. Karışımda perlit, ponza taşı, dere kumu gibi inorganik maddeler (bunlardan herhangi biri veya tümü) az farkla çoğunlukta olmalı. Toprak olarak salon-ofis bitkilerine özel, güvenilir marka torf toprak tavsiye ederim. Söz konusu inorganik maddelerle harmanlayacaksınız (%45 toprak + %55 inorganik maddeler). Gerçi Afrika menekşelerine özel hazırlanmış toprak satılır ama her yerde bulmak zor. Hiç de şart değil zaten.
Toprak karışımına hiçbir şekilde gübre ve özel besleyici bitkisel çürüntü filan katmamalısınız. Bunlar menekşenizi öldürür. Ayrıca kesinlikle cocopeat hiçbir şekilde kullanmayın.
Sulama
Saksı altından sulama tavsiyeleri yaygındır ama hiç sağlıklı değildir. Üstten bol bol su dökerek sulamalısınız. Zira Afrika menekşeleri toprakta bulunan organik maddeler yüzünden kendiliğinden oluşup duran tuzlaşmalara karşı çok hassastır. Bu yüzden doğada toprak zeminde değil kayalıklarda, taşlar üzerinde yaşarlar.
Sulamalarda saksı altından bolca su çıkacak miktarda su kullanın. Saksı o suyu kesinlikle geri emmemelidir. Su oda sıcaklığında olmalı. Serin – soğuk aylarda haftada bir, oda sürekli sıcak oluyorsa haftada iki defa sulama yeter. Fazla serin oluyorsa iki – üç haftada bir sulayın. Hatta serinde bir ay kupkuru toprakta en küçük bir bozulma göstermezler. Yazın ise haftada iki, üç defa.. hatta her gün sulayabilirsiniz. Bu tavsiyelerim yukarıda tarif ettiğim gibi topraklarda yetişen Afrika menekşeleri için geçerlidir.
Besin verme
Salon süs bitkileri için hazırlanmış bitki besinlerinden genel kullanım bitki besini, orkidelere özel bitki besini ve Afrika menekşelerine özel bitki besinlerinden herhangi birini kullanın. Hangisi olursa olsun, suya karıştırma dozajını yarı yarıyadan biraz daha düşürün (beşte üç azaltın). Sadece saksının en kenarlarından çepe çevre yavaşça dökerek sulayın. Saksı altından bir iki damla su çıkınca tamamdır. Bu kadar yeter. Ortalama 20 günde bir aynen tekrarlayın. Besinli sulamada az su, normal sulamalarda bol bol su ile sulama yapmayı unutmayın.
Afrika menekşesi yıkanır mı?
Yaprakları tozlardan arındırmak önemli. Bunun için duş altında kuvvetlice yıkamalısınız. Ama sadece kuvvetli esinti varsa yıkayın. Pencereleri kapalı tutacağınız zamanlarda yapmayın. Esintisiz durgun havalarda da pencere açık olsa bile tavsiye etmem. Kış zamanında pencere açılmayacağından yıkadıktan sonra bir müddet vantilatör önünde tutun. Ya da kış boyunca hiç yıkamayın.
Saksı-toprak değiştirme
Mini fidelerden tam gelişmiş Afrika menekşelerine kadar sadece üç ayrı ebat saksı kullanacak ve birkaç ay ara ile saksı-toprak değiştireceksiniz. Her defasında bir boy büyük saksıya aktarırken eski toprağından arındırmayın. Yani toprak değiştirmek yok. Büyük saksıya aktarmada yeni toprak ilavesi yapacaksınız.
1) Küçük fideleri ilk önce yumurta kadar veya az büyük mini saksılara dikin.
2) Birkaç ay sonra, kökler iyice geliştiğinde standart boyutlu Afrika menekşesi saksılarına aktarın. Bu saksıların toprak üst yüzeyi 11-12cm genişliğinde olup toprak derinliği 8cm kadardır.
3) Daha da güçlendiğinde az farka büyük saksılara geçirin. Toprak yüzeyi 14-15cm, toprak derinliği 10-12cm. Bu boyutlar son sınır. Daha büyük saksılar kök sağlığını bozar. Artık menekşenizin saksısını toprağını ömrü boyunca kesinlikle değiştirmeyin.
Problemleri
Afrika menekşelerinde görülen başlıca problemleri aşağıda çözüm yollarıyla listeledim.
Çiçek açmaması
Menekşenizin durup dinlenmeden çiçek açmasını beklemeyin. Yılda en az iki ayrı zamanda çiçek açıyorsa normal karşılamalısınız. Zaten her defasında bir iki ay çiçekli kalıyor. Çiçekleri geçtikten sonra 4 ay geçtiği halde çiçek açmamışsa ışık problemi vardır. Menekşenizi daha şiddetli aydınlık yerde tutmalısınız. Günde iki saat kadar sabah veya akşam güneşi alsa çiçek açmama problemi hiç olmaz. Fakat sıcak yaz aylarını genelde çiçeksiz geçirirler. Bunu normal kabul etmek zorundasınız.
Problem ışık yetersizliği değilse ihtiyacı olan elementlerden mahrum kalıyordur. Yukarıda anlattığım usulde bitki besini verin.
Afrika menekşelerinin çiçek açmamalarına neden olan etkenlerden biri de fotosentezdeki aksamalardır. Buna fena halde havasız ortam, ışık yetersizliği ve susuzluk (sulamayı çok uzun aralıklarla ve az miktarda su ile yapmak) neden olur.
Saydığım konularda bir hatanız yoksa ve menekşeniz gayet güzel gelişim gösteriyorsa sebep ‘sıfır stres’tir. Bu durumda yapmanız gereken şey olgunlaşmasını tamamlamak üzere olan genç yapraklarda azaltma yapmak ve sulama aralıklarını uzatmaktır. Mesela haftada bir suluyorsanız iki haftada bir sulayın. Bu iki stres etkenini gerçekleştirdiğinizde derhal tomurcuklanmaya girişecektir.
Afrika menekşesi çiçek renginin değişmesi
Bazı Afrika menekşeleri mevsime göre farklı renklerde çiçek açarlar. Bu bir sorun değildir ve çok sık görülür. Ayrıca kimera ve sport Afrika menekşelerini yaprak çeliğiyle çoğalttığınızda oldukça farklı özellikte ve farklı renkte çiçek açar. Bu konuyu aşağıda çoğaltma konusunda açıkladım.
Yaprak sarımsılığı
Çok sıcak olan yerlerde olabildiği gibi ani bir şekilde fazla serin su ile sulama yüzünden de olabilir. Şartlar düzeldiğinde zamanla biraz olsun normal rengini alır. Geçici olmayanı topraktan ihtiyacı olan birtakım elementleri alamamasıdır. Bitki besinini gerektiği gibi vermelisiniz.
Çok yavru verme
Fazla sağlıklı gelişim sonucu olur. Problem sayılmaz ama çok da iyi bir şey değil. Yan filizleri ilk fark ettiğinizde köreltebilirsiniz. Eliniz yaprak aralarına giremeyeceğine göre, bir cımbız kullanın. Bir ikisinin gelişmesini izin verip daha sonra onları ayırırsınız.
Uzun gövde
Afrika menekşelerinin gövdesi birkaç yılda 10cm gibi uzamış olur. Gövdesi tepe yapraklı kısmını taşıyamayıp eğik durur. Ya da boynu bükük kaz gibi bir hal alır. İşin kötüsü artık dip kısmı iyice yaşlanmış, direnci azalmıştır. Her an ölebilir. Bunu yapraklarının yumuşamasından anlarsınız. O zaman dip kısmı ölmüş demektir. Gövdeyi yapraklara yakın yerinden kesin. Sonra aynen aşağıda ⇒ tepe çeliği kısmında anlattığım gibi köklendirin. Aslında dip kısmın çürümesini beklemeden bu iş yapsanız daha iyi olur. Bu sayede geri kalan sağlıklı dip kısmı birkaç yavru verecektir.
Afrika menekşesi hastalıkları
Kök çürümesi, yaprak yumuşaması
Bu kısmın başlığından anlaşılacağı gibi eğer Afrika menekşenizin yaprakları yumuşadı ise köklerinin çürüdüğünden emin olabilirsiniz. Genellikle yanlış topraktan, hatalı sulamadan ve gübrelerden kaynaklanır. Derhal kurtarmak gerekiyor. Yoksa çürüme gövdede yukarı doğru ilerleyecek, menekşenizi öldürecektir. Hemen söküp topraktan arındırın. Yıkayın, kurulayın. Alt çürük kısmı kesip atın (gövdeyi en sağlıklı yerinden kesin). Sonra aşağıda tepe çeliği bölümündeki usulde köklendirin.
Bitlenme
Afrika menekşelerine bitlerden en çok unlu bitler musallat oluyor. He zaman dikkatle inceleyerek zamanında müdahale etmelisiniz. Kolonyalı veya elma sirkeli kulak temizleme çubuğu ile tek tek giderin. Eğer toprağında fazlaca Hindistan cevizi lifleri kullanılmışsa bitler kökleri de olduğu gibi kaplar ve kurtaramazsınız. Öyle topraklar hiçbir bitkiye iyi değil.
Külleme vb mantar hastalıkları
Yapraklarda beyaz tozlanma gibi (genellikle küçük lekeler halinde) ortaya çıkar. Sebep hava akımlarının zayıf, nemliliğin fazla olduğu odalarda bulunmasıdır. Aslında Afrika menekşeleri doğası icabı yoğun nemli sis ormanı bitkisidir ve külleme hastalıklarından etkilenmemesi gerekir. Fakat hem odanın fazlaca havasız hem fazla nemli olması menekşenizi her türlü hastalığa açık hale getirir. Ayrıca topraktan artık potasyum alamıyor olması da külleme hastalığına karşı tamamıyla savunmasız kılar. Beyaz tozlar gördüğünüzde hemen ıslak bezle silip temizlemelisiniz. Afrika menekşelerinizi pencere önünde bulundurarak pencereyi elinizden geldiğince uzun süre açık tutun. Böylece hastalık devam etmez. Bitki besini vermiyorsanız yukarıdaki tarife göre vermeye başlayın. Aslında toptan çözüm Topas adlı ilaçtan kullanmaktır.
Yapraklarda lekeler
Önce mantar mı değil mi bunu anlamalısınız. Eğer mantarsa yaprağın üstünde leke gibidir ve silince çıkar. Ya da çürük gibidir ve genellikle kararma, çukurlaşma olur. Gerçi Afrika menekşelerinde bu tip mantar hastalıkları olmaz . Esas sebep bitki bitlerinin tahribatını bakteri ve mantar hastalıklarının takip etmesidir. Mantar değilse yaprağın içinden renk değiştirme gibi görünür. Kolayca anlarsınız. Tek tük ise korkulacak bir şey değil. Menekşelerde ara sıra oluyor. Biraz fazla iseler sulama hatanızdan kaynaklanıyor ve bu bir uyarıdır. Saksı alt deliklerinden bol bol su sızacağı miktarda su ile defalarca sulayıp toprağının yıkanmasını sağlamalısınız. Aksi takdirde o toprak her an kökleri çürütebilir.
Afrika menekşesi çoğaltma yolları
Çeşitli yolları var. Büyük çiçekçi firmaları doku kültürü ile seri üretim yapar. Ticari üretimde en yaygını budur fakat biz yapamayız. Bizim yapabileceğimiz Afrika menekşesi üretim yolları aşağıda başlıklar altında açıklanmıştır:
Yaprak çeliği
Olgunlaşmasını henüz tamamlamamış ama tamamlamak üzere olan çok genç yapraklardan seçmek gerekiyor. Sapıyla beraber jiletle kesip alın. Sapı dipten kesmeye gerek yok. Yaprakta 2cm sap kısmı bile kalmış olsa uygundur ama daha uzun daha iyi olur. Afrika menekşesi yaprak çeliğinin köklenmesi ve filizlenmesi için iki yol var. Biri suda bekletmek, diğeri direkt toprağa dikmek.
Toprakta menekşe yaprak çeliği
Bunun için ⇒ steril ve besleyicisiz toprak lazım. Aksi takdirde başarı oranınız düşüktür. Çünkü az bile olsa besleyici özellikli toprakta yaprak çeliğinin çürüme riski çok fazla.
Yaprağı önce iki gün suda bekletin. Sonra küçük bir saksıda sapının 3cm kısmını toprağa gömün. Toprak orta nemlilikte olacak ve sulamayacaksınız. Şeffaf naylon içinde ya da şeffaf bir kutuda üç hafta kapalı tutun. Üç hafta dolunca saksıyı açığa çıkarıp sulayın. Birkaç hafta içerisinde filizlenip gelişmeye başlar.
Suda köklendirmeyle yaprak çeliği
Menekşe yaprağını mini bir çay bardağında sadece bir adet yaprak olacak şekilde köklendirmek en kolay ve en hızlı Afrika menekşesi çoğaltma yöntemidir. Bu usulde bardağın dibinde 2cm yükseklikte azıcık su olacak ve dolayısıyla yaprak sapının sadece dip kısmı su içinde kalacak. Suyu ara sıra değiştirmeye gerek yok. Çünkü azıcık su havanın etkisiyle birkaç günde azalır. Azaldıkça aynı miktarı korumak için su ekleyin. Önce köklenme, peşinden filizlenme olur. Mini yaprakların sap uzunluğu en az 1cm oluncaya kadar suda bekletin. Sonra toprağa dikin.
Tepe çeliği
Afrika menekşelerini tepe çeliği yoluyla çoğaltma yöntemine sadece çeşitli sorunlar yüzünden baş vurulur. Tepe çeliği yönteminin kullanılmasını gerektiren başlıca üç neden:
1-Kökleri ve dip kısmı çürüyen menekşeleri kurtarmak..
2-Boyu fazla uzamış menekşeleri gençleştirmek..
3-Kimera ve sport menekşelerini çoğaltma yöntemlerindendir. Bu sayede kalitelerini aynen devam ettirirler.
Yapılışı:
Kesip aldığınız üst kısım gövdenin tamamı yapraklarla kaplı ise en alttan biraz yaprak azaltın ki oradan köklensin. Önce bir saat kadar kesik yerin kuruması için açıkta bekletin.
Sonra tepe çeliği menekşeyi steril yani gübresiz, besinsiz toprak (köklendirme toprağı) doldurulmuş çok küçük bir saksıya dikin. Toprak ıslak değil, orta nemlilikte olmalıdır. Ve sulamamalısınız. Saksıyı tam şeffaf bir kutuya koyup kapağını kapatın (ya da naylona geçirip bağlayın) ve direkt güneş almayacağı bir yerde tutun. Bu uygulamayı yaz mevsiminde yapmak zorunda kaldıysanız kutuyu mümkün olan en serin bir yerde tutmalısınız. Ortalama 20 gün içinde tepe çeliği menekşe köklenir. Bu sırada kutuyu hiç açmayın. Sonra kutudan çıkarıp normal sulamalarla devam edin. Bir ay daha geçtikten sonra Afrika menekşesi saksısına ⇒ uygun toprak karışımı ile aktarın. Yalnız, aktarırken köklerinin tutunduğu köklendirme toprağından arındırmaya çalışmayın.
Kimera ve sport Afrika menekşesi çoğaltılması
Bunlar doku kültürü ile, tohum ile ve yaprak çeliği ile çoğaltılırsa yeni bireyler analarından gayet farklı olur. Kimera ve sport özellikleri maalesef bu yöntemlerle üretimde devam edemiyor. Hibrit ve kültivar menekşeler tohum ile üretim haricinde diğer tekniklerle üretildiklerinde özellikleri yeni bireylerde aynen devam ettiği halde Kimera ve sport Afrika menekşelerini ancak aşağıdaki iki yöntemle özelliklerini kaybettirmeden çoğaltabilirsiniz:
1- Tepe çeliği
Menekşe ana gövdesini öyle bir yerinden keseceksiniz ki hem köklü kısımda hem kesip aldığınız kısımda yapraklar bulunsun. Kesip aldığınız tepe kısmının en alt yapraklarını biraz azaltıp köklenecek gövde kısmını açığa çıkarın. Yarım saat açıkta bekletin. Sonra yukarıda ⇒ Tepe çeliği kısmında anlattığım usulde köklendirin. Orijinal kimera özelliği bunda devam eder.
Saksıda tepesiz kalmış köklü kısmına gelince: Üzerine çok yaprak varsa biraz azaltın. Zamanla birkaç sürgün verip gelişmeye devam eder. Yeni yan sürgünleri daha sonra ayırıp tek tek saksılara dikin. Bunların bazılarının kimera özelliğini kaybetmiş olma ihtimali var ama çoğu kimera özellikli olacaktır.
2- Çiçek sapından çoğaltma
Bu usul yukarıdakine göre biraz zor gibi görünse de kimera menekşenizi bu usulle daha çok sayıda çoğaltabilirsiniz. Hem de ana bitkiye hiçbir zarar vermemiş olursunuz. Afrika menekşelerinde Çiçek sapının ucunda iki veya üç minicik yeşil yapraklar bulunur. Onlardan itibaren çiçeklerin incecik sapları başlar. İşte bu mini yapraklara dikkat edin. Çoğaltmada bunlar büyük önem taşıyor.
Menekşeniz çiçek açtığında sapının tam gelişmiş halini bekleyin. Bu bekleyiş sırasında ilk çiçekler solmuştur ama üzerinde henüz açmamış tomurcuklar vardır. Sap güçlenip mini yapraklar da güç topladığında incecik sapların uçlarındaki solmuş çiçekleri ve açmamış tomurcukları en uçlarından kesip atın ve iki üç gün daha bekleyin.
Sonra çiçek sapını en dipten sağa sola çekiştirerek çıkarıp alın. Çiçek sapını mini yaprakların 2cm aşağısından jilet ile veya çok keskin bir falçata ile keseceksiniz. 10 dakika açıkta bekletin ki kesik yerde biraz kuruma olsun. Sonra da mini yüksük saksılara steril-besleyicisiz köklendirme toprağına sadece yapraklar dışarıda kalacak şekilde dikeceksiniz. Toprak orta nemlilikte ise sulamayın. Kuru ise birkaç damla su dökerek üst yüzeyi ıslatın. Ve vakit kaybetmeden saksıyı naylon içine hava almayacak şekilde kapatın. Hiç direkt güneş almayan, yeterince aydınlık bir yerde bekletin. Filizlenmesi iki ayı bulabilir. Yeni çıkan yapraklar 2cm gibi yükseldiğinde artık açığa çıkarın ve sulayın.
Tohum ile Afrika menekşesi çoğaltma
Bu usul genelde yeni çeşitler elde etmek için kullanılır. Sonuçta elde edilen yeni nesil menekşeler ana babalarının özelliklerini kendilerinde birleştirmiş, farklı renkte çiçek açmış olacaklar.
İki farklı çeşit Afrika menekşelerinden birini tohum yapması için seçin. Bu anne olacak. Diğeri baba. Çiçeklerin tazelikleri aynı olursa polenleşme olmaz ve tohum oluşmaz.
Ana menekşenin bir çiçeği açıp üç gününü doldurmuş olması, baba menekşenin çiçeğinin ise yeni açmış yani ilk gününde olması lazım. Baba menekşenin çiçeğinin tam ortasındaki sarı mini erkek organlarına suluboya fırçası gibi bir şeyi dokundurun. Sonra bakın fırçaya sarı polen bulaşmış mı.. Bulaşmamışsa bir iki saat sonra tekrar deneyin.
Polen bulaşmış fırçayı ana menekşenin çiçeğinde, orta yerde, sarı erkek organlardan daha uzun olan dişi organın en ucuna değdirerek polen tozunun uç kısma yapışmasını sağlayın. Bu kadar.
Eğer başarılı olmuşsanız ana menekşedeki polenleşmiş çiçekte bir tohum kapsülü büyümeye başlar. Gelişim iki ayda tamamlanır. Sonra alın ve kırıp içindeki minicik tohumları çıkarın.
Tohumların ekilişi
Önce steril-besinsiz toprağı bir saksıya doldurulup üzeri hafifçe bastırılır. Sonra tohumlar serpilir. Sadece serpeceksiniz. Gömmeyin. Sonra su fısfıslayarak toprak yüzeyini ıslatın ve naylonla hava almayacak şekilde saksıyı kapatın. Tohumlar bir haftada çimleneceği gibi iki ayı da bulabilir. Mini fidelerin en büyük yaprak genişliği 1,5cm kadar olunca tek tek mini yüksük saksılara dikin.
Menekşeleri çok seviyorum. Fakat evimde yeterli yer kalmadı. Begonyalarım, peperomiyalarım yaz kış dışarıda. Menekşeleri dış mekanda gölge nemli yerde bakabilir miyim yaz kış? Soğuğa dayanıklılıkları nasıl?
***
7C dereceden daha fazla soğuğa maruz bırakılmamalıdır. Ayrıca sıcak eve alışık hangi tür olursa olsun kışın aniden dışarıya beş dakikalığına bile çıkarsanız anında köklerde çürüme başlıyor. Dikkatli olun.
.. Menekşelerime genelde alttan su verirdim çünkü üstten yaprak yoğunluğu çok olduğundan zorlanıyorum ve suyun yaprağa değmesi lekelenmeye sebep olur diye biliyordum. Buna sulamaya rağmen şu anda değil ama öncelerde çiçek açmıştı. Menekşeler için de kışları hava akımı meselesi aynı şekilde midir?
***
Ayşe Hanım takdirleriniz için teşekkür ederim. Soruların-yorumların sayfadaki konu ile örtüşmesi gerektiğinden bazı sözleri silmek zorundayım. Afrika menekşelerini alttan sulamak sakat bir iş. Ancak toprak karışımı tam gerektiği gibi yapılmışsa ve bitki besini bu sürede hiç verilmezse birkaç ay için zararı olmayacaktır. Menekşeleriniz çiçek açmıyorsa sulama tarzı ile ilgili olduğunu sanmıyorum. Lütfen yukarıda ilgili yeri okuyun. Yapraklarının ıslatılmaması gerektiği tam anlamıyla safsata. Sadece kapısı penceresi kapalı, havasız ortamlarda üstelik her tür bitkiye ıslaklık zarar verir. Yani böyle bir şeyi sadece Afrika menekşeleri ile sınırlı tutmak büyük hata. Ben sizin hiç ihtimal vermeyeceğiniz türler için bile havasız ortamlarda sakın yaprakları ıslatmayın diye ciddi ciddi uyarılarda bulunuyorum. Hava akımları evet hayati önem taşır. Kesin ve net. Ancak oldukça serin bir odada susuz dinlenme süreci içerisinde hava akımları olmasa da olur. Buna Afrika menekşeleri de aynen dahil. Bırakın serinde, ben yaz sıcaklarında Afrika menekşelerini özellikle 5 hafta tam susuz bırakmıştım. Tabii önceden iyi bakımım sayesinde bünyeleri tam donanımlı idi ve zerre kadar zarar görmediler. Diğer ince sorularınıza tek tek açıklamalar yapmak en az 6 saat vaktimi alır. Bu sayfa zaten o konuların yeri değil. Sizden ricam herhangi bir konuyu okurken o sayfadaki konu ile ilgili aklınıza bir şey takılırsa sonraya biriktirmeyip hemen o sayfaya yazmanız. Anlayışla karşılayacağınızı umuyorum.
Menekşelerimin toprağını hiç değiştirmedim. 4-5 ay önce almıştık. Bu ayda değiştirmemin sakıncası olur mu? İlkbaharı mı bekleyeyim? Şu an yapraklar gür ve sert. Bu arada yaprakların tozlanmaması için hafif nemli bezle silinse hava akımı azsa yine zararı mı olur?
***
Lütfen her soru için fotoğraf göndermeyin. Zaten ulaşmıyor. Yanlış yere gönderiyor olabilirsiniz. Dünküler gelmişti o kadar. Her bitki için toprak değiştirme zamanını tek tek soru yazmanız da yanlış ve gereksiz. Mayıs ayını bekleyin. Her tür için geçerli ve uygun. Yaprakları ıslak bezle silmek üzerindeki incecik sert tüyleri kırabilir ve bu yüzden yapraklarda hastalık oluşabilir. Tozlu kalsınlar daha iyi.
Menekşeleri sulama konusunda karışıklık yaşıyorum. Alttan su vermeye devam ediyorum. Toprağının nasıl özellik taşıdığını bilemiyorum. Fotoğraf gönderme isteğim bu sebepleydi. Toprak değişimi için mayısı bekliyorum. Şimdi bu süreçte alttan su vermem doğru mu? Şimdiye kadar yapraklarında yumuşama vs olmadı. Sağlıklı görünüyorlar. Sadece aldığımdan beri hiç çiçek açmadılar.
***
Afrika menekşelerinin kökleri çok hassastır. Toprak süzek ve havadar olsa bile içeriğinin tuz tutma özelliği çok yüksek olabilir. Yani görüntü bir ipucu vermeyecektir. Belki de çok güvenlidir. Şimdiye kadar sorun olmaması şimdiden sonra da sorunsuz devam edeceğini göstermez. Benim fikrimi sorarsanız ben ne pahasına olursa olsun Afrika menekşelerimi daima üstten, alt deliklerden su çıkacak miktarda su ile sulamışımdır. Herkese her zaman bunu tavsiye ediyorum. Çiçek açmamasına gelince sürekli sıcak ve havasız yerlerde çiçek açmaya pek girişmiyor. 15C – 20C dereceler arası serinde (özellikle gece boyunca serinlik) ve gündüz kuvvetli aydınlık kesinlikle çiçek açtırıyor. Yazın ise bu kadar olmasa bile biraz olsun serinlik ve yüksek havadarlık yine çiçek açtırır. Durağan sıcak hava çiçek açtırmaz. Yani hiçbir tomurcuklanma girişimi olmaz. Benim yetiştirdiklerimde hep böyle olmuştur. Bu bitkilerin ana vatanı bulut ormanlarıdır. Gece boyunca ısı oldukça düşük olup her yer sırılsıklam ıslaktır. Kısaca serin sevmek bunların doğasında var.
Şubat ayında aldığım menekşemin saksısını mayısta değistirirken kökten toprağın arındırayım mı?
***
Kısmen arındırın. Yani şubattan beri gayet sağlıklı devam edebilmişse o toprak fena değil demektir. Tamamen arındırmanız hiç gerekmiyor. Yeni toprağı tam uygun bir şekilde hazırlamış olsanız bile en azından bir süre gelişimi sekteye uğrar.
2 ayda suda köklendirdiğim menekşe yaprağını ne zaman dikebilirim? Suda kalmaya devam etsin mi?
***
Görünüşe göre toprağa alma zamanı gelmiş. Daha bekletmek iyi olmaz.
Afrika menekşesi aldım. Toprak konusundaki bilgilerinizi okudum. Toprağını değiştirmek üzere saksıdan çıkardım fakat köklerinin tamamen toprağı sarmış olduğunu gördüm. İlk aldığımızda toprağından ayırarak köklerini yıkamamız gerektiğini yazmışsınız ancak kökler bu durumda zarar görecek gibi. Çiçeği satan kişi de değiştirmememizi, toprağının menekşe için özel hazırlandığını söylemişti. Ne tavsiye edersiniz?
***
Kök tarifinize göre çiçekçinin dediği doğru. Afrika menekşeleri genellikle alelacele uygunsuz topraklarla mini saksılara tıkıştırılıp satışa çıkarılır. Bu yüzden alır almaz o topraktan çıkarılıp doğru toprağa dikilmesi tavsiye edilir. Ama sizinkinin kökleri toprağı sarmışsa o saksıda geliştirilmiş olduğu ve dolayısıyla toprağının da uygun olduğu kesindir. Yani kökleri o topraktan arındırmayın. Evinizin ortamına alıştıktan sonra isterseniz daha doğrusu gerekiyorsa bir boy büyük saksıya altan ve kenarlardan biraz toprak ilavesiyle, köklerini eski toprağından hiç ayırmadan aktarın.
Eski menekşelerimde kök çürümesi olmuştu. Temizleyip çelik halde suda köklendirme yaptım. Çokça yeni kökler verdikten sonra marketten aldığım bir torf toprağa ekmiştim. Bu toprağı da bir hafta dışarıda bahçede havalandırma yapmıştım. Aynı şekilde yeni aldığım menekşelerimi de eve geldikten yaklaşık iki hafta sonra aynı toprağa ektim. Onlarda bir sorun olmadı. Gelişmeye devam ediyorlar. Ama bu eski olan menekşelerim ekim yaptıktan sonra özelikle küçük olanlarının yaprakları yumuşamaya başladı. 10 gün falan olmuştur yeni topraklarına ekmem. O kadar güzel köklenmişken tekrar kaybetmek istemiyorum. Ne yapabilirim bu durumda? Yapraktan suda köklendirdiğim menekşelerimi de bu toprağa ekince yumuşama oldu.
***
Nasıl bir toprak karışımı yapmanız gerektiği yukarıda toprak kısmında yazılı. Eğer okursanız anlayacaksınız ki Afrika menekşesi diğer bitkiler gibi her toprakta olmaz. İlkin sağlıklı devam etseler bile daha sonra her an aniden çürüyerek ölebilirler.
Menekşeler için çiçekçiden ponza taşı istediğimde kırmızı olan ponza taşlarından verdi. Bunu kullanabilir miyim? Bir fark var mı? Hazır toprak, perlit ve kırmızı ponza taşı 3+1+1 ölçülerinde karıştırıp kullanmak uygun olur mu?
***
Karışım oranlarınız mükemmel. Ponza taşının kırmızısı beyazı hiç fark etmez. Hangisini bulursanız endişe etmeden kullanın.
Menekşelerimin toprağını değiştirdim. Kaliteli bir toprak ve perlit karışımı kullandım. Fakat alt yapraklarda yumuşama oldu. Ölmelerinden korkuyorum. Neyi yanlış yapmış olabilirim? Düzelmesi için ne yapmalıyım? Bir de sıvı solucan gübresi iyi gelir mi? Önerir misiniz?
***
Afrika menekşelerine solucan gübresi kesinkez anında zehir etkisi yapar. En hafifinden bitki besinlerini bile tavsiye etmeyenler var. Ben ise bitki besinini en güvenli yoldan verilmesinin yolunu yukarıda anlattım. Bu bitkilere her kaliteli toprak uymaz. En basitinden, en ucuzundan ama sadece salon bitkilerine özel olan torf toprak kullanmak zorundasınız. Perlit karıştıracaksınız. Karışımda perlit oranı ise en az %40 olmalıdır. Başka türlü Afrika menekşesi toprağı olmaz. Çürür giderler. Bazen şans eseri çürümezler ama işinizi şansa bırakmayın. Menekşeniz nasıl düzelecek? Yukarıda bu problemin çözümü detaylı anlatılmıştır. Lütfen oradan okuyun. Acilen gereğini yapmazsanız hızla daha kötü olma ve ölme ihtimalleri çok yüksek.
Afrika menekşelerim öncesinde eşit oranda perlit + vermikülit + pomza karışımı topraklarındaydı ve alttan sulardım. 20 Nisan haftası % 45 Emin torf + %55 (dere kumu + silis kumu + pomza karışımı) ölçüsündeki toprakla değiştirdim. Eski topraktan çıkarıp kökleri dinlenmiş ılık suyla yıkayıp yeni toprağa diktim. 2 gün sonra üstten sulamaya geçtim. Ancak öncesinde sağlıklı görünen bazı menekşelerin yaprakları yumuşadı, bazılarınınki diri. Yanlış birşeyler mi yaptım sizce?
***
Hem dere kumu hem silis kumu kullanmışsınız. Bunlar tamamıyla tozsuz temiz olmaları gerekir. Dere kumu sayfasında anlattığım gibi. Aksi takdirde feci zararları olabilir (her tür bitki için geçerli). Bunun dışında diğer olasılık torf toprağın niteliği. Ama bundan dolayı zarar göreceklerini sanmam. Zira sade bir torftur ve hem karışımda miktarı az. Esas önemli mesele saksı-toprak değiştirme bölümünde anlatmış olduğum gibi afrika menekşeleri çok küçükken başlayarak normal erişkin hale gelene kadar saksı-toprak değişimi yapılmalı. Tam erişkinlere ise çok ciddi problemler olmadıkça asla saksı toprak değişimi yapmayacaksınız. Yazdıklarınızdan anladığım kadarıyla siz bu hatayı yapmışsınız. Afrika menekşeleri yavru iken erişkin boyutuna gelinceye kadar daha dirençlidir. Tam erişkin olunca hassaslaşırlar. Bu yüzden ben o aşamadan itibaren saksı toprak değişimini tavsiye etmiyorum. O kısmı lütfen okuyun. Şimdi toprağın ıslaklığı iyice gidene kadar bekleyin. Sadece ıslaklığı gitsin. Orta nemli halde olacak. O zaman saksısıyla beraber şeffaf bir poşete sokun ve hava almayacağı şekilde bağlayın. Direkt güneş almayacağı aydınlık bir yerde 7-8 gün bekletin. Bu sayede kökler aktifleşip toprağa tutunurlar. Böylece sorun kalmaz. 8. günde açın ve sulayın. Kesin garantilidir diyemem ama inşallah işe yarar.
Afrika menekşelerimin toprakları %30 perlit, cocopeat ve Litvanya torfu içeriyor. Bu yaz iki haftalığına şehir dışına çıkmak durumundayım. Menekşelerimi gitmeden önce belirli bir miktar sulasam da iki hafta havasız ve susuz bir ortamda kalacaklar. Perdeleri kapatıp bir nebze gölge oluşturursam menekşeler idare edebilir mi? Toprağın su tutma kapasitesi menekşeleri idare edebilir mi?
***
Toprağın su tutma kapasitesi zayıf olsa bile Afrika menekşeleri ev ortamında bir ay tam susuz, yaprakları hiç pörsümeden dayanıyor. Bizzat denediğim için biliyorum. Üstelik oda sürekli fazlaca havadar idi. Sizin toprak karışımınız faza su tutucu özellikli. Evden ayrılmadan iki gün önce sulayın. O iki gün boyunca odayı sürekli havadar tutun. Evden ayrılırken sulamayın. Işıksız bırakmayın. Sadece üzerlerine direkt güneş ışınları gelmeyeceği, yanmayacakları bir yerde dursunlar.
Yapraktan birçok menekşe ürettim. Menekşelerim sağlıklı fakat minik minik sinekleniyor. Ziraatçiden K-othrine ilaç aldım. Yapraklarına sıkmadım. Toprağa sıkıyorum. Etkisi olmadı gibi. Sinekler fazla değil ama var yine. Salonda bakıyorum. Öğleden sonra akşama kadar güneş alan cam balkona alsam ve perde ile gölgelesem mi? Balkonun en serin yerine mi alsam her ne kadar sıcak olsa da?
***
Salon bitkisi sürekli salonda kalacak. Yerleri tam sabit olmalı. O kişi nasıl bir ziraatçı(!) ise size bitki bitleri veya toprak böcekleri için değil sadece ev haşereleri için olan ilaçtan satmış. Bunu bitkilerinize hiçbir şekilde kullanmayın. Çünkü öldürücü etki yapar. Size gereken şey bitki bitleri için olan ilaçtan almak. Sinekler için basit bir yol elektrikli süpürge ile çektirin. Ne zaman görürseniz çektirin.
Menekşelerimden 3 tanesinin bir iki yaprağı böyle yumuşamış ve adeta bayılmış gibi. Oda sıcaklığı 29 derece civarı. Az mı suladım, toprağı mı değiştirmeliyim, ne yapmalıyım?
***
Yazın fala sıcak olan mekanlarda sulamaya devam ederseniz pişmiş gibi haşlanmış gibi hale gelirler. Hiç sulamasanız daha iyi. Çünkü gece-gündüz çok sıcak olan, özellikle de gece boyunca ısı 24C derecenin altına düşmeyen ve hiç esintisiz yerler Afrika menekşelerini öldürür. Toprak ıslanınca hemen çürürler. Geceleri o kadar sıcak olmuyorsa tehlike yok. Yine de tedbirli olun. Sulamak için toprağın iyice kuruduğundan emin olun. Günün en serin saatlerinde ortamda esinti olması şartıyla sulayın.
Menekşelerim bozuluyordu. Bahsettiğiniz şekilde topraktan arındırdım, yıkadım, kuruladım. Fakat elimde şu an köklendirme toprağı bahsettiğiniz şekillerde yok. Ancak köklerin değdiği kısmı dere kumu yapıp toprakla ilişkisini kesme durumunu yapabilirim. Bu durumda ne yapmalıyım elimdeki bu menekşeleri?
***
Köklendirme toprağına gerek yok. Afrika menekşelerine özel %40’ı perlit olan torflu karışım gayet uygundur. Biraz nemli olsun. Buna menekşelerinizi dikin. Sulamayın. Poşet içinde on gün kadar kapalı tutun. Ara sıra açıp havalandırın. Kapalı dönem bittiği zaman sulayın.
Kendi fidelediğim menekşelerim var. Çok minik değiller. Şu an orta boy sayılabilecek boyuttalar. Çiçeklenmeleri kaç yaşta olur? Bitki besini olarak ne vereyim? Diğer ana büyük menekşelerim de çiçeklenmiyor. Sadece beyaz olan çiçekleniyor. Beyaz menekşe tutturması da çiçeklenmesi de daha kolay gibi tecrübem onu gösterdi. Diğerleri çiçek açmıyor. Ne yapmalıyım?
***
Çiçek açmaları yeterince geliştikleri zaman olur. bunun yaşı, yılı yok. Yukarıda diğer sorularınıza cevap var.
1- Çiçek açmamasıyla ilgili konu: https://azbitki.com/afrika-meneksesi#acma
2- Bitki besini konusu: https://azbitki.com/afrika-meneksesi#besin
Menekşe yapraklarının uçları karardı ve çürümeye başladı. Şu an çiçekleri var. Neden olur ne yapmam gerekir? Öteki menekşe sürekli yavru verir gibi sıkça yapraklandı. Bunun için ne yapmalıyım? Onda çiçek yok. Bu ayda sıvı bitki besini verilir mi?
***
Afrika menekşesinin birçok hassaslıkları var. En başta toprağın özelliği gelir. Toprak son derece uygun olsa bile bitki besinini yanlış usulde vermek fena halde zarar verir. Sulama tarzı da önemlidir. Kısaca bahsettiğiniz sorun için şöyle yapın kurtulur diye sabit ve net bir cevap vermek mümkün değil. En iyisi siz yukarıdaki tüm bilgileri okuyun. Hatalarınızın bir değil pekçok olduğunu mutlaka göreceksiniz. Diğer bahsettiğiniz sıkça yaprak verme hakkında da gerekli bilgi ve çözüm yolu var. Lütfen okuyun.
Yaklaşık 40 gün önce iki adet menekşe aldım. Üzeri de bolca çiçekliydi. 25 gün kadar çiçekleri, yaprakları gayet güzeldi. Fakat ondan sonra çiçekleri kurudu. Kuruyan çiçekleri kestim ama devamında yaprakları geriye doğru kıvrılmaya başladı. Bakım şartlarını şu şekilde sağladım: ikindiye yakın güneş alan penceremin önünde duruyor ve haftada bir defa suluyorum. Dün aldığım saksıdan bir büyük saksıya geçirdim. Birçok da yavrusu var fakat yaprak renkleri çok mat ve tozlu gibi duruyor. Neler yapabilirim? Önerilerinizi merakla bekliyorum. Bir de daha öncede menekşe almıştım fakat 2 ay sonra kaz boynu çıkardı ve öldü bunlarda artık sağlıksız görününce ben bakamıyorum hissi oluştu. Bu hissi kırmama yardım ederseniz sevinirim.
***
Bütün mesele yanlış toprak ve hem yanlış hem gereksiz sulamalar.. Sayılı günler hesabıyla sulama yapmak hiçbir bitkiye uygun değil. Toprakta kuruma olmuyorsa 5 ay bile geçse sulamayın. Ayrıca sulamaları daima üstten yapacaksınız ve mutlaka saksı alt deliklerinden dışarı bol miktarda su, toprağı yıkamış olarak çıkmalıdır. Böyle yapmazsanız toprak zamanla bozulur ve bitkiyi çürütür. Toprak ise yukarıda tarif ettiğimin aynısı olmak zorunda. Yukarıda dünyanın en iyi bakım bilgileri var. Başka yerlerdeki bilgiler yanıltıcıdır.
Geçen yıl mart ayında yapraktan çoğalttığım menekşe 1 yaşına bastı. Ne zaman çiçek açar? https://resmim.net/cdn/2022/03/05/Nqflx.jpg
***
Muhtemelen mayıs sonu, haziran içinde gibi tahmin ediyorum.
Menekşelerim yayvan büyümüyor. Her yapraktan göbek getiriyor.
***
Pek anlamadım. Birkaç yaprak suda köklendirip hepsini tek saksıya diktiyseniz elbette her biri yeni bir afrika menekşesi olacak. Bir saksıya sadece tek fide veya tek köklenmiş yaprak dikmeniz lazım. Problem bu değilse lütfen daha ayrıntılı açıklayın.
Ben menekşe fidelerini suda sarmısak ve yumurta kabuğu koydum köklenmedi. Tekrar çıkardım toprağa sarmisak ve yumurta kabugu koydum. Acaba menekselerim tutar mı?
***
Yanlış, gereksiz şeyler yapıyorsunuz. Yukarıda dünyanın en doğru en etkili yöntemleri yazılı. Lütfen oradan okuyup gerekenleri yapın ve başka şeyler karıştırmayın.
Haziran oldu açtı menekşem beyaz mor karışık bir rengi var tahmininiz tuttu helal olsun :)
Menekşemin resmi: https://resmim.net/cdn/2022/06/15/8hX78.jpg
Demek yapraktan çeliklenen menekşelerin açmaları için bir yılı doldurmaları gerekiyor. Belki daha erken açanları da vardır.
***
Maşallah çok sağlıklı görünüyor ama orası sanki A. menekşeleri için biraz fazla güneşli gibi. Yaprak sapları biraz daha uzun olması gerekirdi. Çiçek açacak olgunluğu meselesine gelince: Ortamın şartlarına göre eğer hızlı gelişip çabuk yapılanırsa 5-6 ayda bile çiçek açabilirler. Afrika menekşeleri gece boyunca biraz fazla serin (ortalama 15C derece) ve yoğun nemli hava hareketlerinin sürekli olması durumunda hızlı gelişir. Bu şartları sağlamak için özel tertibatlar gerekir. Evlerde çok zor. Ama yine de, çok hızlı olmasa bile sağlıklı gelişmesi biraz olsun uygun şartlarda kolaylıkla mümkündür.
Yaprak saplarının kısa olmasının sebebinin 3 kök birlikte olduğundan kaynaklandığını düşünüyorum. Çünkü yapraktan köklenirken 3 kök birden çıktı.
***
Hayır onunla hiç ilgisi yok. Ya güneşten, ya fazlaca hava nemi eksikliğinden ya da toprağının besleyiciliğinin fazla yetersiz olması yüzünden veya sulama sıklığının yetersiz olmasından olmuştur. Az tomurcuklanma var. Çiçek sapları da çok kısa. En azından çiçeklenme açısından toprağın besleyiciliğinin yetersiz olduğu kesindir. Bunların dışında bomba gibi sağlıklı görünüyor.
Afrika menekşesini balkona çıkarabilir miyim?
***
Hayır hiçbir zaman çıkarmayın.
Menekşelerin her türü iç dış çok özeller gerçekten. Soruma gelince ben hiç sarı Afrika menekşesi görmedim. Pekçok yerde de aradım yok. Ben mi bulamıyorum yoksa gerçekten sarı çiçeklisi yok mu?
***
Şimdilik yok. Sarı çiçek açan Afrika menekşesi üretmek için Amerika’da uzun yıllar çalışmışlar ama başaramamışlar. Sonuçta şimdilik krem rengimsi bir renk üretebilmişler. Bu ise genellikle beyaz çiçek açıyor. Esas rengi belirli bir hava sıcaklığı derecesine bağlı. Sanıyorum az sıcak gibi bir derecedir. Gerçekten sarı çiçekli Afrika menekşesi üreten biri olursa milyonlarca dolar para kazanacak diyorlar.
Beklediğim bir cevaptı. Çünkü sarı rengini çok aradım. Yurt dışından bir menekşeseveri takip ediyorum. Menekşeleriyle birlikte sarı renk çuha paylaşmış (yaprağından bariz belli oluyor). Özellikle sordum bu menekşe mi diye ben bu yaşıma kadar sarı renkte menekşe görmedim çuhaya benziyor dedim. Evet menekşe, hatta burda çok var diye cevap verdi. Ya aradaki farkı bilmiyor veya oralarda çuhayı menekşe sanıyorlar. Onun üzerine size sorma gereği duydum.
***
Öylesi sahtekarlar çok. Bazıları daha da akıllıca davranarak bilgisayarda fotoğraf programlarıyla bir afrika menekşesi fotoğrafında çiçekleri sarı renge dönüştürüyor ve delil olarak o fotoğrafı gösteriyorlar. Dikkatli olun.
Bugün Afrika menekşemin yaprakları düştü ve yumuşadı. acaba çürüyor mu ne yapmalıyım?
***
Kökler ve dip kısmı kesin çürümüştür. Burayı okur okumaz acilen topraktan sökün ve yıkayın ki çürüme yukarı doğru ilerlemesin. Daha sonra yapmanız gerekenler yukarıda ayrıntılarıyla yazılı. Yani çürük kısmı nasıl keseceksiniz, tekrar nasıl köklendireceksiniz lütfen yukarıdan okuyun.
Boş teraryuma toprakla birlikte menekşe ekilir mi?
***
Terarrum usulüne tam uygun yaparsanız olur. Başka türlü olmaz. Ayrıca teraryum içinde pek gelişemezler. Gelişip serpilmek, çiçek açmak için hava akımlarına ihtiyaçları var.
Benim menekşelerim depremden sonra 1 ay sussuz kaldı. Geldiğimde yaprakları döküldü. Orta kısımları kalmıştı. Hatta bir parça çürüyüp düştü. Toparlanması için ne önerirsiniz?
***
Muhtemelen çok fazla soğuktan etkilenmişlerdir. Yoksa, benim bizzat deneyimime göre (İstanbul’daki yıllarımda) birkaç saksı afrika menekşeleri yaz ortasında ve tüm pencereler açık, püfür püfür esintili salonda bir ay süre ile susuzluktan hiçbir bozulma göstermemişlerdi. Yani susuz kalmaya çok iyi dayanıyorlar. Sizinkiler şubat soğuklarında susuzluktan değil soğuktan dolayı bozulmuşlardır. Eğer hala yaşayanlar varsa yapmanız gereken şey sadece işi zamana bırakmak. İlkbaharın ılık hava akımlarından bol bol faydalandırın.
Benim afrika menekşemin alt yapraklarının uçları kuruyor. Bunun için ne yapmalıyım?
***
En eski yapraklarda olması ciddi bir şey değil. Ne gibi hatalarınız varsa yukarıdaki bakım bilgilerini okuyarak bulmanız lazım.
Benim mor klasik menekşem var. Yaprakları kıvrık kıvrık. Çiçekleri güzel ama yaprakları bir türlü büyümüyor. Küçük, kıvır kıvır içe doğru.
***
Afrika menekşeniz çiçek açıp durduğuna göre yeri iyi ama toprağı iyi değil. Veya hiç bitki besini vermiyorsanız ondandır. Bunlara bitki besini vermek diğer bitkilerdeki gibi değildir. Yukarıda nasıl yapacağınız yazılı. Ona göre dikkatlice bitki besini verin. Zamanla çok iyi bir hale gelir.
Menekşe yapraktan çoğaltma için sizin dediğiniz gibi iki gün suda bekletin sonra ekdim poşetle kapatdım güneş görmeyen pencere önüne koysam olur mu? Bir de poşeti 3 hafta boyunca hiç açmayacağım mı açmmıca mı?
***
Açın veya açmayın, bu iş çok uzun sürüyor. En iyisi suda bekletme tavsiyemi okuyun ve ona göre yapın. Çok kısa sürede köklenir ve mini fidecikler oluşturur.
Bu menekşe bana öğretmenler gününde hediye geldi. Çiçekleri gün geçtikçe soluyor. sadece bir kez suladım ama hatanın ne olduğunu bilmiyorum. Görselleri ekledim yardımcı olabilir misiniz?
***
Baktım hiçbir sorun yok. Eskiyen çiçekler gayet doğal olarak bozulur gider. Bozulmuş olanları tek tek makas ucuyla kesip atın. Üzerinde henüz açılmamış tomurcuklar da var ve sağlıklı görünüyorlar.
Benim menekşemin orta yaprakları çok sert, küçük ve büyümüyor. Çiçekleri bir tuhaf. Ne olabilir? Toprağı çok güzel. Saksısı biraz büyük ondan mı? köklerinde bir sorun mu var acaba?
***
Afrika menekşelerinin en küçük körpe yaprakları bile çok serttir. Bundan eminseniz köklerinde bir sorun yoktur. Yaprakların büyümemesi ve sorunlu çiçekler fena halde gıdasız kalmasından dolayı olur. Toprak iyi diyorsunuz. Oysa bu bitki besleyiciliği iyi olan topraklarda genelde çürür. Oldukça hafif torak istiyor. Hem de son derece havadar toprak lazım. Ve bu şartlar yerinde olunca ayda bir defa bitki besini vereceksiniz. Ama bitki besininin dozajını üçte bir azaltılmış ayarlayın. Böylece sorunsuzca ve çok güçlüce gelişir.