Ahududu (frambuaz) – Rubus idaeus

Ahududu ya da daha sosyete adıyla frambuaz Rosaceae (Gülgiller) familyasından Rubus (Böğürtlen) cinsinin türlerinden biridir. Ahududuya İngilizcede red raspberry denir. Bilimsel adı ise Rubus idaeus.

Rubus idaeus bitki türü, ahududu (frambuaz)

Ahududu meyveleri

Özellikleri

Ahududu (frambuaz) böğürtlen benzeri ama daha sakin ve daha zarif gelişen, uzun ömürlü, özel aroması sebebiyle meyveleri çok değerli bir orman bitkisidir. Dalları ve yaprak altındaki kalın damarları tüyümsü mini dikenlerle kaplıdır. Dalları ince ve esnek yapılıdır. Küçük ve orta boy çalı halnde gelişir. Kök sisteminden sürekli yeni dallar uzatır. Uzun ömürlüdür ama dalları en fazla üç yıl sağlıklı kalır. İkinci yıldan sonra sağlıklılığı azala azala ölüm sürecine girerler. Bunları dipten kesmek gerekir ki yeni dallar rahat büyüsün.

Toprak altından her yöne ilerleyen incecik sürgünler uzatır. Böylece bir ahudunun çevresinde sürekli yeni yeni mini fideler oluşur ve hızlıca büyürler. Bunları anında söküp yok etmelisiniz. Yoksa en geç üç yıl içinde fena halde sıklaşarak bahçenin her yerini istila ederler.

Ahududu ilkbahar aylarında, bazen sonbaharda da salkımlar halinde küçük beyaz çiçekler açar. Meyvelerine genelde frambuaz denir. Böğürtlene göre çok farklı aromaya sahiptir. Şeklen çilek meyvelerine benzerler (daha küçüktürler). Tatlılarda, pastalarda ve şekerlemelerde kullanımı yaygındır. Bu sebeple ticari üretimi de yaygındır ve iyi kazanç getirir. Arılar ise ahududu çiçeklerinden eksik olmazlar. Bahçenize ahududu dikerseniz çiçek açtığı zaman çevresindeki bal arıları ve başka birçok farklı arı ve benzeri türlerin yoğun trafiğine şaşırırsınız. Gelen arı vb. böcekler ahududu çevresindeki diğer hıyar, kabak vb bitkilerle de ilgilenir ve bu sayede onların çiçeklerinde de polenleşme ve meyve tutumu kolaylaşır.

Ahududu meyveleri ve yaprakları

Ahududu bitkisi görünüm

Yetiştirme ve bakım işleri

Buradaki bilgiler bahçelerinin bir köşesinde ahududu yetiştirmek isteyenlere yöneliktir. Ticari ahududu yetiştiriciliği konusuna girmiyorum. Çünkü başka kaynaklarda en iyi şekilde düzenli olarak açıklanmış ve benim ekleyeceğim veya kolaylaştıracağım bir yönü yok.

Ahududu fidanlarını sıcak memleketlerde az güneşli, diğer yerlerde tam gün güneşli yerlere dikmelisiniz. Bahçenizin en dip-köşe yerlerini seçin. Böylece istilacılık özelliğini daha kolayca kontrol altında tutarsınız. Eğer birden fazla fidan dikecekseniz aralarında en az bir metre mesafe bırakın.  Bir iki yılda aradaki açıklığı fazlasıyla kapatmaya çalışırlar ama buna izin vermeyin.

Dallarda seçici olun

Kökten ara sıra birkaç yeni dal uzatır. Bunların her birine izin vermeyin. En güçlülerini bırakın. Zayıfları en dipten köreltin. Güçlü gibi görünen sürgünlerden sonra daha güçlüsü çıkar ve daha hızlı uzarsa o eskilerinden en güçsüzünü dipten kesin. Ahududunuzun birsürü dallarla gürce gelişmesine izin verirseniz meyve verimi hiç iyi olmaz.

İstilacılığı ciddi bir sorundur

Ahududu yakın çevresinde kendinden uzak birçok yeni fideler türetir ve bunlar hızlıca büyürler. Bunları ilk fark ettiğinizde söküp yok edin. Yerini uygun gördüklerinizi isterseniz bırakabilirsiniz.

İyi meyve verimi için yapılacaklar

Ahududu bitkisi çok dal uzatır ve çiçekler açar. Fakat sonrasında dalların bazılarında meyveler ilk oluşurken kurur veya küçük kalırlar. Bunun sebebi dallarda kontrolü sağlayamamanızdır.

1- Uzamış olan dallar gelişimlerini tamamladıkça ilkbahardan en geç yaz başına kadar farklı zamanlarda çiçek açar. Bazı dallar çiçeklenmeye yakın zamanda gücünü kaybeder ve kendini belli eder. Bunları hiç düşünmeden en dipten kesin. Güçlü dallarda dal boyunca en aşağıdan tepeye kadar yeni filizlenmeler olur. Hepsini köreltip sadece tepeden dallanmaya ve çiçeklenmeye izin verin. Yoksa kuvvet dağılır ve meyve verimi iyi olmaz. Bunlara dikkat etmeniz önemlidir. Ayrıca meyve veriminin en iyi şekilde gerçekleşmesi için aşağıda budama kısmındaki tavsiyeleri de dikkate almalısınız.

2- Yaz boyunca ise ya hiç çiçeklenme olmaz ya da sürgün dallarından pek azı çiçeklenip meyve verir (özellikle de yazın şiddetli sıcak olan yerlerde böyledir ve yaz sıcaklarında meyveler yeterince irileşemez). Yaz sonunda tekrar çiçeklenme faaliyetleri başlar ve sonbahar sonlarına kadar meyve verimi devam eder. Kış soğuklarının geç başladığı yerlerde sonbahar meyve veriminin iyi olması için yaz ortası geride kaldığı zamandan itibaren gereken dal seçimleri, dal azaltmaları ve budamalar titizlikle yerine getirilmelidir. Sulama ihmal edilmemelidir ama bu bölgelerde yaz ortasında birkaç hafta ahududulara su sıkıntısı çektirmek iyi olur.

3- Kış soğukları erkenden bastıran yerlerde ahududular yaz sonundan itibaren hiç sulanmamalıdır. Ki gücünü yeni gelişimler için harcamasın ve köklerde besin – enerji birikimi yapmaya koyulsun. Böylece patlamaya hazır bomba gibi güçlenir ve ilkbaharda çok iyi bir gelişim gösterir.

Toprak, sulama ve gübreleme

Toprak seçmiyor ve gübrelemeniz gerekmiyor. Ancak sebze-meyve artıklarını, bahçeden yolduğunuz otları ve dökülen kuru yapraklar vesaire her türlü bitkisel kalıntıları daima ahududunuzun çevresinde toprağı eşeleyerek hafifçe gömün. Zaten çevresinde peyda olan kendi oluşturduğu fidelerini kazarak söküp yok etmek zorundasınız. Kazarken bitkisel artıkları da gömersiniz. Budadığınız dalları ise çöpe atmayın. Budama yaparken aynı zamanda o dalları kırt kırt kesip ahududunun çevresine rasgele atın. Ahududunun çevresinde toprakta çürüyen bitkisel kalıntılar solucanların katkılarıyla çok iyi gübre olur.

Çiçeklenme ve meyve gelişimi döneminde ne kadar sık ve bolca sularsanız o kadar iyidir. Yağmur yağarsa aldanmayın ama toprak adamakıllı suya doyacak kadar yağmışsa sorun yok. Sonbaharda meyve elde edilebilecek illerde yaz ortasında birkaç hafta su sıkıntısı çektirin ve yaz sonuna doğru sulama sıklığını arttırın. Kış soğukları erkenden bastıran bölgelerde ise ahududular yaz sonundan itibaren hiç sulanmamalıdır.

Budama

Ahududu budamasının belirli bir zamanı yok. Dalların gelişim göstermelerine göre ve yaşlanıp güçten düşmelerine göre yılın her zamanında budama yapılır. Yeni gelişenlerde çok güçlü olmayanların tümü dipten köreltilmeli. Uzayan dallarda yan filizlenmelere izin verilmemeli, yan filizler dalın ilk 1m boyunca hemen köreltilmelidir. Tepedekiler serbest bırakılmalı. Dal ne kadar uzun olursa alt kısımdaki yan filizlenmeler o uzunluğa göre köreltilmelidir. İdeali, bir dalın 1,5m – 2m cıvarlarında olmasıdır. 2 metreye kadar uzadığı halde hala güçlü uzaması devam ediyorsa 1,5 metreden biraz yukarısından kesin ve tepeden bolca dallanıp budaklanmasını sağlayın. Yeterince sayıda yeni güçlü dallar uzamışsa meyvelerini aldığınız dalları (çok güçlü ve sağlıklı olsalar bile) tam dipten kesin. Fakat dal sayısı az ise meyvesini aldığınız dallar yapraklı olarak kalmalı ki köklerde kayda değer besin – enerji birikimi sağlanması için fotosentez yapabilsinler. Bunları bolca yapraklar geliştirmiş yeni dallar büyüdüğü zaman dipten kesin.

Fidan üretimi

Bu konuda hiçbir şey yapmanıza gerek yok. Zira ahududu her zaman istemediğiniz kadar fide üretir durur. Tek fidan daha ilk yılını doldurduğunda neredeyse iki metre uzağına kadar çevreyi fidelerle doldurmaya başlamıştır bile. Bunları söküp başka yerlere dikerseniz yüzde yüz tutarlar.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Ağaçlar

Etiketler: |

'Ahududu (frambuaz) – Rubus idaeus' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Zehra, Antalya dedi ki:

    A101’den aldığım ahududu fidesini torf bahçe toprağı ve paketten çıkan topraklarla 30cm derinliğe diktim. İklim için dikkat etmeme gerek var mı? Yine A101’den aldığım bitki besinini hiç mi kullanmayayım yoksa seyrek bir şekilde kullanmalıyım?
    ***
    Sıcak memleketlere pek uygun değil. Bahçeye dikecekseniz gölgeli ve serin rüzgarlar alan bir yere dikin. Saksıda yetiştirecekseniz köklerinin ısınmaması gerekiyor ve bu yüzden koskocaman saksıya dikmeniz lazım. Ayrıca killi arazi toprağı, torf toprak, dere kumu ve çiftlik gübresi karışımı toprakta yetiştirmeli ve öğle saatlerinin güneşini almayacağı, esintili rüzgarlı bir yerde tutmalısınız.

  2. Zehra, Antalya dedi ki:

    20cm çaplı ve 13cm derinliğindeki beyaz kova işe yarar mı ahududu için? Ben direkt bahçede güneşe koydumda bu 3. günü onu şimdi alsam zarar gelir mi? Gübre yerine yumurta, muz kabuğu ve seyreltilmiş bitki besini olur mu?
    ***
    Çok küçük. En az 40cmx40cm genişlik ve derinlik lazım yoksa oranın yaz sıcaklarında perişan olur. Gübre yerine başka bir şey vermeyin.

  3. Zehra, Antalya dedi ki:

    Bizim buradaki ahududu ağaçlarının dallarını kesip diksem yetişir mi?
    ***
    Hayır öyle olmaz. Yazı içinde de belirttiğim gibi çevresinde yetişmiş küçük fidanlarını sökerek almanız lazım.

  4. Furkan L. -Diyarbakır dedi ki:

    Ben de A101 den aldım fideyi. 9-10 litrelik bir saksıya diktim. Şu an çiçek açmış ama daha 15-20cm civarında ve 4-5 tane çiçek açmış. Meyve verir mi?
    ***
    Öğle saatlerinin güneşinden korumalısınız. Saksı çok küçük. Çünkü ahududunun kökleri serin toprak seviyor. Bu yüzden kocaman saksı gerekiyor. Küçük saksılarda sıcak havada kökler ısınırsa hem gelişimi sekteye uğrar hem de meyve vermez. Ayrıca, sıcak yaz günlerinde gelişiminin yavaşlaması normaldir. Verimli çiçek açma – meyve verme dönemi ilkbahar ve sonbahardır. Şimdi yaza girmek üzereyiz.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Ön Adınızı ve şehrinizi yazın:

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın: