Oxalis pes-caprae

Güney Ege köy ve kasabalarında kış sonu, bahar başı döneminde küçük çocukları ellerinde bir demet sarı çiçeklerle görürsünüz. Niçin bu çiçeklerle uğraşırlar? Çünkü yeşil can erik lezzetindeki çiçek saplarını yiyorlar. Bu bitki Oxalidaceae (Ekşiyoncagiller) familyasının Oxalis pes-caprae türüdür.

Oxalis pes-caprae bitki türü

Özellikleri

Diğer okzalislere göre birkaç misli büyük çiçek açmalarına rağmen yaprakları onlarla eşit boydadır (hatta genelde biraz küçük kalırlar). Üç parçalı yapraklar yeşil üzerine hafifçe bordo rengi beneklidir. 15cm / 25cm uzun çiçek saplarının ucunda çok sayıda sarı çiçekler açar. Çiçekler 2cm  genişliktedir. Akşamları ve loş ışıklı gündüz saatlerinde çiçekler kapalı durur.

Oxalis pes-caprae soğuk ve serin aylarda aktiftir. Sümbül gibi düşünün. Çiçek açma zamanı bile aynı döneme rast gelir ama bu bitki daha uzun süre, durmadan sarı çiçekler açar. İlkbaharda hava hafifçe ısınınca gelişimleri durur. Kurumaya başlar ve yaza doğru yok olup gitmiş olurlar.

Yumrular 2mm küçüktür. Hem toprak altı köklerinde hem yaprakların çıktığı dip kısmın çevresinde yeni yumrular üretir. Akdeniz ikliminin aylarca süren şiddetli sıcak ve kurak döneminde mini yumrular hiçbir zarar görmezler. Sonbaharda havalar iyice serinleyince, yağmurların da etkisiyle hızla yapraklanmaya başlarlar.

Gövdesi, dalları olmaz. Yapraklar ve çiçek sapları kökten direkt uzar. Fakat kış boyunca dipten tamamıyla yapraksız sürgünler uzatıp uçlarından yeni kök kaidesiyle yeni yapraklanma-çiçeklenme bölümleri üretirler. Bunlar toprağa değip köklenme imkanı bulamasa bile ana kökten aldığı güçlü gelişmelerine devam eder. Ve ana kısım gibi bunların da yaprak diplerinde yeni yumrular ürer. Dip sürgünlerinin uzunluğu 5cm ile 20cm arasında değişir.

Ana vatanı Güney Afrika olmasına rağmen bütün dünyaya yayılmıştır. Birçok yerde aşırı istilacı özelliktedir. Topraktan yok etmenin imkanı yoktur. Gerçi sadece kış döneminde ve ilkbaharın en başında toprağı kaplarlar. Çok yoğundurlar. Az olsa bile yıldan yıla hızla çoğalıp her yeri eksiksiz örterler.

Oxalis pes-caprae kalın çiçek sapları ekşi lezzetiyle çocukların yemeyi sevdiği bir bitkidir. Ama fazla yenmesi zararlıdır. Çünkü yüksek miktarda okzalik asit içeriyor. Bu ise hem çeşitli böbrek rahatsızlıklarına sebep olur hem de kanda demir eksikliğine yol açar. Tadımlık yemeli, aşırıya kaçmamalısınız.

Kış soğuklarına en fazla -7C dereceye kadar dayanıyor. -2C derece gibi hafif don olaylarında en ufak bir zarar görmezler.

Saksıda yetiştirme, bakım

Evlerde yetiştirilecek bir bitki değildir. İklimi uygun yerlerde güneşli balkonlarda sonbahar-ilkbahar arası yoğun yemyeşil yapraklarıyla, kış sonunda birsürü sarı çiçekleriyle güzel bir bitki olarak yetiştirmek mümkün.

Kasımdan en geç mayıs ortasına kadar yeşil yapraklı kalacağını, sadece kış sonu ve ilkbahar başı döneminde çiçek açacağını bilmelisiniz. Bunun dışında toprakta üzüm çekirdekleri gibi, kupkuru yumrularıyla var olurlar. Yaza doğru yapraklar kurumaya başlayınca sulamayı bırakın. Toprağı kupkuru olarak saksıyı sonbahara kadar bir köşede bekletin. Sonbahar serinleri iyice bastırınca saksıyı güneşli bir yere alın ve sulayın. Hızla yeniden yeşerirler.

Oxalis pes-caprae toprak seçmez. Bol bol direkt güneş ışınlarına ve suya ihtiyacı vardır. Üretimi basittir. İhtiyacınızın çok çok fazlası 2mm gibi mini yumrular üretir durur. Bunları sonbaharda toprağa ekerseniz serin/soğuk havanın, suyun ve güneşin etkisiyle kısa zamanda saksıyı yemyeşil yapraklarla dolduracaklardır.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Bahçe / Balkon Süs Bitkileri

Etiketler:


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.