Acanthaceae (Ayıpençesigiller) familyasından Crossandra infundibuliformis türü bütün dünyada yaygınca yetiştirilen bir süs bitkisidir. Ana vatanı Hindistan’ın güneyi ve Sri Lanka’dır.
Saksıda bir Crossandra infundibuliformis, salonda yetişmesine örnek.. (1)
Özellikleri
Parlak yeşil yapraklı, küçük çalı tipi bir bitkidir. Boyu 30cm – 1m arasında değişir. Dalları ince ve naziktir. 30cm’den itibaren dik durmakta zorlanırlar. Boyu uzadıkça bir değnekle dalları desteklemek gerekir. Tropikal bitkilerden olduğu için kışa hazırlık veya mevsimlere göre farklı hareket etme özellikleri yoktur. Hava sıcaklığı uygun olduğu sürece gelişmeye ve çiçek açmaya devam eder.
Kış soğuklarına, kısa sürmesi şartıyla çok hafif don olaylarına zar zor dayanır. Duruma göre -1C derecede bile tamamen ölebilir. Ama çevreye döktüğü tohumları ilkbaharda yaz doğru çimlenip hızlıca gelişirler.
Crossandra infundibuliformis çeşitleri
En önemli çeşitleri çiçek rengi ile şunlar:
Lutea, altın renginde.. Orange marmalade parlak turuncu.. Mona wallhead ise somon pembesi çiçekler açar.
Salonlarda yetiştirme
Yanlış bir bilgi olarak gölgede tutun tavsiyeleri yaygın. Oysa gölgede çelimsiz ve sağlıksız gelişimler gösterir. Çiçek açması da sekteye uğrar. Yani günde en azından 3 saat direkt güneş ışınları ister. Yalnız, sıcak yaz günlerinde direkt güneşi öğle saatlerinde değil, sabahları veya akşama doğru almalıdır. Güneş ihtiyacına ek olarak, gündüz saatleri boyunca bulunduğu yer sürekli şiddetli aydınlık olmalıdır.
Crossandra infundibuliformis salonda yerini severse ve şartlar uygunsa, iyi bakıldığı takdirde bütün yıl sürekli çiçek açar. Gerçi kışın güzelce gelişim gösterip çiçek açmaya devam etmesi ev ısıtma şartlarının tüm kış boyunca gece gündüz kesintisiz olmasına ve güneşli pencere önünde durmasına bağlıdır.
Toprak ve sulama
3 ölçü torf toprak + 1 ölçü ponza taşı karışımı toprak olarak en iyisidir. Sulamayı sıcak zamanlarda toprak üst yüzeyi hafiften kurudukça, serin ve soğuk zamanlarda ise toprak üst yüzeyi kupkuru oldukça, bol bol su dökerek yapın.
Bitki besini ilkbahardan sonbahara kadar her üç sulamada bir defa, yarı dozajda vermelisiniz.
Crossandra fide üretimi
Yapraklı dallarını tepe çeliği yöntemiyle köklendirebilirsiniz. Dallar 10cm’den uzun olmasın. Alt kısım yaprakları giderin. İlkin mini viyol saksı ve köklendirme toprağı kullanın. Köklenmeleri en iyi 20C -25C dereceler arasındaki hafif sıcakta olur. Sonra fideleri köklerini viyoldeki toprağından arındırmadan çıkarıp esas saksılarına dikin.
Tohumla üretimine gelince, basittir. Zaten bahçede yetiştirince çevresine saçtığı tohumları kendi kendine çimlenip büyürler. Ama biraz sıcak ister. Yani tohumların çimlenmeleri 20C derecenin üstünde sıcaklık gerektiriyor.
Crossandra tohumlarını almak zordur. Çünkü küçük tohum kapsülleri aniden açılarak tohumları çevreye fırlatır. Tohumları kaybetmeden almak için bir kavanoz içine çeyreği kadar su doldurun. Tohum kapsüllerini suya koyup hemen kapağı kapatın. Su içinde patlarcasına kapsüller açılıp tohumları fırlatırlar. Sonra suyu süzün ve tohumları kağıt havlu üzerinde kurutun.
Zararlıları
Evlerde örümcek bit, balkonlarda pamuklu bit ve beyaz sinek adlı parazitler dadanabilir. Devamlı gözünüz üzerinde olmalı. Hatta haftada bir defa büyüteçle dipten tırnağa incelemesiniz. Bitlenme olduğunda acil müdahale gerekiyor. Yoksa hızla çoğalıp bitkiyi öldürürler.
Yanlış toprak, gerekmediği halde sulayıp durmak ve sulamaları az miktar su ile yapmaya devam etmek kökleri çürütür. Yaz aylarında sulamayı fazla ihmal etmek fena zarar verir. Çünkü suyu seven ve çok ihtiyacı olan bir bitkidir. İhmallere gelmez.
(1) – Fotoğraf: The Spuruce
Çiçeği nereden alabilirim yardımcı olabilir misiniz?
***
Maalesef bilmiyorum.