Jakobinya Acanthaceae (Ayıpençesigiller) famiyasının Justicia carnea türüdür. Ana vatanı Brezilya’nın doğu ve güney-doğu kesimlerinde Atlantik ormanlarıdır. Çiçeklerinin et renginde olmasından dolayı carnea demişler.
Özellikleri
İklim şartları uygunsa jakobinya bütün yıl iri parlak yapraklıdır. Çiçek açma dönemi ilkbahar ortalarından sonbahara (bazen kış başına) kadar süreklidir. Kış soğuklarına -12C dereceye kadar dayanır. Kışın tüm dalları kurusa bile ilkbaharda köklerden güçlü sürgünler çıkarıp hızla büyür.
Justicia carnea bitkilerini küçük bir saksıda çiçek açmış halde satarlar. Ama aslında 1m kadar büyür ve tek başına yarım metrekare alan kaplar.
Yetiştirme, bakım
Az güneşli veya gölgeli yerlerde yetiştirmelisiniz. Mesela bahçelerde ortanca ve küpe çiçeğinin iyi geliştiği gölgeli yerleri jakobinya da çok sever. Bahçeye jakobinya dikecekseniz ne kadar büyüyeceğini göz önünde bulundurun. Yani fazla sayıda fide almışsanız 1m mesafe ile dikmelisiniz. Duvar diplerine daha uygundur.
Humuslu doğal toprakta kuvvetli gelişir. Bahçenizin toprağı humuslu değilse yaprak çürüntüleri, kestane gübresi ve leonardit ile toprağınızı iyileştirin. Böylece jakobinyalarınız son derece güçlü ve çok dallı gelişip sürekli çiçek açar.
Yaz boyunca sık sık sulayın.
Evde jakobinya yetiştirmek için en az 5 litre hacimli saksıya dikmelisiniz. Toprak olarak 3 ölçü torf toprak + 1 ölçü ponza taşı karışımı yapın. Ayda bir defa genel kullanım bitki besininden verin. Yeri mümkün olduğunca havadar ve güçlü ışıklı olmalı. Pencerelerin tam yanı uygundur. Eğer evde yerini severse tüm yıl aralıksız gelişim gösterir ve hiç çiçeksiz kalmaz.
Çiçekleri solmuş dalları tepeden kesin. Yeniden filizlenip yeni çiçek tomurcukları çıkarır. Kış sonunda dallar fazla hasar görmüşse dipten kesin. Az zarar görmüşlerse en iyilerini bırakıp diğerlerini keserek budayın.
Jakobinya fide üretimi
Justicia carnea, jakobinya çiçeği fide üretim yöntemi genç ama olgunlaşmış dallarından çeliklerledir. İlkbahar aylarında çelikleri köklendirme toprağı‘na dikin. İsterseniz önce suda bekletin. Ama kök salmaya başlar başlamaz köklendirme toprağına dikmelisiniz. Yeterince köklenme olunca esas yerlerine dikersiniz.
Diğer jakobinya çoğaltma yolu ise kökten ayırmaktır. En az iki yıllık ve kökten fazlaca güçlenmiş olanları kış sonunda ayırmalısınız.
Yeni aldığım sari kırmızı tonundaki çiçekleri ile olan justicia çiçeğimin uçları solmaya başladı. Dibi nemli. Boyu 20cm. 20 cm’lik saksı. Oda sıcaklığı ve sabah güneşine açık bir ortamda. 1 hafta içinde neden bu hale geldi anlamadım.
***
Sıcak seradan çıkan bitkiler ani bir şekilde daha serin yerlere alınınca ve o sırada toprak ıslaksa köklerde çürüme başlıyor. Sonuçta yapraklarda cansızlaşma görürsünüz. Esas sebep genellikle toprağın özelliğinden kaynaklanır. Uzun bir zaman susuz bırakın. Nisan ortasından itibaren dışarıda tutun ve normal sulamaya devam edin. Bu sayede yeniden köklenmeye başlar.