Ranunculus asiaticus

Ranunculaceae (Düğünçiçeğigiller) familyasından Ranunculus asiaticus türünün Girit lalesi, erengül ve Acem düğün çiçeği gibi adları var. Burada konumuz bu türünün gösterişli çiçek açan hibritlerinin yetiştirme ve bakım bilgileridir.

Girit lalesi Ranunculus asiaticus bitki türü

Doğada yabani kır bitkileri olarak Yunanistan’dan itibaren Akdeniz’in doğusundaki çevre ülkelerde ve güney-batı Asya’da yaşarlar.

Özellikleri

Girit lalesi Ranunculus asiaticus doğal türün çiçekleri 3cm ile 5cm genişliğinde ve kırmızı, pembe, sarı beyaz renklerdedir. Bunlardan türetilmiş hibrit ve kültivarların hem yalınkat hem katmerli çiçekleri daha iri ve daha gösterişlidir. Yaprakları kereviz yapraklarına benzer.

Yetiştiği yerin iklimine göre marttan temmuza kadarki dönemde ama sadece ortalama 5 haftalığına çok güzel çiçek açarlar. Bazı çeşitleri şakayık zannedilir. Hatta ilkbaharda saksılarda şakayık adıyla satanlar bile var. Gerçi hem görsellik, hem yaşam döngüsü hem de yetiştirme amaçları açılarından benzer yönleri çok fazla. Ama şakayıklar Düğünçiçeğigiller familyasından değildir. Ayrıca Girit lalesinin onlar kadar kış soğuklarına dayanabilmesi söz konusu bile olamaz.

Kesme çiçekçilikte önemlidir

Uzun boylu olanları kesme çiçekçilik amacıyla yetiştirilir. İlkbaharda buketler halinde renklerine göre ayrı ayrı ya da çeşitli aranjmanlar halinde satarlar.

Erengül saksıda

İlkbaharda en çok iri çiçekli çeşitlerini saksıda çiçekli halde satarlar. İster erengül desinler ister şakayık, bunlar gerçekte Girit lalesidir. Yani Ranunculus asiaticus türünün hibrit çeşitleridir.

İklim uyumu

Girit lalesi veya erengül çiçeği en fazla -12C derece kış soğuklarına dayanır. Bu yüzden mini yumruları genelde kış sonunda marketlerde satılır. Ama aslında sonbaharda ekmek ve kışı yapraklı geçirmelerini sağlamak daha iyi olur. Zaten Akdeniz iklimi olan bölgelerde yumrularını ilkbaharda satın alıp ekerseniz güçsüz gelişir, havalar ısınınca yaprakları kurur, ve topraktaki yumruları yaz mevsimini ölmeden atlatırsa kışın güçlenlemeye çalışarak sonraki ilkbaharın ilk günlerde güzelce çiçek açarlar.

Gelişim tarzı

Küçük, pençe benzeri yumruları olan bir bitkidir. Yazın genelde tüm yapraklar kurur. Mini yumrular sonbaharda tekrar yaprak vermeye başlar. Kışı yapraklı geçirirler. İlkbaharda erkenden çiçek açarlar.

Toksik

Öldürücü olmaz ama yemeniz halinde fena hasta olma ihtimaliniz var. Cilt ile temasta hassas ciltleri tahriş eder. Fazla dokunmayın. Yüzünüze gözünüze sürmeyin. Kesinlikle yemeyin. Çiçeklerini süs amacıyla bile olsa salatalara katmayın. Hayvanlarınızdan koruyun. Veya hayvanlarınızı Girit lalesinden koruyun.

Ranunculus asiaticus, Girit lalesi tür ve hibritleri, yetiştirme bakım bilgileri

Ranunculus asiaticus, Girit lalesi

Saksıda yetiştirme, bakım

Ranunculus asiaticus tür ve hibritleri sadece dış mekan, açık hava bitkisidir. İç mekanlarda olmaz. Kapalı camekan balkonlar bile pek uygun değildir. Çünkü gelişim ve tomurcuk verme döneminde oldukça serin gece esintileri gerekiyor. Günde en az 4 saat direkt güneş ister.

Girit lalesi yumruları karasal iklim bölgelerinde ilkbahar başında Koçtaş, Migros vb marketlerde ambalajlı halde satılır. Geç kalmadan ekmelisiniz. Hızla yeşerir, büyümeye başlarlar. İlkbahar sonuna doğru muhteşem güzellikte çiçeklerini açarlar. Fakat Akdeniz ikliminde genelde çiçek açmadan, havaların ısınmasıyla birlikte kötüleşirler. Bu durumda az güneşli, soğuk rüzgarlı cephede tutmalısınız. Yapraklar kurur ama yumrular sonbaharda yeşerecektir. Onun için Akdeniz iklimi olan yerlerde yumruların sonbaharda satışa çıkarılması gerekir. Böylece, ilkbahar başında, yani karasal iklim bölgelerde yumru ekme zamanında buralarda çiçek açmaya başlamaları lazım.

Karasal iklim bölgelerinde erengüllerin veya Girit lalelerinin çiçek açmaları ilkbahar sonunda başlar. Fazla serin geceler sayesinde sorun çıkmaz. Solan çiçekleri hemen kesip atarsanız tekrar çiçek açarlar.

Yumruları ekme

Akdeniz ikliminde yumru ekme zamanı sonbahardır ama eğer ilkbaharda alırsanız sakın sonbahara kadar bekletmeyin. Acilen ekmelisiniz. Karasal iklim bölgelerinde zaten ilkbaharda ekmeniz gerekiyor. Küçük yumruları 15cm ara ile, büyük yumruları 30cm ara ile dikmelisiniz. Toprağa 5cm derine gömün. Pozisyon ise pençe benzeri yumruların uçları aşağı gelecek. Hepsinin bağlı olduğu yer üstte kalacak. Sonra bol bol su dökerek sulayın.

Yumru ekme zamanı illere göre şöyle: İstanbul eylül sonu, İzmir ekim ayı ortası, Antalya ekim ayı sonu, Ankara nisan başı, Kayseri nisan sonu..

Aslında kışın -10C derece ve daha faza soğuk olan karasal iklim bölgelerinde yumruları direkt güneş alacakları şartıyla serin bir odada veya camekan balkonda şubat sonunda ekerek yapraklanmasını sağlamanız ve don olayları riski geçtiği zaman dışarı çıkarmanız daha iyi olur.

Toprak isteği

Olurolmaz her toprakta sağlıklı gelişmez ve her an komple çürüyüp gidebilir. Oldukça süzek, asitli veya nötr toprak karışımı yapın. Örneğin 3 ölçü torf toprak + 1 ölçü temiz dere kumu + 1 ölçü ponza taşı karışımında çok iyi serpilip gelişirler.

Bahçeye dikecekseniz yerini önceden derinden çapalayın ve bolca temiz dere kumu, ponza taşı ve torf ile toprağı harmanlayın.

Yemyeşil yapraklı oldukları sürece iki haftada bir defa, dozajını yarıya düşürdüğünüz genel amaçlı bitki besini verin.

Sulama

Toprak üst yüzeyinde kayda değer bir kuruma oldukça sulayın. Suyun miktarını saksı alt deliklerinden en az bir bardak su dışarı çıkacak kadar bol tutmalısınız. Saksı altında tabak varsa süzülen su tabakta beklememelidir.

Çiçek hasatı

Uzun boylu kültivarlarını vazoluk amaçla yetiştirecekseniz dalların dik durmaları için her birini değnek ile desteklemeniz lazım. Çiçek tomurcukları iyice gelişmiş ama henüz tam açılmamışken keseceksiniz.

Dinlendirme

Çiçek açma dönemiyle beraber, ne zaman gelişim durup yapraklarda ufak tefek bozulmalar başlarsa o zaman bitki besini vermeyi bırakın. Yapraklar biraz daha kötüleşince artık hiç sulamayın. Saksıyı serin ve karanlık bir yerde bekletin. Sonraki ekim zamanında yumruları sökün ve sıfırdan yeni hazırlayacağınız toprak karışımıyla ekin ve sulayın.

Fide üretimi

Girit lalesi Ranunculus asiaticus tür ve hibritleri genelde tohumla üretilir. Fazla gelişmiş olan yumrularını bölerek de çoğaltabilirsiniz. Bölmede üst bütün kaidesini ortadan kesin. Her iki parçada eşit sayıda pençe yumru uzantıları bulunmalıdır. Bölmeyi yumru ekim zamanında yapın. Kesince iki gün açıkta bekleterek kesik yerlerin iyice kurumasını sağlayın. Varsa kesik yerlere toz kükürt sürmeniz iyi olur. Kuruma tamamlanınca ekin ve sulayın.

Benzer bitki

Anemon (bahçelik anemonlar)

Kaynaklar

Büyük resim: farmergracy.co.uk
Küçük resim: houzz.com

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Bahçe / Balkon Süs Bitkileri

Etiketler: |

'Ranunculus asiaticus' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Sıdıka, Balıkesir dedi ki:

    Merhaba Dün çiçekçiden mükemmel gül görünümlü bir çiçek aldım. Hemen bakımını araştırmak istedim tabi. Sizden öğrendim ki meğer girit lalesiymiş. İsminin hiç önemi yok benim için doğru bilgi önemli. Her bitki aldığımda muhakkak sayfanıza göz atıyorum. Benim için bir numarasınız. Gümüşhanede ben bu lalemi daha büyük bir saksıya alıp balkonda bakabilir miyim? Kışa sökmeden korunaklı soğuk bir odada yaprağını soldurmadan salon çiçeğiymiş gibi korusam olur mu? Yoksa toprak üstünden yeşilliğini tamamen kurutup soğuklamaya-kışlamaya mı ihtiyacı var?
    ***
    Sıdıka Hanım takdirinize çok teşekkür ederim. Girit lalesi tam bir Akdeniz iklimi bitkisidir. Buna göre Gümüşhane’de dikkatli yetiştirmelisiniz. Soğuklama ihtiyacı yok. Bilakis laleler gibi sıcak-kurak ve susuz yaz dinlenmesine ihtiyacı var. Ama o kadar kesin değil. Yani yazın yaprakları kurumazsa sulamaya devam edin. Sadece temmuz sonundan itibaren hiç sulamayın. Yaz ortası ile yaz sonu arası döneminde susuz kalması, yapraklarının kuruması iyi olur. Eylül girince tekrar sulamaya başlayın ki yapraklanıp güç toplamaya başlasın. Kışın oradaki don olaylarına dayanamaz. Hiç ısıtılmayan ve güneşli olan bir odanız varsa kışı orada geçirmesi iyi olur. Sıcak odaya uygun değil. Bozulup ölür.

  2. Emine, İstanbul dedi ki:

    Sorum şu ki yaprakları sarardı. Tabii ki cam kenarında ama salonda. Acaba sıcak mı geliyor?
    ***
    Yukarıdaki bilgileri okuduysanız, saksıda yetiştirme-bakım bölümünün ilk satırlarında bakınız şunlar yazılı:

    Ranunculus asiaticus tür ve hibritleri sadece dış mekan, açık hava bitkisidir. İç mekanlarda olmaz. Kapalı camekan balkonlar bile pek uygun değildir.

  3. Meral, Kocaeli dedi ki:

    Bir ay kadar önce girit lalesi almıştık. Yaprakları sarardı. Yeni çiçek açmıyor.
    ***
    Yaza doğru sıcaklar artınca bozulur. Sizinki çok erken bozulmaya başlamış. Sanıyorum ya kapalı yerde tuttunuz ya da serada çok erken çiçek açtırmışlarsa ve siz güney cephede tutmuşsanız, muhtemelen küçük saksı yüzünden kökler fazla ısınmış ve yaz geldi diye uykuya çekilmiştir. Artık sonbahara kadar uyku halinde kalır hiç yeşermez.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.