Mammillaria gracilis
Özellikleri
Memeli kaktüslerden Mammillaria vetula türü, onun alt türleri ve çeşitleri az çok birbirlerine benzer. Bunlara yüksük kaktüs adı da verilir. Gracilis adlı alt tür esas türden ve diğer çeşitlerden çok daha fazla yaygınca yetiştirilir. Mini beyaz yıldızları hatırlatır şekilde her yöne yayılmış beyaz ya da beyaza yakın renkte dikenlere sahiptirler. Bu dikenler batıcı olmayacak şekilde çevreye yatıktır.
Çiçeklenmesi ilkbahar-sonbahar arasında, genelde yaz ortası haricinde olur. Küçük sarımsı çiçekleri gösterişsizdir. Soluk mercan rengi mini meyveleri güzel görünür.
Mammillaria vetula subs. gracilis kaktüsüne üzeri dantellerle kaplı gibi görünüm veren beyaz dikenciklerinin ortasında 1cm kadar uzun, kahverengi, sert, batıcı bir ya da birkaç diken bulunabiliyor. Her zaman olmaz. Mesela bende ve komşumda olanlarda o tip dikenler yok. Sanıyorum bizdeki bu alt türün farklı bir varyetesi olabilir. Veya o dikenler her zaman her şartta olmuyor da olabilir.
Mammillaria gracilis diğer yakın akrabaları gibi küçük yapılıdır. Silindirik ana gövde en fazla 10-15cm kadar uzar. Gövde kalınlığı (çap) olgunluğa göre 1cm ile 3cm arasında değişir. 3cm’yi aşmaz. Genelde dik duruşludur. Zaten dipten verdiği yavrulardan sonra kendi gövdesi uzarken yan boş kısımlardan tekrar tekrar yavrular ve onlar dik durmada destek olurlar.
Kış soğuklarına dondurucu rüzgarları direkt almaması şartıyla -7C dereceye kadar dayanabilir.
Yetiştirme, bakım
Bu kaktüsün güzelliği bol bol yavrulayıp kolonileşmesiyle mümkündür. Fakat yavrular kolayca kopabiliyor. Ve saksı değiştireyim toprak değiştireyim derken güzelim koloniyi paramparça etmiş olursunuz.
Güneş ihtiyacı fazla değildir. Tam gün güneş, birkaç saat güneş, hatta hiç güneş ama mutlaka çok güçlü aydınlık yer ister. En güzeli birkaç saat sabah güneşi almasıdır.
Toprak: Mammillaria gracilis mineralli toprak sever ama gübre katmayın. Doğal arazi toprağı + torf toprak veya maki süprüntüsü + iri taneli dere kumu. Üçü de eşit ölçülerde olacak. Birbirleriyle karıştırın.
Doğal arazi toprağı mineral çeşitliliği için iyi olur. Onun yerine kiremit/tuğla parçalarını ve birkaç farklı doğal taş çeşitlerini (çeşitlilik ne kadar çok o kadar iyi) pirinç taneleri gibi küçük kırpıntılar haline getirip kullanabiliriniz. Bu takdirde dere kumuna da gerek kalmaz. O zaman karışımı şöyle yapın:
2 ölçü torf toprak veya maki süprüntüsü + 1 ölçü taş kırpıntıları.
Sulama: Az serin ve sıcak aylarda toprak kupkuru oldukça hemen sulayın. Kış aylarında eğer bulunduğu yer soğuk ise sulama istemez. İçeride sıcak yerde ise toprak kupkuru olduğunda bir hafta daha bekleyip sonra sulayın.
Besin, gübre: Mammillaria gracilis doğallığı ve mineralliliği olan toprak karışımlarında bitki besini istemez. Hızlıca çoğalıp koloni oluşturur. Fakat toprak yerine perlit + lif karışımı gibi şeylerde yetiştiriliyorsa salon bitkilerine özel genel amaçlı sıvı bitki besini ama yarım dozajda, ilkbahardan sonbahar serinlerinin başlangıcına kadar ayda bir defa verilmelidir.
Üretim
Kendisinin bol bol oluşturduğu yavrularını kış ayları hariç yılın her zamanında ayırıp mini saksılara dip kısımları 1-2mm toprağa gömülü gibi kalacakları pozisyonda yerleştirin. Kısa sürede köklenip gelişmeye başlarlar.
Ne kadar su vermeliyim?
***
Serinde de gelişim gösteren bir kaktüstür. Mesela şu anda, yazdan beri gözlemlediğim bir Mammillaria gracilis Didim’de batı cephe balkonumda sürekli açık havada küçük saksısında son iki ay içinde birkaç yerinden yavruladı ve yavrular şimdi neredeyse leblebi tanesi kadar olmuş gibiler. Toprak çabucak kuruyor. Susuz bırakmamaya gayret ediyorum. Genelde ben tekrar sulayana kadar toprak adam akıllı kupkuru hale gelmiş oluyor. Saksının alt deliklerinden bolca su çıkacak miktarda su kullanıyorum. Siz eğer kapalı yerde tutuyorsanız toprak kupkuru hale gelse bile on gün daha bekleyin, sonra sulayın. Yaz aylarında daha sık sulamak lazım.
Teraryum içinde minik minik yavrularken gelişimi iyiydi ancak teraryum kırılınca küçük saksıya geçirirken gövdesinde yumuşama fark ettim yavruların gövdesine kadar gelmiş. Bir iki yavru aldım belki onlar tutar diye ama onlarda da aynı sorun mevcut. Nasıl bir yol izlemeliyim?
***
Teraryum için değildir. Ev ortamlarını bile sevmez. Yanlış yapmışsınız. İnternetteki görüntülerin etkisinde kalmayın. Bir defalık fotoğraf çekip sosyal medyalarında yayınlamak, takipçi kazanmak için hiç olmaması gereken şeyleri yapıyorlar. Çürük yerleri tamamen kesin ve ilkbahara kadar tamamen kupkuru bekletin.
Mammillaria gracilis İçin aşı yapılabilinir mi? Bu kaktüs hakkında aşı olur mu? Farklı tür kaktüsler üzerine yapılabilir mi?
***
Evet olur. Her tür kaktüsler, birbirlerine hiç benzemeseler bile birbirlerinin üzerine aşılanabilir. Sadece Cactaceae familyasından olmaları şart. Mesela kaktüslere çok benzeyen ama başka familyadan olan bitkilerle gerçek kaktüsler arasında aşı tutmaz.
Kaktüsümün baş kısmı gayet güzel fakat kök kısmına doğru sarı ve 2 sene oldı dikeli ne büyüyor nede çürüyor ne yapabilirim?
***
Tüm kaktüslerin başlıca özelliği gece karanlık saatler boyunca kesintisiz hava akımları istemeleridir. Bu olmadan gelişim göstermeleri pek mümkün değil. Gündüz nefes almazlar. Gece nefes alabilirler ama bunun için hafifçe serin hava akımları şart. Yoksa fotosentez yapamıyorlar yani dolayısıyla gelişemezler. Bu problem uzun süre devam ederse ölürler.