Sprekelia formosissima, Aztek zambağı

Özellikleri

Doğal yaşam alanlarında ve bahçelerde ısı yetersizliğinde ya da kurak dönemde Aztek zambaklarının yaprakları kurur. Şartlar düzelene kadar birkaç aylık dinlenirler. Alkalinli ve kumlu topraklarda güçlü yetişir.

Çiçek açması dinlenme döneminden heme sonra olur. Fakat iki üç günde çiçekler solarlar. Ayrıca yanlış toprakta ve yanlış bakımda çiçek açmaz veya nadiren çiçek açarlar.

Kış soğuklarına dayanıklılığı üstleri malç ile örtülmek kaydıyla -12C dereceye kadardır.

Yetiştirme, bakımı

Sprekelia formosissima günde en az 4 saat direkt güneş istiyor. Saksıda yetiştirirken yaz aylarında öğle civarı tepe güneşinden korumalısınız.

Toprak

Aztek zambağı en iyi saksıda yetişir. Fazla killi olmayan doğal arazi topraklarından kullanın. Humuslu kara toprak en iyisidir. 3 ölçü toprak + 1 ölçü iri taneli dere kumu karışımı yapmalısınız. Torf toprak kullanacaksanız şöyle bir toprak karışımı yapın:

3 ölçü torf toprak + 1 ölçü 3mm dere kumu + çeyrek ölçü pirinç kadar taneli mıcır. Niçin mıcır lazım? Çünkü asitli toprak sevmeyen bitkiler için torf toprak kullanmak zorunda isek bu şekilde biraz mıcır ile asitliliği azaltırız. Böylece toprak nötr veya hafif alkalinli hale gelir.

Sprekelia formosissima soğanlarının boyun kısmının tamamı toprak dışında kalacak şekilde 25cm geniş saksıya üç soğan birbirlerinden eşit uzaklıklarda, saksı kenarına ise en az 5-6cm uzak olacak şekilde yerleştirin. Bu şekilde 3 yıl saksıdan hiç sökmeden iyi bakım yapmalısınız. Soğanlar birçok yavru soğan üretir. 4. yılının başında kış dinlenmesinde yaprakların kurumasından sonra kış sonunda sökün. Soğanlarda gereken ayırmaları yapın. Sonra yine bir saksıya üç soğan gelecek şekilde yeni hazırladığınız toprak karışımına dikin.

Sulama

İlkbaharda ve sonbaharda toprakta farkedilir kuruma oldukça, yaz aylarında ise toprak üst yüzeyi hafifçe kurudukça sulayın. Sonbaharda Aztek zambaklarının yaprakları sararmaya başladığında sulama bırakılmalıdır. Sararma olmazsa kasım sonunda sulamayı bırakın ve sonra hiç sulamayarak yağmurdan ıslanmayacağı ve don olaylarından etkilenmeyeceği soğuk bir yere alın. Kış boyunca hiç sulamayın. İlkbaharda güneşten ısınacağı bir yere çıkararak sulamaya başlayın.

Bitki besini verme

Sprekelia formosissima soğanlarının güçlenmesi ve sonraki yıl çiçek açma potansiyelinin daha iyi olması için ilkbaharda çıkardığı yapraklar erginleştikten itibaren ağustos ortasına kadar çiçek amaçlı bitki besini ortalama 20 günde bir vermeniz gereklidir. Suya karıştırma oranını yarı doz ayarlayın.

Yılda iki defa çiçek açtırma

Güçlü soğanlar yazın ve yaz sonunda tekrar çiçek açabilirler. Bunu garantilemek için: Eğer soğan yeterince güçlü ise temmuz ortasından sonuna kadar sadece yapraklar fena halde pörsüdükçe sulayın. Sonra normal sulamaya devam edin. Böylece Aztek zambağınızın ağustos içinde tekrar çiçek açması mümkündür.

Dinlendirme

Daima evde yetiştirseniz bile mutlaka en azından 10 hafta (kasım sonundan şubat ortasına kadar) kış dinlenmesine sokun. Bunun için hiç sulamayarak çok serin bir yerde bekletin.

Sprekelia formosissima çoğaltma

Tohumla çoğaltılabilir fakat çiçek açacak olgunluğa gelmeleri en iyi bakımla bile 7 yıl sürer. Oysa soğanları sürekli yavruluyor. Bunlar daha hızlı büyür. Onun için Aztek zambaklarının tohumla üretimi pek tavsiye edilmez. Zaten genelde tohum vermezler. Çiçeklerinin kendi polenleri işe yaramıyor. Aynı soğandan türemiş soğanlar da aynı bitki olduklarından dolayı polenleri birbirlerine etki edemez. Kardeş olmayan başka bir Aztek zambağı soğanı daha olmalı ki çiçek açtıklarında birbirlerine polenler etki etsin ve tohum oluştursunlar.

Sprekelia formosissima Aztek zambağı soğanlarının ayrılmasıyla kolaylıkla çoğaltılabilir. En az üç yıl topraktan hiç sökmemeniz gerektiğinden dolayı soğanları ayırmada acele etmeyin. Ancak eğer acil lazımsa ilkbaharda yapraklar tam geliştikten sonra soğanın sadece dibini eşeleyerek yavru soğanı ana soğana bağlantı yerinden kesin ve çekerek çıkarın.