Delosperma echinatum, turşu kaktüs

Aizoaceae (Buzçiçeğigiller) familyasından Delosperma echinatum Güney Afrika’da Cape bölgesinin doğusuna aittir. 150m – 860m gibi yüksek rakım yerlerde yaşarlar. Eski bilimsel adı Mesembryanthemum echinatum idi. Çünkü eskiden Mesembryanthemum cinsinden sanıyorlardı. Sonra Delosperma cinsinden olduğu anlaşılmış ve ayrıca Delosperma cinsinin örnek türü olarak kabul edilmiştir.

Özellikleri

İngilizce en yaygın adı pickle plant ve pickle cactus’tur (yapraklarını mini hıyar turşusuna benzetmişler).

Dalları inceciktir ama dik ve sağlam yapılı gelişir. 45cm kadar dik uzamaları mümkündür. 1cm – 2,5cm uzunluklarında, kalın-etli, yer fıstığı biçimindeki yaprakları ince küçük dikenlerle kaplı olmasıyla pıtrak benzeri bir yapıdadır. Dalları da aynı şekilde mini dikenlerle kaplıdır. Fakat dikenlerinin hiçbir tehlikesi yoktur. Batmaz, pıtrak gibi yapışmaz. Yapraklarında sayısız çoklukta mini kabartılar vardır ve bunlar su kesecikleridir.

İlkbaharda dal uçlarından soluk sarı renginde çiçekler açar. Çiçekleri karahindiba çiçeklerine benzer. Yazın geceleri çok serin olan yerlerde çiçek açması ilkbahardan sonbahara kadar aralıklarla devam eder.

Dalları sarkıcı olmamakla beraber uzadıkça çevreye biraz yatık hale gelirler. Özellikle de çok uzun süre direkt güneş almazsa yapraklar daha dolgun ve daha ağır gelişir. Bu halde yarı sarkıcı bir saksı bitkisi olarak ve saksıyı doldurmuş olarak çok güzel ve şık görünür.

Soğuğa dayanıklılığı -10C dereceye kadardır. Üstlerini örtmekle biraz daha fazla soğuk havaya bile dayanır (-20C dereceye kadar). Ama +7C dereceden daha fazla soğukta toprağının kupkuru olması geriyor.

Yetiştirme, bakım

Uzun süre direkt güneş isteyen Delosperma echinatum epeyce güçlü ve uzun köklenme yapar. Bu yüzden mini saksılarda tutmanızı tavsiye etmem. Kökleri toprakta ne kadar iyi serpilirse gelişimi de o kadar gür ve güzel olacaktır. Toprak olarak sukulent topraklarına hiç gerek yok. Sadece süzekliği yeterli olsun. Mesela 2 ölçü torf + 1 ölçü dere kumu + 1 ölçü ponza taşı karışımı yapabilirsiniz.

Her ne kadar uzun süre direkt güneş istese de, yazın çok sıcak olan bölgelerde öğle saatlerinin direkt güneşinden korumak gerekiyor. Yoksa yaprakların rengi açık tonda soluk yeşil olur. Güzelliği azalır.

Delosperma echinatum sulamalarını toprağı yeterince süzek olması şartıyla ilkbahardan sonbahara kadar, sulama aralarında toprağının ciddi kuruma göstermesini bekleyerek yapın. Kış aylarında ise soğuk yerde tutacaksanız soğukta sürekli ıslak toprakta kökleri çürür. Bu durumda hiç sulamamanız daha iyi olur. Veya yapraklarda susuzluk alametleri gördükçe sulayın. Genelde kışın da gelişir (eğer yeri çok fazla soğuk değilse).

Hafif asitli topraklarda daha gösterişli ve yeşili daha canlı tonda gelişim gösterir. Bunu sağlamak için ara sıra, ayda bir gibi limonlu çay ile sulayın (mesela 1 çay bardağı soğutulmuş çaya 1 damla limon karıştırın). Bitki besini vermeye gelince: Dozajı dörtte bir hafif tutarak bir defa mayıs ortasında ve bir defa eylül ortasında olmak üzere yılda iki defa vermeniz fazlasıyla yeterli olur.

Fide üretimi

Üretimi dallarından köklendirmekle yapılır. Dallar genelde sorunsuzca kök salar. Yılın her zamanında yapabilirsiniz. Eğer kökten ayıracaksanız sadece ilkbaharda ayırın. Çünkü yetişkin bitkilerin köklerini diğer zamanlarda rahatsız etmek genelde tüm bitkinin mahvolmasıyla sonuçlanır. Tohumlarından da kolayca yetişir. Yalnız, tohumlar sadece serin havada çimlenir. Mesela tohumları mart ve nisan aylarında ekmelisiniz. Sadece toprak yüzeyine serip. Gömmeyin. Serin hava ve ışık etkisiyle tohumlar çimlenir.

Benzer türler

⇒ Crassula mesembryanthemoides ile Delosperma echinatum birbirlerine benzerler. Oysa aralarında hiçbir alaka yoktur. Apayrı familyalara mensupturlar. Ayrıca, Buzçiçeğigiller familyasından bu türe benzer türler çoktur.

Kaynaklar

Llifle – Delosperma echinatum (Lamarck) Schwantes
Wikipedia – Delosperma echinatum
Dave’s Garden – Pickle Cactus, Delosperma echinatum
World of Succulents – Delosperma echinatum (Pickle Plant)
Fotoğraf – Urban Garden Center