Asteraceae familyasından Cosmos bipinnatus türü süs bitkisi olarak ıslah edilmiş, birçok kozmoz çiçeği kültivarları türetilmiştir. Yetiştirme ve bakımı en kolay bahçe bitkilerindendir. Ana vatanı Meksika’dır.
Cosmos bipinnatus (kozmos çiçeği) – fotoğraf: americanmeadows.com
Özellikleri
Doğal özelliğine göre çeşitleri 60cm ile 120cm arasında değişir. Kuvvetli toprakta sulak yerlerde 2 metreye kadar uzarlar. Cüce kültivarlarından mesela Sonata serisi kısa boylu, derli toplu olmalarıyla daha iyidir.
Uyum
Kozmos çiçeği Meksika bitkilerindendir denince fazla güneş istediği, şiddetli yaz sıcaklarına uygun olduğu ve susuzluğa dayanıklı olduğu akla gelir. Evet susuzluğa ve aşırı sıcaklara tam uyumludur. Tuzlu topraklara da uyumlu olması sebebiyle deniz kıyısı arazilerin çiçeklendirilmesi için özellikle tercih edilirler.
Çiçek açma zamanı
Genelde yaza doğru başlayıp sonbahar ortalarına kadar devamlı çiçek açarlar. Bazı çeşitleri yaz sonunda çiçeklenmeye başlar.
Kozmos çiçeği yetiştirme
Günde en az 4 saat direkt güneş alacakları yerlerde yetiştirin. Asitli topraklar uymaz. En azından nötr toprak gerekiyor. Hafif alkalinli ve orta alkalinli toprakları severler. Gübre yaramıyor. Kuvvetli besleyici topraklarda boyları 1,5 – 2 metre civarında olup hiç güzellikleri kalmaz. Fakir topraklarda güzel yetişirler.
Her şey uygunsa sıra gelmiştir tohum ekmeye veya hazır fide almışsanız fideleri ekmeye..
Tohum ekimi
Kozmos çiçeği mevsimlik olarak tohumdan yetiştirilir. İlkbaharda havalar biraz ısınınca (mesela İstanbul’da nisan ortası) toprağı derinden çapalayın ve tırmıkla düzleyin. Gübre istemez. Sonra tohumları rastgele serpip sulayın. Kısa zamanda çimlenip hızla büyürler. Biraz güçlendikleri zaman esas yerlerine dikmeniz gerekiyor.
Fideleri kalıcı yerlerine ekme
Fideler arasında en az 35cm mesafe olmalıdır. Fideleri yeni yerlerine diktiğinizde tutmaları kesindir. Ama asitli topraklarda ve gübreli topraklarda çürüme riski yüksektir.
Destek değnekleri
Bodur kültivarları dışında dışında tüm çeşitlerini değneklere bağlamak gerekiyor. Çünkü dik duramazlar. Çiçek veriminin ve çiçek kalitesinin düşmemesi için yaz boyunca solan, çirkinleşen çiçekleri derhal kesmelisiniz. Gelecek yıl için bir iki çiçeğin tohuma kaçmasına izin verin.
Sulama
Kozmos çiçeği pek sulama istemez. İlkbaharda hemen hiç sulamamak zarar değil fayda verir. Yaz sıcaklarına kadar sadece hayatta kalacakları kadar sıklıkta, mesela pörsüme gördükçe sulamalısınız. Çiçek açmaya başladıktan sonra sulama sıklığını arttırın.
Cosmos bipinnatus tohumu saksıda fidelenir mi? Şimdi tohum ekilir mi?
***
Elbette saksıda da normal şekilde tohumlar çimlenir, fideler büyür. Şimdi’ye gelince: Biraz gecikmiş gibisiniz ama olur diye düşünüyorum.
Mart sonunda tohumları ektim. Fideler büyüyünce bahçeye ektim. Boyları 80-90 santim oldu. Dallanıp budaklandılar ama hiç açmadılar. Normal midir?
***
Evet iyi bakım hatasına göre normaldir. Yakında tomurcuklanır. Fideler yeni yerlerine alıştıktan sonra pek sulamamanız gerekirdi. Tomurcuklar belirdikten sonra ise fazla uzun süre susuz bırakmayacaksınız. Başta düzenli sulamalar gür büyümeye ve çiçek açmada gecikmelere sebep olur.
Kozmos çiçeği tohumu şimdi ekilir mi?
***
Fazla geç kalmışsınız. Nisan başı ila mayıs başı arası en iyi zamandır. Şimdi tohum ekseniz körpe fideler yaz sıcaklarında iyi gelişmezler. Çiçek açacak kadar büyümeleri eylül sonunu bulur.