Aubrieta deltoidea veya obrizya çiçeği Brassicaceae (Turpgiller) familyasından Güney-batı Avrupa kökenli bir türdür. Süs bitkisi olarak bütün dünyaya yayılmıştır. Kültivarlarının ayrı ayrı isimleri olsa da tümüne genel olarak Aubrieta deltoidea’nın hibritleri anlamında Aubrieta x cultorum adı verilir.
Özellikleri
20-30cm aralığında kısa boyludur. Çevreye yayılıp sıkça dallanarak toprak yüzeyini sıkıca kaplar. İlkbaharda tüm dalları bol bol çiçek açar. Birkaç yıl ömürlüdür.
Obrizya çiçekleri
Aubrieta deltoidea has türü de özel kültivarları gibi hem yer örtücü olarak hem kayalık bahçe tasarımlarında ve duvar çatlaklarını değerlendirmede kullanılır. Çiçekleri kültivarlara göre yalınkat ve katmerli pembe, mor, kırmızı ve beyaz renklerdedir.
Obrizyanın yaprakları
Kış soğuklarına dayanıklılığı -35C dereceye kadardır.
Obrizya yetiştirme, bakımı
Güneşli ve yarı gölgeli yerlerde yetiştirmelisiniz. Tam gölgeye uymaz. Fakat yazları şiddetli sıcak olan yerlere pek uygun değildir. Çünkü buralarda yazın hayatta kalmaları biraz zordur.
Killi, suyu iyi süzdürmeyen, asitli ve su tutuculuğu iyi olan topraklarda kısa ömürlü olur. Obrizya fideleri ekeceğiniz yeri derinden çapalayıp toprağa bolca 2-3mm dere kumu karıştırın. Saksılarda humuslu doğal toprak ister. 1/4 oranında dere kumu ile karıştırmalısınız.
Sulamayı toprak kurudukça yapın. Susuzluğa dayanıklılığı iyidir.
İlkbaharda nisan-mayıs aylarında haftalarca çiçek açarlar. Çiçek açma dönemi bittiğinde (ya da bitmeye yakın) acilen dipten budayın. Obrizyalar kültivar özelliğine ve bulunduğu yerin iklimine göre tekrar çiçek açarlar. Bu acil budama aslında tekrar çiçek açması için değil, çiçekleri geçmiş dalları karman çorman çirkin görüntüsünden kurtulmak ve yeni sağlıklı dalların gelişmesini sağlamak içindir. Sonbaharda budama yapmayın.
Aubrieta deltoidea ve kültivarları obrizya çiçeklerini her yıl ya da en geç üç yılda bir yaz sonunda yerlerinden sökün. Sonra kökten ayırın, toprağı çapalayıp gübreleyin ve düzenli bir şekilde yeniden ekin.
Obrizya çiçeği fide üretimi
Çoğaltılması kökten ayırma, çelik ve tohum ile yapılır. Kökten ayırmayı tek tek değil öbekler halinde ve yaz sonunda yapmalısınız. Çelikle üretimini daha avantajlıdır. Yine yaz sonunda, yeni olgunlaşmış sağlam dallarından yapın. Basit daldırma yöntemi de uygundur ve bu zaten kendiliğinden olur. Yani dalları sıkıca toprağa temas ettiği yerlerden toprağa kök salarlar.
Tohumlarıyla fide üretimine gelince, sonbahar ve kış aylarında, en geç ilkbaharın en başında tohumları toprağa serperek ekin. Çimlenmeleri için direkt güneş ışınlarıyla ısınmaları gerekiyor. Fide olarak satın alıp yetiştirdiğiniz kültivarların tohumlarını kullanırsanız aynı şekilde çiçek açanlar elde edemezsiniz ama yine de gayet güzelce çiçek açarlar.
Obrizya balkon demirlerine asılan dikdörtgen saksılara ekilmek için uygun mudur? Kuzeye bakan balkonumda, demirlerden aşağı sarksın istiyorum.
***
Evet uygundur. Yani İstanbul yaz mevsimi şartlarını düşünürsek balkon saksılarında saatlerce şiddetli güneş altında kalması iyi değil. Kuzey cephe bu yüzden iyidir ve sorun çıkmaz diye düşünüyorum.
Kışın min -5C, yazın max +40C derece sıcaklık olabiliyor. Bitkiyi ekmeyi planladığım yerde yarı gölge imkanı yok. Sulama imkanım sınırlı. Muğla’da ormanlık alanda hiç sulama yapmamayı planlıyorum.. ve Aubrieta arasında kararsız kaldım. Hangisini seçmeliyim?
***
En uygun türler makas çiçeği, Damat mendili ve Delosperma cooperi.
Bu bitkinin fidesinin satışı var mı?
***
Evet mevsimlik çiçek fidesi satılan yerlerde mutlaka olur. Ama bu tip fideleri sanıyorum ancak nisan ve mayıs aylarında satarlar. Haziranda ise şansınıza kalmış.
Hangi ay tohumları çimlendirmem için daha uygundur? Direkt kullanacağım saksıya mı serpiştirmeliyim yoksa viyollerde mi çimlendirme yapmalıyım?
***
Tohumları direkt kalıcı saksısına serpin. Eylülden mart sonuna kadar herhangi bir zaman uygundur.