Küçük kır papatyası, Matricaria chamomilla

Asteraceae (Papatyagiller) familyasından Matricaria chamomilla ilkbahar aylarında kırlarda, boş arsalarda yetişen küçük çiçekli bir beyaz papatya türüdür. Diğer bilimsel adı Chamomilla recutita’dır. Esas doğal yaşam alanları Avrupa’nın güneyi ve doğusu iken zamanla bütün dünyaya yayılmıştır.

Matricaria chamomilla başlıca özellikleri

İnce ince yemyeşil iplikçikler bütünü şeklindeki parçalı yaprakları rengi ve görüntüsüyle dere otu yapraklarına benzer.

Yetiştiği toprağın özelliği ve su imkanı bu mini papatyanın dallarının çokluğunu, dallarının uzunluğunu ve çiçeklerinin bolluğunu belirler. Bunun dışında, sonbaharda gelişime başlayanların coşkun gelişimine göre ilkbaharda gelişime başlayanlar biraz cılız kalırlar. Tüm bu şartların farklılığı çiçeklerinin iriliğini pek fazla etkilemez. Sadece fazla elverişsiz durumlarda çiçekleri çok küçük ve yarım gibi, çeyrek gibi açarlar.

Çiçeklerinden mavi renkte uçucu yağ elde edilir. Hem bu amaçla hem çayının faydalarından ötürü Matricaria chamomilla papatyalarının ticari yetiştiriciliği yapılır (Wikipedia). Tohumları bölgesel iklim özelliklerine göre sonbaharda veya kış sonunda ekerler. Bazı yerlerde hiç tohum ekmeden kendi dökülen tohumlarından her yıl yeniden yetişmeleri sağlanır ki bu zaten kendi doğal özelliğidir. Yaz başında ölür, ortadan kaybolurlar. Dökülen tohumlar sonbahar ile ilkbahar arasında uygun şartları bulduklarında çimlenip gelişmeye başlarlar.

Birçok yerde özel yetiştiricilikle uğraşmak yerine kırlarda, boş arazilerde kendiliğinden yetişen Matricaria chamomilla papatyalarını toplarlar ve ticari amaçla değerlendirirler.

Mini papatyaların insan sağlığına faydaları

Küçük kır papatyasının çiçeklerinden yapılan çayın insanlara rahatlatıcı, gevşetici, sinir/öfke yatıştırıcı, uyku getirici, sindirim sistemini düzenleyici, kasık ağrı ve kramplarını giderici faydaları var. Deri tahrişlerine ve saç kepeğine de iyi gelir.

Toplama: Çay amacıyla kırlardan papatya toplarken bu türden olduğundan emin olun. Çünkü benzeri diğer türler benzer faydalara sahip olsalar bile Matricaria chamomilla kadar etkili-faydalı olmaları mümkün değildir. Bunun yaprakları aynı dere otu yaprakları gibidir. Çiçekleri resimde gördüğünüz gibi küçüktür. Beyaz taç yaprakları da diğer papatyalarda olduğu kadar gösterişli olmaz. Henüz yeni tam açılmış çiçekleri tercih edin. Orta sarı kısmı fazla yükselmiş olanları tercih etmeyin.

Kurutma: Papatyaları dallarıyla toplayın. Demetler halinde açık havada ipe asılı bekletin. Tam kurumaları hava şartlarına göre iki gün ile on gün arasında değişir. Tamamıyla kuruduklarından emin olunca dalların en uçlarından kuru papatyaları makasla keserek ayırın ve kavanoza doldurun. İhtiyacınız oldukça çayını yaparsınız. Kavanozda normal oda veya mutfak şartlarında iki yıl tazeliğini tamamıyla koruduğunu kendi denemelerimden biliyorum. Ama her yıl yenilerini toplayıp kurutmak, bir yıllık olanları atmak daha iyi olur.

Papatya çayı nasıl yapılır?

Kurutulmuş mini papatyalardan sadece 10-15 tanesi 1 su bardağı su için yeter. Kapaklı bir cezvede su kaynayınca ocağı söndürün ve papatyaları su içine atıp kapağı kapatın. 4-5 dakika demlenmesi için bekleyin. Sonra mutlaka iyice karıştırın ki faydalı maddeler suya daha iyi geçsin. Süzgeç üzerinden dökerek bardağa doldurup çay gibi sıcak için.