Keklik çiğdemi, Moraea sisyrinchium. – Fotoğraf: freenatureimages.eu
Aslında çiğdem türlerinden değil, İris cinsinin mini yapılı bir türüdür. Süsengiller familyasındandır. Tüm Akdeniz çevresi ülkelerinde kışın şiddetli soğuk olmayan, kıyı kesimlerine yakın yerlerde doğal olarak bulunur. Küçük soğanları olan, küçük çiçekli bir bitkidir. Kış sonu, ilkbahar başı döneminde çiçek açar. Yaza doğru yaprakları kurur. sonra kışın tekrar yapraklar çıkarır. Soğanları genelde fazla derinde oluyor.
Çiçekleri mor mezarlık süsenlerinin minyatür biçimi gibidir: Renk genelde morumsu koyu mavidir. Lila rengine yakın, daha açık tonda mavimsi /pembemsi renkte çiçek açan çeşitleri de var. Çiçek taç yapraklarından en dış üç tanesi dil gibi çevreye kavisli olarak yayılır ve bunların aşağı-orta kısımları sarımsı ve beyazımsı renklerde desenlidir. Diğer taç yapraklar ince dar yapılı olup yukarı yöneliktir. Bir sap üzerinde üst üste birkaç tomurcuk sırasıyla çiçek açar. Bazı yerlerde birkaç bitki sıkıca bir arada ve üzeri çok sayıda çiçekle halde geliştiklerini görebilirsiniz (fotoğraftaki gibi).
Yaprakları çimen yaprakları gibi incecik şeritler halinde uzar. Çeşitlerine göre yapraklar ya dümdüzdür ya da uzadıkça kıvrımlı hale gelir. Bazı çeşitlerinde yapraklar biraz daha genişçe ve daha kısadır. Keklik çiğdemi çiçek sapından başka dal geliştirmez. Yaprakları direkt soğandan çıkıyor.
Küçük olmasına rağmen oldukça güzel olup süs bitkisi gibi yetiştirebilirsiniz. Bu konuda (yetiştirme, bakım) ⇒ Süs irisleri hakkında verdiğim bilgilere göre hareket edin. Yalnız, bu mini yabani keklik çiğdemi kış soğuklarına süs irisleri kadar dayanıklı değildir. Belki en fazla -9C dereceye kadar dayanırlar.