Şakayık (Paeonia)

Şakayık bitkileri Paeoniaceae (Şakayıkgiller) familyasının tek cinsi olup bilimsel adı Paeonia’dır. Ağaç şakayığı dahil tüm şakayıklar hep bu tek cinse bağlıdır. Kaç türü olduğu kesin tespit edilememiştir. 25 ile 40 arasında tahmin ediliyor. Kuzeybatı Amerika, Asya ve güney Avrupa kıtalarında bulunurlar.

Şakayık, yaprakları ve çiçekleri

Genel bilgiler

Başlıca iki tip şakayık türleri var. Biri otsu gelişen dallarda çiçeklerini açar. Boyları türüne göre yarım metre ile 1,5 metre arasında değişir. Bu dallar kış soğuklarıyla beraber ölür gider. Her baharda yeniden gelişirler.

Diğeri, ağaç şakayığı türleri ise çalı şeklinde ve mini bir süs ağacı gibi gelişir. Boyu 1,5m ile 3m arasında değişir. Ama daha küçük iken de çiçek açarlar. Kışın yapraklarını dökerler.

Bir de bu iki özellikli türlerden elde edilmiş hibritler var. Her hibritin hangi türe çektiği değişir. Başlıca ortak özellikleri, hibrit şakayıkların çok güzel çiçekli olmalarıdır. Ayrıca bazı şakayıkların çiçekleri güzel kokuludur.

Dikkat: Kış sonu ve ilkbahar başı döneminde Ranunculus asiaticus (Girit lalesi veya erengül) bitki çeşitleri saksılarda şakayık diye satılır. Hiçbir şekilde alakası yoktur. Onların saksıda yetiştirilmesi şakayıklara göre çok daha kolaydır. Ancak yaşam döngüleri tamamıyla aynı özelliklere sahiptir.

Çiçek açmaları

— İlk bir iki yıl çiçekleri başka şeye benzer. Esas güzel çiçeklerini sonraki yıllarda açar.
— Uzun dallı, iri çiçekli şakayıkların dallarını değneklere bağlamalısınız. Yoksa rüzgârda, yağmurda kırılırlar.
— Eğer normalinden daha iri ve gösterişli çiçekler istiyorsanız şakayık dallarında her bir çiçek dalında bir tomurcuk bırakın. Yanlarda olanları ilk göründükleri anda yok edin.
— Solan çiçekler derhal en üstten koparın.
— Tohum oluşturmasına izin verirseniz hem çok kuvvet çekerler hem de bir sonraki yılın çiçek verimini azaltırlar.

Şakayık yetiştirme

Başlıca püf noktaları ciddi kış soğukları yaşamaya ihtiyacı olması ve saksıda değil bahçede yetiştirme gibi önemli gereksinimleridir.

Kış ihtiyacı

En sağlıklı ve en verimli gelişimleri kışın dondurucu soğukların sık sık olduğu yerlerdir. Özellikle de 30 günü aşan kesintisiz dondurucu soğuk olan yerler idealdir. Kışın uzun süre iyice üşümezse iyi bir çiçek performansı beklemeyin. Örneğin İstanbul şakayıklar için yeterince uygun gibidir ama Ankara daha uygundur. İstanbul’da ve daha ılıman yerlerde ağaç şakayıkları tercih etmenizi tavsiye ederim. Kışları ısının 5 derecenin altına indiği gün sayısı az olan yerlerde meselâ Akdeniz kıyı kesimlerinde kış soğukları hiç yeterli değildir. Bu çiçek verimini düşürür.  Kış soğukları olmayan ülkelerde şakayıklara çiçek açtırmak için arabası olanlar ocak – şubat aylarında yüksek yerlere gidip kar getirerek şakayıkları karlarla iyice örter. En az bir ay boyunca eridikçe yenilerler. Böylece baharda çok sayıda çiçek açarlar. Aynı şeyi buzdolabındaki buzları kışın bir ay süreyle kesintisiz her gün şakayıkların olduğu yere toprak yüzeyine her akşam koyarak sağlamak da mümkün.

Şakayık

Şakayık

Saksıda değil bahçede yetiştirseniz daha iyi

Saksılarda şakayık iyi bir gelişim göstermez. İlle saksıda olsun istiyorsanız 50cm derinliğinde, 40cm genişliğinde büyük saksı gerekir. Çömlek saksı bulursanız biraz daha küçüğü de uygundur. Saksıda kullanacağınız toprak ise doğal gerçek toprak olmak zorunda. torf topraklar şakayıklara yaramaz. En iyi gelişimi, verimli çiçek açması bahçeye dikmekle ve yıllarca hiç sökmemekle mümkündür. Şakayık ilk üç yılı atlatınca kuraklığa çok iyi dayanıklı hale gelir. Zaten yaz ortasından itibaren hiç sulamasanız da olur. Zira şakayıklar sadece ve sadece ilkbahardan ilkbahara yılda bir defa gelişim gösterir. Bunun dışında yaz boyunca hiçbir yeni yaprak filan vermezler.

Güneş

Günde en az 6 saat güneşe ihtiyacı var. Yazın aşırı sıcak olan yerlerde yaz boyunca öğle ortası güneşinden koruyun. Aslında şakayıklara seyrek gölge veren, kışın yapraklarını döken ağaçların altı daha uygundur. Güneşin yakıcı etkisi az yapraklı ağaç dalarından süzülerek gelirse her açıdan elverişlidir. Çiçek rengi bile daha göz alıcı güzel olur.

Toprak

Şakayık bitkisi hem kırmızı killi hem humuslu ve süzek olan, iyi besleyici toprağı sever. Toprağa süzeklik kazandırmak için iri taneli dere kumu ve ponza taşı ile terbiye etmelisiniz. Yarım metre derinliğe kadar yeterli. Suyu iyi süzdüren cinsten ve nötr (pH 7) civarında olan topraklarda şakayık daha iyi gelişir. Hafifçe asitli olsa daha iyi. Yani pH 6 – 7 arası iyidir.

Sulama

Toprak fazla kumlu ise yaz ortasına kadar asla kupkuru kalmamalı. Buna dikkat edin. Yağışsız yaz aylarında şakayıkları düzenli olarak iyice sulayın. Üçüncü yıldan itibaren fazla kumlu olmayan topraklarda pek su istemez.

Besin verme

5.10.10 gibi azot oranı düşük katı bitki (mesela akıllı gübre) besini verin. İlkbahar başında köklere temas ettirmeden toprağa karıştırın. Tam dibine değil, çember şeklinde çevresine uygulayın. Zamanla çözülüp köklere ulaşır. Besinde doz aşımı ya da azotu düşük olmayan besin verilirse şakayık gevrek, kof dallı ve az çiçekli olur. İkinci olarak, (fakir kumlu topraklarda) çiçekler solup gittikten sonra yine besin aynı şekilde verin. Böylece bitki kaybettiği enerjisini geri kazanır.

Koruyucu toprak yaygısı

Birincisi ilkbahar başında sürgünler çıktıktan sonra “özellikle kumlu topraklarda” uygulamak gerekir. Havalar ısındıkça köklerin serinde kalması için şakayık dibini ve çevresini yaprak çürüntüleriyle kaplayın. Toprağın nemli ve serin kalmasına yardımcı olur. Sonbahar sonunda dibindeki yaygıyı temizleyerek kışa uygun yenisi yayın. Ama eğer kışın Erzurum’daki gibi şiddetli soğuk oluyorsa gerekli.

Şakayık budama vb bakımları

Şakayıklar iki gruba ayrılıyor. Aşağıda bunların özel bakımlarını okuyun. Bir de üçüncü grup vardır iki her iki özellikli türlerden hibrittir ve kış soğuklarına göre ya da çeşidine göre ikisinden birinin özelliğini gösterir.

Ağaç şakayıkları

Dalları kışın kaybolmaz. Ağaç şakayıkları daha güzel, daha iri çiçek açarlar. Üçüncü yıldan itibaren kış sonuna doğru düzenli budama ister. Dallar yanlara yayılmış olmalı ve iç içe geçmemeli. Böylece hem iyi hava hem iyi güneş alırlar. Beş – sekiz ana dal yeterlidir. Erzurum gibi sert kış olan yerlerde ağaç şakayıklarının dallarını kışın hasırla sarın ve içini kuru yapraklarla doldurun. İlkbaharda dalları kontrol edin. Eğer yeterince çoklukta dal sağlıklı kalmışsa dip sürgünlerinin tamamını veya istediğiniz kadarını gelişmeye imkân vermeden yok edin. Dallar üzerinde çok sayıda filizlenme varsa onlarn bir kısmını azaltın.

Diğer şakayıklar

Toprak üstü kısmı kışın yok olur. Besin depolarına sahip kökleri ilkbaharda yeniden yeşerir. Bunlara yumru muamelesi yapmayın. Sabit ağaç kökü gibi kabul edin. Diktiğiniz yerden asla sökmeyin ve yavruları sakın ayırmayın. Kışa doğru yapraklar tamamen bozulduğu zaman şakayık dallarını en fazla 7 – 8 cm kalacak şekilde dipten keserek kısaltın. Zaten tamamen kuruyacaklar ama siz kuru yapraklarını ve dallarını ortadan bir an önce kaldırmalısınız. Yoksa çeşitli hastalıklar baş gösterip kökleri çürütebilir. Yapraklar bozuk ama halen canlı ise kesmeyin. Çünkü kökler yapraklardan hâlâ besin çekmektedir. Ancak donmalardan ötürü yapraklar ölürse o zaman dipten kesin. Dalları ocak ayı sonuna kadar canlı kalmışsa artık dipten kesin.

Bahçeye şakayık dikmek

Şakayıkları dikeceğiniz yeri en başta çok iyi düşünmelisiniz. Çünkü bir defa diktikten sonra sasla yerini değiştirmemeniz gerekiyor. Toprağı terbiye edin. Rüzgarlara açık ve günde 6 saat kadar güneş alan bir yer olması en önemli şartlardandır.

Konumu kış şiddetine göre belirleyin

Nisan sonuna kadar don olaylarının olduğu bölgelerde sabah güneşi almayan batı cephesini tercih edin. Gece donmuş tomurcuklar / filizler sabah aniden dondan çözülürse bozulurlar. Öğleye kadar yavaş yavaş çözülmeleri gerekiyor. Yazları aşırı sıcak olan güney kesimlerimizde ise kuzeyli rüzgarlara, özellikle kuzeydoğu rüzgarlarına tam açık yerler uygundur.

Şakayık dikme zamanı, yerinin önemi

İstanbul için eylül başından ekimin başına kadar, Ankara için ağustos sonu ve eylülün ilk haftasıdır. Kışın pek soğuk olayan yerlerde en geç kasım başına kadar. Yumruları yanlış zamanda almayın. Paranız boşa gidebilir. Bahçede yerini iyi seçin. Sonradan değiştirmeyin. Bir iki yıl sonra yerini değiştirseniz her şeye sıfırdan başlayacaktır. Eski gücüne kazanması yine bir iki yıl sürecektir.

Yumruları dikme

Her bir şakayık bir metrekare kadar özel alan ister. Bu alan içinde başka bitki olmamalıdır. Kökleri çevreye fazlaca yayılarak besin arar. Mevcut besini alan başka köklerin olmaması gerekiyor.

45 cm genişliğinde, 45 cm derinliğinde bir çukur kazın.

Eğer toprak verimsiz, fakir toprak ise çukuru şu aşağıda anlattığım gibi karışımlarla doldurarak şakayıkları dikseniz iyi olur. Eğer toprak verimli bir kırmızı toprak ise bu karışımlar hiç gerekmez:

Bolca humuslu doğal toprak veya humus kartkılı torf toprak, veya bitkisel çürüntüler (kompost), o da yoksa bol miktarda leonardit, eski sığır gübresi, iri taneli dere kumu, ponza taşı.. Çıkardığınız toprağın üçte biri alın ve bu maddelerle iyice karıştırıp tekrar çukura doldurun. Biraz bastırın. Çukur kalmasın.

Şakayık yumru kökleri

Şakayık yumru kökleri

Sonra kökleri iyice etrafa yayılmış olarak yerleştirin. Ters gelmemelerine dikkat edin (filiz gözleri yukarı bakıyor olacak). Son olarak, çukuru kapatırken köklerdeki gözlerin 5 cm’den daha derinde kalmamalarını sağlayın. Fazla derinlikte çiçek açmama problemi oluyor. Ağaç şakayıklarından dikiyorsanız bundan biraz daha derine gömün. Yani filiz gözleri toprağın 7-8cm altındakalacak.

Dikim işini bitirince güzelce sulayın.

Saksılarda yetişmiş şakayıkları da bahçeye aynı şekilde dikin. Yani saksıda toprak altında kalan kısım yine aynı seviyede toprak altında kalmalı.

Şakayık nasıl çoğaltılır?

Türüne göre çoğaltma usulleri var. Sonra tohumla çoğaltma var. Şakayıklarınızı iyi tanıyıp ona göre size uygun çoğaltma yolunu deneyin.

Ağaç şakayıklarını çoğaltma

Dalından alacağınız parçaları diğer tür (ağaç olmayan) şakayıkların bir kök parçasına aşı yaparak yeni ağaç şakayıkları üretirsiniz. En kolay yolu budur. Üreticiler başka yol düşünmez ve denemez. Amatörler, hobi sahipleri ise yeni icatlar çıkarmaya çalışır. Yüzde doksan dokuz başarısız olurlar. Bunlardan biri, en mantıklısı basit daldırmadır. İlkbaharda toprağa eğilebilen esnek bir dalın toprak altında kalacak kısmına bir iki çizik atın. O kısmı toprak altında kalacak şekilde yerleştirin ve üstüne ağır bir taş koyun ki yerinden oynamasın. Sonra düzenli olarak sulayın. Kışa kadar yeterince köklenmiş olur. Sonraki yıl ilkbahar başında dalı keserek alın ve başka yere dikin.

Diğer şakayık türlerini çoğaltma

Kökten ayırmakla çoğaltmak mümkündür ama yapmasanız daha iyi. Eşin dostun hatırı için kendi bitkinizin iki yıl kadar çiçek açmamasına sebep olursunuz. Eğer yıllarca çok fazla gelişmiş, kökler fazlaca artmışsa o zaman ayırabilirsiniz ki bu da yaklaşık on yıllık bir birikim gerektiriyor. Bunda tüm kökleri guruplar halinde ayıracaksınız.

Yaz sonunda (ağustos sonu – eylül başı) bitkiyi kalın ana köklere zarar vermeden dikkatle sökün. Ayıracağınız her parça en az üçlü kalın köklü ve her birinde mutlaka en az üç tane belirgin filiz gözleri olmalı. Daha az olursa çiçek açmaları için üç yıl beklersiniz. Ayırdığınız kök öbeklerini yukarıda anlattığım gibi dikin ve sulayın.

Tohumla şakayık üretimi

Tavsiye edilmez çünkü hem zor bir iştir hem de şakayıkların çiçek açma erginliğine gelmeleri 5 yıl ila 10 yıl arasında değişir. Fakat en gösterişli, en güzel çiçekli şakayıklar genellikle hibrittir ve tohum yapmazlar. Ama bir yolu var: Gösterişli çiçeği tepeden keserseniz yandan yeni bir çiçek açar. Bu o kadar iri ve gösterişli olmaz. Bunda tohum oluşur. Fakat bir sorun daha var: Hibrit (melez) olduğu için tohumdan üreteceğiniz şakayık bambaşka özellikli olacaktır. Belki çok daha güzel, belki de gösterişsiz bir şey.

Tohumların çimlenme meselesi çok karışık bir iş. Bu yüzden şunu tavsiye ediyorum: Tohumlar olgunlaştığı anda hemen alın ve toprağa ekin. Olursa olur, olmazsa olmaz. Uzmanların tavsiye ettiği yöntem bu yöntemden daha iyi sonuç verir değil. Onun için uzun uzun şeyler anlatmaya gerek yok. Denersiniz, olursa olur. Zaten diğer uzun işlerde başarısız olma riski çok kuvvetli. Her ikisi de aynı kapıya çıkar.

Kesme çiçekçilik için şakayık yetiştiriciliği

İlk üç yıl çiçekleri kesip almayacaksınız. Sadece soldukları zaman dal uçlarından koparın. Eğer çiçekleri keserseniz yapraklar da o dallarla beraber gidecek. Bitkinin gelecek yılki performansı yapraklarına bağlıdır. Onun için uzun vadeli düşünmek zorundasınız. Dördüncü yıldan itibaren (yani diktiğiniz yerde üç yaşına gelince) kesme çiçek ticaretini yaparsınız. Fakat çiçeklerin ancak %50’sini alın. Çünkü şakayık bitkisi ne kadar çok yaprağa sahip olursa sonraki yılki verimi o nispette iyi olacaktır. Türüne ve gelişim özelliğine göre eğer çiçekler uzun saplarda ise, yapraklar daha aşağıda kalıyorsa ve kestiğinizde yaprak kaybı olmayacaksa veya pek azı kayıp olacaksa bu takdirde tüm çiçeklerini kesip almanızda hiçbir sakınca yok.

Şakayık kesme çiçekçiliğinde işi kolaylaştırmak ve hasat yılını bir iki yıl öne almak için:
İlk yıl ve ondan bir sonraki yıl, çiçek tomurcukları fındık büyüklüğüne geldiğinde tam uçlardan koparın. Daha fazla büyümesine izin vermeyin. Bu uygulama yaprakları çok güçlü gelişmesini ve köklerin müthiş kuvvetlenmesini sağlar. Böylece üçüncü çiçek açma yılında normalde olmasından birkaç misli fazla çiçek verir. Ama çiçekleri kesip almada yukarıdaki tavsiyelere uymalısınız. Hatta yine bir kısmını tomurcuklar fındık kadar olduğunda uçlardan koparsanız daha iyi olur. Sadece satacağınız kadarının çiçek açmasını sağlarsanız gelecek yıl çok daha iyi verim alırsınız.

Hastalıkları

Bir mantar zarar verir. Şakayıkların yakasını bırakmaz. Çaresi şakayıkları iyi rüzgar almayan kuytu yerlere dikmemek, bir metreden daha sık dikmemek, gerekmediği halde sulama hatasını yapmamak ve sulamaları kesinlikle akşam değil sabah-öğle arasında yapmaktır. Bunlara dikkat ederseniz bir şey olmaz. Hastalıklı dalları keserek derhal ortamdan uzaklaştırmanız lazım. Hastalık sadece toprak dışı kısımlarında olduğu için bitkiyi öldürmüyor.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Bahçe / Balkon Süs Bitkileri

Etiketler: |

'Şakayık (Paeonia)' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Güneş, Ankara dedi ki:

    Yukarıda Handan Hanım’ın bahsettiğine benzer bir problemi ben de yaşadım. Nisan başında alıp epeyce büyük saksılara diktiğim şakayıklarım bir iki sefer çiçek verip geçtiler. Şu anda neredeyse kuru dal gibi kaldılar. Hiç canları yok. Saksıda bekletin demişsiniz. Solan yaprakları dipten keserek mi bekletmeli? Bir de esasında artık saksıda bakmak konusunda ısrar etmeyeyim diyorum (kaç seferdir bakmaya çalışıyorum, hepsi ölüyor çünkü). Bu mevsimde bu haldeki şakayıkları apartmanın bahçesine geçirsem olur mu?
    ***
    Bence hiç uğraşmayın bahçeye dikin. Gerçek şakayıklar şiddetli yaz sıcakları olan yerlerde susuz kalınca yaz başından itibaren yani haziran sonu ile birlikte yapraksız kalır. Benim bahçemde (Didim’de) susuz bırakmadığım için yapraklar sonbahara kadar canlı duruyor ama bahardan bahara olmaktan başka hiçbir gelişim olmaz. Sizinkiler belki de erengül denen diğer türlerden olabilir. Onların nasıl bir gidişatları olduğunu şimdilik bilmiyorum. İlkbahardan ilkbahara gelişim ve çiçeklenme gösteren şakayık, erengül, lale, sümbül vesaire türler balkonlara uygun değil. Ya da ilkbahardan sonra gelişim göstermeyeceklerini, hatta yapraksız kalacaklarını bilerek gerektiği gibi yetiştirecekseniz o başka.

  2. Yeliz, Ankara dedi ki:

    Çiçekçiden katmerli şakayık aldım. Bir hafta sonra dallarında beyazlıklar ve yapraklarda sararma oldu. Ne yapmalıyım?
    ***
    Seralarda zamansız geliştirilip çiçeklendirilmiş bitkilerden almamalısınız. Şakayıklar Akdeniz kıyı şeridinde bile henüz topraktan başını çıkarmadı. Bence onun yaşaması çok zor. Tekrar yeşermesi için üzerinden bir kış geçmesi lazım. Zira şakayıklar kış üşümesinden sonra ilkbaharda sadece bir defa yapraklanır ve çiçeklenir. Yazın veya kışa doğru yapraklar kurur. Kökleri kışın üşüdükten sonra ilkbaharda tekrar faaliyete geçerler. Siz en iyisi onu dışarıda mümkün olan en soğuk bir yerde bekletin. Böylece (eğer yeterince üşüyebilirse) nisan sonundan itibaren en geç haziran başına kadar yeniden yapraklanır. Böylece hayatı kurtulmuş olur.

  3. Ayşe, Fransa dedi ki:

    Bir senedir saksıda şakayık çicegim var. Çok guzel yapraklandı ve büyüdü. Çoğu yaprağında tomurcuk gibi ya da ciceklenicek gibiydi ama kurudu. Acaba neden olabilir? Veya tohum olabilir mi? Çiceklenicek. diye cçok seviniyordum. Biraz erken oldu sanırım.
    ***
    Şakayıklar kışın yeterince üşümezse çiçeklenememe ya da çiçek tomurcuklarını tam geliştirememe problemi yaşarlar. Belki de saksıda olması problem çıkarmıştır. Çünkü şakayık saksıda yetiştirmeye pek uygun değildir. Aşağıda yazdıklarımı harfiyyen uygularsanız ve kışın saksıyı sıcak yere almazsanız gelecek yıl çiçek açar mı bilmem ama daha sonraki yıl (2022 ilkbaharında) güzelce çiçeklenecektir.

    Büyük ve derin bir saksı lazım. En azından 30cmX30cm ebatlarında olsun. Saksının dip deliğinin üstüne taş veya strafor parçası koyun. Üzerine 4-5 parmak yüksekliğinde toprak yayın ve biraz bastırın. onun üzerine 3 parmak yüksekliğinde bir tabaka olacak şekilde 2 ölçü toprak + 1 ölçü koyun veya keçi gübresi karışımını yayın. yine biraz bastırın. Sonra gübreli toprağın üzerine bir miktar gübresiz toprak yayın ve eski saksısından toprağıyla (eski toprağını hiç dağıtmadan) çıkardığınız şakayığı oturtup biraz bastırarak yerleştirin. Kenarlardaki boşluklara da toprak azar azar dökerek, iyice yerleştirerek saksıyı doldurun. Son olarak güzelce sulayın.

    Burada dikkat etmeniz gereken bir şey eski saksısında toprak üst yüzeyi bozulmadan kalıp gibi çıkarınca yeni saksıda da aynı toprak yüzeyi yanlardan yeni toprak ilavesiyle yine aynı üst yüzey olsun. Yani eskisinden daha derine gömmeyin. Aynı hizada olması için gübreli karışımın üzerine yayacağınız gübresiz toprağın miktarını ona göre ayarlayın. Şakayık bu saksıda aynı toprakla 5 yıl kalacak.

  4. Selahi, Manisa dedi ki:

    Merhaba, iki farklı şakayık türüm var veya öyle zannediyorum: İkisi de gövde oluşumuna gidiyor. Bundan kastım da parmak kalınlığında 3-4 dal üzerine yeni filizler ve yaprak oluşumu. bana birisi pembe diğeri beyaz olarak satılmıştı. Pembe olan çok güzel çiçekler açtı ama kokmuyor. Beyaz olan ise gelişimini halen sürdürüyor ama daha açmadı. Sanırım bu saatten sonra açmaz. Merak ettiğim bendeki bitkiler yarı kalın sarmaşık formunda gibi. Sizce yazdıklarım gelişimde ve oluşumda normal şeyler mi? Sadece yerlerini çok sevdiklerine eminim.
    ***
    Şakayıklar ilkbahar yapraklanmasından ve çiçeklenmesinden sonra kışa kadar tek bir yaprak bile açmazlar. Sulama ihmal edilmezse sonbaharda havalar soğuyana kadar ilkbahar yaprakları varlığını sürdürür. Şakayıklar kışın tüm dalları kuruyanlar ve kurumayanlar olmak üzere ikiye ayrılır. Kışın dalları kurumayanlara ağaç şakayığı denir. İlkbaharda eski dalları üzerinden filizlendikleri gibi ayrıca dipten yeni dallar da verebilirler. Sizinkiler bu özelliklere uymuyorsa onlar başka tür bir bitkidir. Aynı familyadan olabilirler.

  5. Elmas, Kayseri dedi ki:

    Ben şakayık rizomu sipariş verdim. Gelince aslında bahçemde tamda yeri hazır değil. Derin bir saksıya mı dikeyim yoksa bahçeye mi dikeyim? Bir iki sene sonra yerine mi alayım? Saksıya dikersem içeri mi dışarı mı koymalıyım?
    ***
    En iyisi hemen bahçeye dikin. Bahçede inşaat filan varsa şimdilik tabii ki saksıya dikmeniz lazım. Evde olmaz. Dışarıda duracak.

  6. Zekavet, Çorum dedi ki:

    Ağaç şakayık zor bulunan bir çesit olduğundan bulunca alayım dedim ama tam da kış ortasına denk geldi. Üzerinde 2 adet sürgünü çıkmış vaziyette. Soğuk seven bir bitki ama şimdi bahçeye dikmek uygun olur mu acaba? Kaybetmemek için ne gibi tedbirler almalıyım?
    ***
    Şimdiye kadar aylardır sıcak yerlerde bekletilmişse aniden dondurucu soğuk yemesi tamamıyla öldürebilir. Soğuk ama dışarısı kadar fazla soğuk olmayan bir yerde ilkbahara kadar korursanız iyi olur. Sonra bahçeye dikersiniz.

  7. Servet, Tunceli dedi ki:

    Şakayık yumrusunu şubatta ekersem geç kalmış olur muyum?
    ***
    Evet bir hayli geç. Bunlar zaten yumru sayılmaz. Bildiğiniz kalın kök parçaları gibi kabul etmek daha doğru. Sonbahardan itibaren toprak içinde önce serinde sonra soğukta yapılanmaları gerekiyor. Kuru bekletilmeleri yaşam kalitelerini düşürür hatta duruma göre tamamen ölürler. Elinizde varsa bir saat bile bekletmeden hemen ekip sulamalısınız.

  8. Büşra, Balıkesir dedi ki:

    Bir el büyüklüğünde saksıda ufak bir şakayık, saksıda bakılacaksa çömlek veya normal saksıda ne büyüklüklerde bir saksıda bakılmalı? Evin içinde bakmak mümkün mü? Mümkün ise nasıl bir ortam ve bakım yolu izlenmeli?
    ***
    Ev içinde yaşayamaz. Saksı ne kadar büyük olursa o kadar iyi. Yazın şiddetli sıcak olan yerlerde çömlek saksı daha iyidir.

  9. Çınar, Köyceğiz dedi ki:

    Bir çiçek ve birkaç tomurcuğu üzerinde olarak aldığım şakayıklarımı daha büyükçe bir saksıya dikmiştim. Fakat burayı okuyunca yeteri kadar büyük olmadığını fark ettim. Ayrıca hazır toprak ve plastik saksıdalar. Yukarıda belirttiğiniz ölçüde çömlek saksı alsam ve toprağı doğal toprak ve kum olarak hazırlasam şimdi tekrar saksı değişimi yapabilir miyim? Bugün farklı bir iki rengini daha almak istedim ama çevremdekiler kendi olumsuz tecrübelerini anlatarak vazgeçirdiler. Büyükçe bir çömlek saksıya farklı renkleri bir arada dikebilir miyim yoksa her biri için ayrı saksı mı gerekir?
    ***
    Şakayık uzun vadeli düşünülmesi gereken bahçe bitkilerindendir. Saksıya daha uygun olanları ağaç şakayıklarıdır. Çömlek saksı demişim ama sonraki tecrübelerim bunun gerekli olmadığını gösterdi. Hangi tip şakayık olursa olsun aslında saksıda uğraşılacak bitkilerden değil. Çünkü sadece ilkbahardan ilkbahara gelişim olur. Sonrasında tek bir tane yaprak bile açmazlar. İlkbaharda çiçeklerini görüp hevesleniriz. Çok kişi alıyor ve hakkında bilgi sahibi olmadıklarından dolayı hayal kırıklığına uğruyorlar. Şakayıkları lale gibi düşünebilirsiniz. Yani sadece ilkbaharda kısa dönem çiçekli olan bitkilerdendir. Yediveren gülleriyle uğraşsanız daha iyi. Çok çeşitleri var. Didim’de çok koyu kırmızı olan (öyle ki tomurcuğu siyahtır) bir gül çeşidi istisnasız yılın her zamanında muhteşem güzel çiçekler açıyor. Köyceğiz de hemen hemen aynı iklime sahip. burada yani Didim’de bahçeye diktiğim bir şakayık 6 yıl üst üste hiç çiçek açmadı. Her yıl sadece ilkbaharda kereviz yaprakları gibi (adeta dallı gibi) yapraklar çıkarıyor. Sonbaharda tamamıyla yok oluyorlar. Bu yıl 7. baharı olacak ve bu sefer çiçek açacak mı diye merakla bekliyorum. Henüz topraktan başını çıkarmadı. Sizinkiler seralarda zamansız çiçek açtırılmış. Bunu da belirteyim. Kısaca şakayık benim fikrim sadece bahçede kıyı köşe yerlerde uğraşılacak bir bitkidir. Ama saksıları koyacağınız fazladan geniş yeriniz varsa saksıda da olur elbette. Tercih sizin. Kocaman bir saksıya en az 15cm mesafe ile üçü bir arada dikerek yetiştirebilirsiniz.

  10. Tekin, Samsun dedi ki:

    Şakayak çiçeği üreticisine ne kadar kazandırır?
    ***
    Fiyatlar konusunda bilgim yok.

  11. Aylin Y. -Çanakkale dedi ki:

    Şakayık’ı sabah güneşini dağın ardından çıktıktan sonra gören, rüzgarda kalan (bazen sert rüzgar) öğleden sonra güneşinde gölgede kalan, ancak kışın da aynı gölgede kalan, yazları sıcak olan bu bölgede kuzeydoğu gibi bir cepheye diksem nasıl olur?
    ***
    Yaz sıcakları hiç önemli değil. Çünkü yazın hiçbir gelişim göstermez. Sık sık sulamazsanız yapraklar kurur gider ama zararı yok. En azından yaz ortasına kadar susuz bırakmamak lazım ki yapraklar sayesinde kökleri güç toplasın. İlkbahardan yaz ortasına kadarki dönemde yeterince güneş alabilmelidir.

  12. Aslı, İzmir dedi ki:

    Bir ay kadar önce şakayık ağacı aldım. Dallarında çiçekleri vardı ve canlıydı. İlk gün bilemediğim için güneş alan yerde konumlandırdım. Çiçeklerinin kuruduğunu farkedince bahçeye hafif güneş gören alana diktim. Canlanır diye düşündüm ama çiçeklerini ve yapraklarını döktü, kupkuru bir dal olarak kaldı. Yine de her gün akşam toprağını suluyorum. Tekrar canlanır mı yoksa umudumu keseyim mi? Veya yerini değiştirmem gerekir mi?
    ***
    Şakayıkta canlanmalar kış soğuklarında başlar. İlkbahar başında hızlıca yeni gelişimler olur. Güneşli yerleri sever. Yapraklanma, dallanma, çiçeklenme bunların tümü sadece ilkbahar başında olur. Bir daha kışa kadar en küçük bir gelişim olmaz. Yaz ortasından itibaren eğer susuz kalırsa yapraklar kurur. Susuz kalmazsa kışa doğru yapraklar kurur. Her yıl bu şekilde yaşar. Sizinki öldü mü bilemem. Hatalarınız kötü zarar vermiş. Kök kısmına bakın. Kalın ve sağlam ise ölmemiştir ama şimdi bir şey olmaz. Kışın aktifleşmeye başlayacak.

  13. Ayşe, Kocaeli dedi ki:

    Bahar ayında kök şakayık aldım. Saksıya diktim. Bir ay sonra çimlendi, yaprakları büyüdü hatta tomurcuk verdi. Sakarlığım sonucu düşürdüm ve dalı kırıldı. Acaba yeniden tomurcuklanır mı? …
    ***
    Hayır. Şakayık tüm dal, yaprak, tomurcuk gelişimini yılda sadece bir defa ilkbaharda yapar. Yani şimdi gelecek ilkbaharı bekleyeceksiniz. Diğer bahsettiğiniz şeyleri sakın bir daha yapmayın.

  14. Kezban, Adana dedi ki:

    Şakayık çiçeğim topraktan yeni filiz çıkardı ama tavuk geldi uçlarını yedi. Acaba yeniden filiz verir mi? Kaç yıl sürer?
    ***
    Yeni canlanma dönemiminin henüz başındayız. Bugünlerde bu zarar olunca kendisini yenileyecektir diye düşünüyorum. Ama bir daha tavuklar yerse hiç iyi olmaz.

  15. İsimsiz dedi ki:

    Kök yumruları 1 yıl ambalajlı saklanabilir mi? Bozulur mu?
    ***
    Hayır kısa sürede ölürler. Onlar zaten yumru değil, kalın kök.

  16. Asuman, İstanbul dedi ki:

    Şakayık çiçeği ile ilgili en doğru ve kapsamlı bilgiler bu sitede verilmiş. Öncelikle teşekkür ediyorum. Bahçeme bundan 4 yıl kadar önce şakayık ektim. Ağaç şakayığı değil kışın kayboluyor. Geçen yıl ilk çiçeğini verdi. Beyaz ve yalın kat. Açıkçası biraz hayal kırıklığı yaşadım. Bu yıl çiçekleri belki farklı olur diye umutlandım. Sizin verdiğiniz bilgilere istinaden.
    ***
    Sağ olun.. Evet yıllar geçtikçe bambaşka güzellikte çiçek açar. Ama bir şartla: Güçlenmesinde kayıplar yaşamamalıdır. Ayrıca, bu yıl çok fazla soğuk ve uzun süreli kar yağışları olduğu için şimdi daha iyi çiçek açması gerekiyor. Lütfen sonucu bildirin.

  17. Çiğdem, Samsun dedi ki:

    Şakayık soğanı nereden alabilirim? Şakayık diye başka çiçekler gönderiyorlarmış.
    ***
    Soğanı yok. Kalın kökleri olur. Sonbaharda bulmanız lazım. Nereden bulursunuz bilmiyorum.

  18. Raika, Tekirdağ dedi ki:

    6 yıllık ağaç şakayıkım bu sene gonca vermedi acaba neden? Ve ne zaman ve nasıl budamalıyım?
    ***
    Bahçeye yere mi ekili, yoksa saksıda mı, durum değişir. Şakayık saksıları hiç sevmez. Eğer bahçeye yere ekili ise ya hiç gübrelemediğiniz için, ya da bu yıl gerektiği gibi üşümediği içindir. Kışın hiç bir koruma yapmayın. Hatta dibindeki kuru yaprakları, çörçöpü temizleyin ki kış soğuğundan daha fazla etkilensin. Bu sayede bol bol çiçek açar. Ayrıca, kış sonunda havalar yağışsız geçiyorsa ve toprağı kuruyorsa o günlerde susuz kalması da çiçek açmamasına neden olabilir. Budamaya gelince, kışın dalları kuruyan şakayıklara budama yapılmaz. Eğer sizinki ağaç şakayığı ise yukarıda yazı içinde ilgili kısmı okuyun.

  19. Serhan, Vakfıkebir dedi ki:

    Yıllarca ağaç şakayık aradım bulamadım. Bir kök bana gönderin parayla rica ediyorum.
    ***
    Maalesef yok, mümkün değil.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.