Apocynaceae familyasının Vinca genel cinsinin Vinca major ve Vinca minor türleri mavimsi mor tonunda çiçekler açar. En çok ilkbaharda.. Bazı yerlerde duruma göre hiç durmadan çiçek açar. Vinca major ilkbaharda köklerden yeni sürgünler uzatır. Bunlar sulama imkanlarına göre 20cm ile 50cm arası uzunluğa geldiklerinde tepelerinden çiçek açarlar. Her ilkbaharda aynı şey tekrarlanır.
Mevsimlik çiçeklerden rozet çiçeğine çiçek benzerliğinden dolayı yanlışlıkla vinka denir. Aynı familyadan ama tamamen ayrı cinsten bir türdür. Burada konu o değil, gerçek vinka. Bunun ise birbirinden ayırt edilmesi zor iki türü var.
Vinca major ile Vinca minor arasındaki fark
V. major’a dikkatle bakarsanız yaprak kenarlarında ince tüyler var. V. minor’da hiçbir tüylülük yok. Ayrıca, adlarından anlaşılacağı gibi Major büyük, Minor küçük. Bu kelimeler özellikle yapraklarda, sonra çiçeklerde iki tür arasında değişen özellikleri simgeliyor.
Vinca major (ve nimor) sarmaşık gibi uzayıp gitme özelliğine rağmen, eğer yeri fazlaca güneşli ise diğer bitkilere tırmanmaz, güneşten kaçacak yer arar şeklinde yerlerde sürünmeyi tercih eder. Bu sebeple fazla güneşli yerlerde, gül bahçelerinde çok iyi bir yer örtücüdür. Her yeri kaplar. Ama eğer güneş yetersizliği varsa aşırı uzama göstererek diğer bitkilere hızla tırmanır ve arsızca gelişir. Balkonda iyi güneş alan yere koyduğum zaman yeni filizler güneşten kaçmak için aksi yöne yöneliyor. Çok ilginç.
Ayrıca diğer bitkilerin dallarını ve değnekleri sarma özellikleri yoktur. Tutmaç organları da yok. Bitkilere yaslanarak ya da dalları arasında destek görürlerse yükselirler. Bir yere sardırmak istiyorsanız özel olarak uğraşmak zorundasınız.
Her iki türün kendi alt çeşitleri var. Yaprak ve çiçekleri hem şekil hem renkleriyle farklı farklı. En çok yeşil beyaz yani variegata yapraklısı yaygındır.
Kış soğuklarına dayanıklılıkları
V. major -23C, V. minor -35C soğuğa dayanır. Hafif donlarda her iki türde de yapraklar zarar görmez.
Yetiştirme, bakım ihtiyaçları
Aşırı asitli ve aşırı kireçli olmayan her türlü toprakta gayet iyi gelişirler. En büyük ihtiyacı güneş ve sudur.
Toprak kumlu ise yazın düzenli sulama isterler. Bunun dışında pek su istemez. Susuzluğa oldukça dayanıklıdır. Elbette susuz bırakırsanız iyi bir gelişim göstermez, o başka.
Vinca çoğaltma, üretim
Kökten ayırmayla ve çelikle çoğaltılır. Her iki durumda da köklenmeleri, tutmaları kesindir diyebiliriz. Kökten yeni çıkan sürgünler köksüz bile olsalar ayırıp tutturabilirsiniz. Çelikler tam olgunlaşmış genç dallardan olmalı (yani birkaç aylık veya bir yıllık dallardan). Pek bir şey yapmaya gerek yok. Dallarını alın dikin o kadar. En iyi zaman ilkbahar başıdır. Sonbaharda da kolayca köklenirler. Direkt olarak toprağa dikmelisiniz. Köklenmenin garanti olması için toprağın ağır killi olmaması gerekiyor.
Vinca türlerini çoğaltmak için diğer yol kendi usulüdür. Dalları toprak yüzeyinde sinsice ilerlemeyi sever. Toprağa değen yerlerinden güçlüce köklenirler. İlkbaharda her köklenen yeri güçlü ince dallar uzatır ve bu dallar tepelerinden çiçeklenirler. Ana bitki yok edilse bile bunlar hayatlarına daha hırslı şekilde devam ederler. Bunları anadan keserek ve köklerine zarar vermeden sökerek ayırabilirsiniz.
Bu çiçeği saksıda yetiştirmek için önerileriniz neler?
***
Gayet dayanıklı ve uyumludur. Toprak seçmez. Bitlenmez. Sorun yok. Bir şey önermiyorum.
Babamın mezarı üzerinde cezayir menekşesi yetişir mi? Mezarlık güneş almayan büyük servi ağaçlarının altında ve istanbul’da. Siteden okuduklarımdan anladığım kadarıyla gölgede yetişebiliyor ve çok sulama istemiyor.
***
Evet ama ya kış sonunda ya da sonbaharda dikmeniz lazım. Böylece kökleri yeterince kuvvetlice toprağa yerleşme imkanı bulabilir. Yazın dikerseniz sürekli gidip gelip sulamak zorundasınız. Yoksa tutmaz.
Bundan minör cinsinden mezara dikmek için alsam olur mu? Kışları soğuk bazen karlı oluyor dayanır mı acaba? Yaz ayları bile serin geçiyor.
***
İklim tarifiniz İzmir’e hiç uygun değil. Sanıyorum denizden uzak ve bir hayli yüksek bir ilçesindesiniz. Vinca türleri için kış soğuklarına dayanıklılığı yukarıda yazılı. Bunda sorun yok. Ama sık sık su istediğini düşünürsek amacınıza hiç uygun değil. Şu sayfaya bakın: Mezarlık bitkileri, kabirlere uygun küçük türler
Bu çiçeği balkonunda yetiştiriyorum. Kışın içeri almazsam çiçek ölür mü?
***
Sizin oranın kış soğuklarına özellikle de saksıda olunca hiç dayanamaz ve ölür sanıyorum.
Balkonda bakıyorum. Kış için içeri almam gerekir mi?
***
Hayır sürekli dışarıda kalmalı. Kışın yaprakları dalları kurumaz ama kurusa bile hiç önemli değil. Çünkü zaten ilkbaharda yeni uzattığı dalları çiçek açıyor. Vinkanın çiçek açması bu şekilde bahardan baharadır.
Sarkan bir saksıda bakılıyordu. Yeterince sulanmadığı için çoğunluk dalları kurumuş. Pnları kesip köküne baktığımda köklerin bahçe toprağı gibi sıkışık bir toprakta oldukça nemli oldugunu gördüm. Kökleri yıkadım, topraktan arındırdım. Şimdi ne yapmalıyım kurtarabilirmiyim ne dersiniz?
***
Kötü bakımda pek yeni dallar vermez ve eskiler kurur, tek tük yeni dallar çelimsiz kalır. Küçük saksıda sıcaktan pişmeyi hiç sevmez. Hatalı şeyler yapmışsınız. Saksısı küçük idiyse daha büyük saksıya gereken miktarda toprak ilavesiyle yerleştirmeniz gerekirdi. Köklerini eski toprağından tamamen arındırmak genelde bitkileri öldürüyor. Gerçi bu bitki bir hayli dayanıklı ve uyumludur. Bir problem çıkacağını sanmam ama bir daha bu tip hatalara düşmeyin.