Crassula ovata genel özellikleri
Sukulent bitkilerdendir. Kışın yapraklarını dökmez. Fazla soğukta veya uzun süreli suda kalması hariç diğer şartlara son derece dayanıklı bir bitkidir. Boyu uzadıkça ana gövde gibi yan dalları da dallanıp budaklanır. Gelişimi bitkinin bütününde gayet sağlam dallarla devam eder. Uygun iklime sahip bölgelerde 3 metre kadar büyür. Oldukça kalın gövde geliştirir ve küçük bir ağaç formunu alır. Yeşim ağacının hem gövdesi hem kalın dalları gayet dolgun ve çıkıntılı görünümleriyle yaşlı ağaç izlenimi uyandırır. Dalları kısacıkken kalınlaşır. Nesilden nesile hatıra kalacak şekilde uzun ömürlüdür. Yanlış toprak, yanlış sulama ve güneşten mahrum etmek gibi hatalar yapmazsanız çok dayanıklıdır.
Fotosentez yapması diğer çoğunluk bitkilerden farklıdır (bak ⇒ krasula tarzı fotosentez). Yani çok sıcak aylarda gece saatleri de çok sıcak olursa gelişimi tamamıyla durur.
Çiçek açması sonbahar başı – ilkbahar sonu arası dönemde, gece süresinin 12 saat ve daha fazla sürdüğü şartlarda mümkündür. Geceleri ışıklı olan mekanlarda yeşim ağaçları asla çiçek açmaz. Çiçekleri soluk pembedir. Uzaktan bakınca beyaz sanılır.
Sığ bonsai saksıda yeşim ağacı – fotoğraf: pixres
Kültivarları
Crassula ovata – yeşim ağacının birçok kültivarı var. Bunlardan en yaygın ikisi:
‘Gollum’ kültivarının yaprakları dolgun silindir biçiminde, bazen daha yassıca, yaprak uç kısımları daha geniş, bazen kesik gibi veya delik gibidir.
‘Hobbit’ kültivarının yaprakları darca, bazen hafif silindirik yapıdadır.
Habitat, Crassula ovata doğal yaşam alanları
Ana vatanı Güney Afrika’nın en güney kesimleridir. Akdeniz iklimine çok benzer hava koşularında yağmur oldukça seyrek olup en çok kış aylarında yağmur yağar. Yeşim ağacı buralarda kayalıklı tepelerin yamaçlarında kavurucu güneş altında bazı Aloe, Euphorbia vb sukulent özellikli diğer bitkilerle birlikte yaşarlar.
Kış soğuklarına dayanıklılık
Crassula ovata türünün gelişim özelliği kış soğuklarına dayanıklılığını belirliyor. Güneşte devamlı açık havada sağlam dallı olmuşsa, dallardaki gelişim kof değilse, sıkı-sağlam dolgunlulukta iseler kışın -7C derece soğuğa kadar dayanır. Gerçi kuzeyli rüzgarları direkt alan bir yerde tutuyorsanız bu kadar soğuğu kaldıramaz ve sarıp korumak gerekir. Kof gelişmiş yeşim ağaçlarının -1C derecede bile donarak ölme riski yüksektir.
Bahçeye toprağa dikme durumunda
İklimi uygun yerlerde bahçeye dikilebilir. Mutlaka orta derece güneşli veya az güneşli yerleri tercih edin. Tam gölge veya saatlerce sürekli direkt güneş alması iyi değil. Her kış sonunda dibini hafifçe çapalayarak toprak yüzeyine çok az miktar yanmış koyun gübresi ve bolca yaprak çürüntüleri karıştırmalısınız.
Kullanım
Sukulent – kaktüs meraklılarının evlerinde yer verdikleri bitkilerdendir. Uzakdoğu, Almanya ve ABD’de yeşim ağacının uğurlu olduğuna, bulunduğu mekana bereket ve bol kazanç getirdiğine inanırlar. Porselen saksılarda evlerde, ofislerde yetiştirirler. Özellikle gövdesinin dip kısmının fil ayağına benzer bir hal alması getireceği uğurun kesinleştiğini işareti gibi düşünürler. Yeşim ağacı ayrıca salon ve ofislerde dekoratif süs bitkisi olarak kullanılır. Henüz küçük olanları ofis masaları için en dayanıklı masaüstü bitkisidir.
Crassula ovata yetiştirme ve bakım
İç mekanlarda bulunduğu yer hava akımlarının ve gün ışığının ulaşamadığı kuytu dip köşe olmayacak. Yakıştırdığınız raflara biblo gibi koymanız da yanlış olur. Odanın hava akımlarının en güçlü olduğu yerinde tutun. Hava akımları her iç mekan süs bitkisi için en başta gelen hayati gerekliliktir.
İkinci ciddi şart çok güçlü aydınlık ortam ve bir parça da olsa güneş ışınlarını almasıdır. Crassula ovata için güneş ışınlarının yapraklara gelmesi, günde en az iki saat yaprakları ısıtması hayati bir gerekliliktir. Yoksa dalları cılız, sağlıksız, dirençsiz ve çirkin bir halde gelişir.
Amatör bonsai meraklılarının becerilerini geliştirme sürecinde uğraşacakları en uygun bitkilerden biri de yeşim ağacıdır.
Toprak
Henüz küçük iken ve küçük saksıda iken humus zengini çürüntülü doğal toprak tek başına uygundur. Fakat diğer durumlarda mutlaka ponza taşı ve dere kumu ile aynen şu şekilde bir karışım yapın:
3 ölçü toprak + 1 ölçü iri taneli yıkanmış temiz dere kumu + 1 ölçü ponza taşı.
Saksı
Gereğinden büyük saksı kullanmayın. Köklerinin anca sığacağı kadar yeterli büyüklükte saksı kullanın. Bitkiniz büyüyüp ağırlaşırsa koskoaman saksıya yine gerek yok. Ama devrilmemesi için biraz büyükçe ve derin saksı kullanarak dibine ağır taşlar yerleştirin. Böylece devrilme tehlikesi olmaz.
Sulama
Crssula ovata diğer sukulentler kadar hassas bir tür değildir. Ama yine de sulamaları gerektiği gibi yapmada yarar var. Kısaca, toprakta çok ciddi kuruma gördükçe, hatta toprak kupkuru oldukça ama bol bol su dökerek sulayın. Saksı alt deliklerden bolca su süzülüp gitsin. Yaz kış böyle devam edin. Yılın hafif serin ve az sıcak zamanları bu ve benzeri türlerin hızlı gelişim dönemidir.
Bitki besini
Salon süs bitkileri için özel hazırlanmış sıvı bitki besinlerinden genel amaçlı olanını ya da kaktüs besini kullanın. İlkbahardan sonbahar ortasına kadar tavsiye dozajın yarısını uygulayarak, her üç sulamada bir vermelisiniz. Besinli sulamada miktar saksının alt deliklerinden bir iki damla su çıkacak miktarda olsun. Normal sulamalardaki kadar bolca olmayacak.
Saksı ve toprak değiştirme
Her iki veya üç yılda bir yapmanızı tavsiye ederim. Zamanı ise ilkbaharın ikinci yarısı uygundur.
Budama ve kök budaması
Budama sadece şekillendirme amacıyla gereklidir ve her zaman uygundur. Kestiğiniz dalları ve hatta tek yaprakları yeni yeşim ağaçları elde etmek için kullanabilirsiniz.
Kök budaması ise toprak değiştirirken, gerekiyorsa yapın. Fazlalıkları kesmeli, derli toplu halde getirmelisiniz. Bunun ölçüsünü vermek gerekmez. Çünkü yeşim ağacı tüm köklerini kaybetse bile hiçbir şey olmamış gibi hayatına devam eder ve hızla yeniden kökler geliştirir. Dikkat etmeniz gereken şeyler köklerin mümkün olduğunca sağa sola çevreye yayılmış tarzda gelişmelerini sağlamak ve gövdesinin dik durması, devrilmemesi için kalın köklerin sağlıklarına dikkat etmektir.
Temizlik
Kesinlikle yaprak parlatıcı maddeler kullanmayın. 20-30 günde bir duş altında kuvvetlice yıkayarak tozlarından iyice arındırın. Fakat esintisiz mekanlarda uzun süre ıslak kalması yapraklarda ve dallarda mantar hastalıklarına yol açar. Onun için kuruyana kadar açık pencere önünde tutacağınız uygun günlerde yıkayın. Sağanak yağmur olduğu zaman yeşim ağacınızı dışarıda yağmur altında tutabilirsiniz. Dallar arasında sararması ilerlemiş yaprakları ayıklayın. Çünkü kapalı mekanlarda kurumadan veya dökülmeden çürümeye başlarlar ve bu da dallarda hastalık yapar. Kurumuş veya kurumaya, bozulmaya yüz tutmuş dalları da dikkatlice kesmelisiniz. Yeşim ağacınızın iç mekanlarda sağlıklı bir şekilde hayatına devam etmesi için bu temizlik şartlarına uymalısınız.
Üretim, çoğaltma
Aşağıdaki tavsiyelere uymanız şartıyla üstelik yılın her zamanında çoğaltma işlemlerini yapabilirsiniz. Kesinlikle tutacaklardır.
1- Dalları ile
Herhangi bir dalını ya da kazayla kırılan dalını önce bir hafta kadar açıkta bekletin. Çünkü kesik yerin tamamen kuruması gerekiyor. Sonra dalı yeşim ağacına uygun toprağa dikin. Toprak çok az nemli (neredeyse kupkuru gibi) olmalı. En az bir hafta hiç sulamayın. Daha sonra normal sulamalara devam edin.
2- Yapraklarından
Yeşim ağacının her bir sağlıklı yaprağı tek başına yeni bir yeşim ağacı oluşturacak özelliktedir. Aşırı sıcak olmayan ve havadarlığın daha iyi olduğu şartlarda başarı oranı daha yüksektir. Bir yaprağı dala bitiştiği yerden aşağı yukarı hareket ettirin. Kendiliğinden ayrılırsa iyi. Ayrılmazsa keskin bir bıçakla dala zarar vermeden yaprak sapını dala bitişik olduğu yerden kesin. 2-3 gün kesik yerin kurumasını bekleyin. Sonra saksıda yetiştirdiğiniz herhangi bir bitkinizin dibine bırakın. Sap ucu toprağa hafifçe gömülü olsun. Köklenme ve filizlenme gerçekleştiği zaman oradan alarak yeşim ağacına uygun toprak karışımı ile kendi mini saksısına dikin.
Hastalıkları ve zararlıları
Köklerinin ve dip kısmının hep birlikte çürüme problemi yanlış toprak kullanımı yüzünden olduğu gibi gereksiz sulamalar ve gübreler yüzünden de olabilir. Bu durumda yeşim ağacını kurtarmak gayet kolay ve basittir. Ana gövdeyi çürüme ulaşmamış yerinden kesin. Bir hafta – on gün kadar açıkta bekletin. Bu sırada kesik yer tamamıyla kuruyacak. Sonrasında yeni uygun toprağa dikin.
İç mekanlarda unlu bit ve örümcek bit gibi bitki bitleri musallat olabiliyor.
Yapraklarda buruşma veya pörsüme gibi sorunlar susuz kalmadan dolayı da olabilir kök çürümesinden dolayı da olabilir. Bitkilerinizi her zaman dikkatlice gözlemlemelisiniz.
Yapraklarda küçük ve koyu renkli delik benzeri oluşumlar çok soğuk havada yaprakların ıslak kalması yüzünden olur. Devamlı dış mekanda yetişen yeşim ağaçlarında ve hemen her krasula türünde görülen, iç mekanlarda olmayan bir problemdir.
Kaynaklar
Crassula ovata – plantzafrica.com
Crassula ovata – succulent-plant.com
Easy Succulents- the Jade Plants – davesgarden.com
Batıya bakan bir balkonda kaktüs ve sukulentle aynı saksıya dikebilir miyim?
***
Evet olabilir sakıncası yok.
Balkonda olan çiçeklerimi ne zaman salona alsam? Salonda her gün camlari açarsam bitkilere yeterli olur mu?
***
Yeşim ağacını İzmir şartlarında kışın içeri almak gerekmez. Sadece birkaç yılda bir olan -5C dereye kadar düşebilen soğuk hava dalgalarında geçici olarak içeri almak gerekir. Salon bitkilerini dışarıda tutuyorsanız tam bugünlerde içeri alın. Daha fazla geç kalmayın.
Benim crasula para çiçeğimden 5 yıl önce yaprağını koparıp diktiğimde tutardı filizler verip coşardı ama 5 yıldır yapraktan çoğaltmıyorum. Yaprak çürüyüp gidiyor. 5 yıl önce tutan köklenen yapraklar şimdi neden köklenmiyor acaba? Çoğaltamıyorum.
***
Krasulaların yaprakları fazla dolgun, fazla iri gelişiyorsa toprakta azot oranı bir parça yüksektir ve bu yüzden yaprakların yapısı biraz kof olur. Gerçi bunun sorun olmaması lazım. Yapraktan çoğaltmak istediğiniz zaman uzun bir süre sulamayın. Ta ki yapraklar biraz zayıflar gibi olsun. Bunu farkettiğinizde 5-6 gün daha sulamamaya devam edin. Yaprak dokularında sıkılaşma olur. Sonra istediğiniz sayıda yaprak alın. Yaprakları kesmeden, sağa sola hareket ettirerek daldan kopmasını sağlayın. Bir hafta açıkta, tam kuru bir yerde bekletin. Böylece yapraklar kendilerini daha da sağlamlaştırır. Sonra bolca kumlu olan hafif nemli bir toprak üzerine yaprakları yerleştirin. Hiçbir yerini gömmeyin. Yapraklar hangi pozisyonda olursa olsun farketmez. Toprak her ne zaman kupkuru hale gelirse üzerinden bir iki gün geçmeden sulama yapmayın. Yeni çıkacak olan filiz yukarı yönelik gelişir. Ve toprağa incecik kökler uzatmaya başlar.
Para ağacım crasula bakarken iyi gözüküyor ama köküne baktığımda kök yok. Kök taraf ağaç gibi odunsu olmuş.
***
Odun gibi olan dip kısmı en dışından bıçakla yavaş yavaş kazıyın. Derine gittikçe canlı doku görünmezse dip kısım ölmüş demektir. Daha yukarıdan sağlıklı, canlı yerde kesin. Dip kısmı atın gitsin. 4-5 gün açıkta bekletin. Sonra az nemli kumlu toprağa dikin. Güneşli yerde dursun. Kısa zamanda köklenir.
Para ağacım çok yaprak döktü bu aralar. Köküne baktım. Kökü odunsu azalmış durumda. Kesip de kumlu toprağa mı diksem? Ne zaman su versem?
***
Dip kısmı çürümüşse kesmekten başka çare yok. Toprağı kupkuru olmadıkça sulamayın.
Köklenmesi için balkonda mı salon da mı dursun?
***
Dışarıda açık havada güneşli bir yerde tutmalısınız. İlkbahara kadar sadece toprağı tamamıyla kurudukça sulayın.
Para ağacı hediye edildi. Arkadaşım bugüne kadar açık balkonunda büyütmüş. Ben de açık balkonda mı bakımına devam etmeliyim yoksa bu dönemde salona mı almalıyım?
***
3-4 aydır serine soğuğa iyice adapte olmuş olan bir bitki aniden sıcak odaya alınırsa sonuçları çok kötü olabiliyor. Balkonda tutmanızda yarar var.
Crassula bitkimi üç gün önce saksısında yan yatmış olarak buldum. Gelişiminde bir sıkıntısı yoktu. Toprağı kurumadan sulamıyordum. Yaprak dökülmesi sararması da yoktu. Fakat bir anda yan yatıvermiş. Topraktan çıkardığımda az bir kökü varmış onu gördüm. Elimde toprak olmadığı için suya koydum şimdilik. Suda bir süre durmasında bir sakınca var mıdır? Suda köklenir mi? Kök kısmında kalın bir kök yok. Çok az saçaklar kalmış. Öylece diksem mi ya da kesmeli miyim? Nasıl müdahale etsem bilemedim.
***
Toprak adam akıllı kurusa bile kışın kapalı mekanlarda hemen sulamamak lazım. Üstünden 10-15 gün daha geçmeli. Gereksiz yere sulamak, sularken azıcık su kullanmak kökleri çürütür. Şimdi kuru bir toprağa dikin ve yapraklarda hafiften buruşma görmedikçe sulamamaya devam edin. Şu sayfayı mutlaka okuyun: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
Tekrar merhaba, peki dengesini bulması için biraz budasam sorun olur mu? Budanmış yerler açık kalacak sanırım. Bir de toprağa yeniden dikeceğiz ama elimde sadece güzel bir humuslu toprak var, kaktüs toprağı ile karıştırıp dikebilir miyim?
***
Yavaş gelişen bir bitkiyi budamak yanlış. Dengede durması için yanına destekler koyun. Ağır gelen bir dalın altında bir biblo filan olabilir. Toprak konusunda o da olabilir. Benim tavsiyelerin en güvenli olacak yönde. Yani bitkiler hiçbir zarara uğramasınlar, insanların emekleri paraları boşa gitmesin diye.. Kendi uygulamalarım ise pek öyle değil. Mesela bahçede ağır killi toprakta bir yeşim ağacı 3 yıldır sağlıklı duruyor. Toprak uygun olmadığı için gelişimi normalde olması gerekenden belki yüz kat düşük.
Merhaba, çiçeğime balkonda bakıyordum çok sağlıklıydı. Epey büyüdü ama maalesef kar soğuğuna maruz bıraktım. Şimdi bazı yaprakları büzüştü, soldu, dökülmeye başladı. Gövdesi sağlam. Toprağı çok ıslak değil. İçeri aldım. Sökülecek gibi olan yapraklarını topladım. Şimdi ne yapmalıyım?
***
Soğuktan kötü etkilenen bitkiyi içeriye almak derhal çürümeye sebep oluyor. Daha önce tedbirli olmanız gerekirdi. İş işten geçince ne yaparsanız daha da kötü olur. Yine dışarı koyun ve hiç sulamayın. Dipten yukarı doğru olabilecek çürüme riskine karşı en sağlıklı bir iki dalını keserek alıp kuru toprağa dikin. Ana bitki çürüyüp ölürse bunlar sayesinde bitkinizi tamamen kaybetmemiş olursunuz.
İki aydır ciddi şekilde büyüyen ve yeni bir çok yaprak veren bitkimin dokundukça yaprakları dökülüyor. Yapraklar çok canlı ve kızarmış renkte. Hiç bir sorun gözükmüyor ama yapraklar dokundukça düşüyor. Sorun ne olabilir? Ne önerirsiniz?
***
1-En eski yapraklar dökülüyorsa hızlı gelişimde ve bir de mevsim değişikliğine yaklaşmamız, gündüzlerin uzaması ile normaldir. Yeni yapraklarda da dökülme oluyorsa bir problem var demektir.
2-Üzerine güneş geldiği zaman yaprakları büyüteçle dikkatle inceleyin. Örümcek bit parazitleri bitkilere çok fena zarar verir.
3- Ana gövdenin en dip kısmı iyice kontrol edin çürüme olmuş mu..
Bunların dışında, ani bir kök üşümesi (ya yer değişikliği ya da alışık olmadığı derecede soğuk su ile sulamanız), bitki besini vermeniz, aspirin vesaire şeyler vermeniz, veya aylarca hiç sulamamanız, tam tersi hiç gerekmediği halde sulamayıp durmanız gibi faktörlerden biri söz konusu problemin nedeni olabilir. Bir de şurayı okuyun: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
Crassulamın iki yaprağı sararmış ve iyice solmuş. Diğer yapraklar ise canlı ve yemyeşil, sağlıklı görünüyorlar. Neden kaynaklı olabilir? Ne yapmalıyım?
***
Eskiyen yapraklar bozulur. Gayet normal. Sadece iki yaprakta bozulma az bile.
Hediye gelen oldukça büyük bir crassula ovata bitkim var. Geldikten bir süre sonra yapraklarında gümüşi renk pullanmalar olup dökülmeye başladı. Bir yandan yeni sürgünler ve yapraklar çıkmaya devam ederken eski yapraklarının neredeyse yüzde seksenini kaybetmiş durumda. Gövde ve kökünde sorun görünmüyor. Haftada bir az miktarda sulama yapıyorum. Bir iki defa neemazal ilacı uyguladım. Başka ne yapabilirim? Mantar benzeri bir hastalık mı?
***
Sulama biçiminiz bitkileri öldüren bir sulama biçimi. Zaten anlattığınız problem toprakta fazla tuz birikimi olduğunu gösterir. Toprak adam akıllı kupkuru olmadıkça sakın sulamayın. Sulamak için toprak kupkuru olduğu zaman ise saksıdaki toprağın bir iki misli fazlası su ile, toprağı yıkarcasına sulayın. Bitkiyi son derece havadar ve güneşli bir yerde tutmanız lazım. Şurayı dikkatlice okuyun: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
Crassula ovatam sığ bir saksıda, dalları dik ve sağlıklı bir şekilde gelişim gösterirken dalları eğilip büküldü ve kıvrıldı. Yapraklarında herhangi bir azalma ve anormallik görülmüyor. Sulama konusuna da dikkat ediyorum. Yeni yapraklar da gelişiyor. Acaba yaprakların ağırlığından mı dallar eğilip bükülüyor veya başka bir sorun mu vardır? İç mekanda, sabah güneşini alan aydınlık bir yer de ama havalar bugünlerde çok kapalı olduğu için hiç güneş alamadı. Sebebi bu da olabilir mi ne önerirsiniz?
***
Benim sürekli dışarıda yetiştirdiğim krasulalardan ikisinde de aynı şey oldu. Tamamıyla toprağıyla ilgili bir şey. Sanıyorum sukulent ve kaktüslere özel bitki besininden istiyorlar. Kısaca dallarının dirençli ve kuvvetli yapılanması lazım. Yoksa ilk tahmininizde söylediğiniz gibi kendi ağırlığını taşıyamıyor. Ayrıca toprak tamamıyla kupkuru olmadıkça sulamayın.
Merhaba ben yaprak aldım bugün bir bitkiden ve çoğaltmak istiyorum. Yukarıda yazdığınız gibi birkaç gün kurumasını bekliycem. Ancak toprağa alırken hiçbir yerini gömmeyin demişsiniz yaprağın dibini toprağa batırmayacak mıyım? Ben dik şekilde saksıya koyacaktım. Bir de normal salon bitkisi toprağını az solucan gübresiyle karıştırsam olur mu?
***
Solucan gübresi filan karıştırmayın. Yaprak anında çürür gider. Tarif ettiğim gibi yapın. İsterseniz yaprak sapının kesik yerini hafifçe toprağa gömün. Bir sakıncası yok. Eğer toprak çürütücü etki yapmazsa o şekilde önce köklenir, sonra fide oluşur ve fide çok hızlı büyür. Yani aslında yaprağın sap-kesik yerini hafifçe toprağa gömmek daha iyi. Yeter ki toprak sağlıklı olsun. Şu sayfadaki gibi: Köklendirme toprağı
Benim crassulamı unlu bit sardı. Temizledim. Neem yağı ile tamamen kurtuldu. Fakat yapraklar kendi kendilerine sararıp çürüyor. Siyah lekelenmeler var yer yer ve gövde beyaz, tozlu tozlu ama unlu bit tek tek baktım asla yok. Haftada bir neem yağı ile sıkıyorum ama koskocaman crassulam ölüyor sanırım. Toprak değiştirdim balkon değiştirip güney cehpeye aldım. Başka ne yapabilirim? Asla fazla sulamadım hatta cok susuz kaldığı da oldu. Fazla sulama kesinlikle değil problem eminim ama bakteriyel ise nasıl kurtarabilirim?
***
Unlu bitlerle mücadelede çok geç kalmışsınız. Neem yağına da hiç gerek yok. Zaten yaz sıcaklarında stomatalarını açamama problemi olan ve bu yüzden sıcaklarda gelişimi duran, hatta nefes alamayıp bozulmaya başlayan sukulentlerin yapraklarının bir de neem yağı ile kaplanması son derece zararlı bir şey. Yaz sıcaklarında güney cephe uygun değil. Serin rüzgarlı kuzey cephe mümkünse daha iyi olur. Islak bezle silerek yağları giderin. Tekrar bitlenme olursa sirkeli pamuk ile bitleri tek tek giderin. Yıllardır üç ayrı çeşit yeşim ağacı yetiştiriyorum. Toprak ve sulama açılarından hiçbir nazlılıkları yok. Sizinkinin bünyesi çok zayıf kalmış. Bitlerin yoğunlaşması da bununla ilgili. Bahçemde bazı bitkilerde unlu bit var ama hiçbir ilaçlama yapmamama rağmen yeşimlere asla bulaşmazlar. Kısaca sizinki çok güçsüz kalmış ve savunma mekanizmaları devre dışı kalmış. Gövdede, dallarda beyazlıklar varsa unlu bitlerin tahribatları sonucunda mantar hastalıkları türemiştir. Topas adlı ilaçtan kullanın. Veya toz kükürt bulun ve parmaklarınızla dallar sürün. Bundan sonra herhangi bir bitkinizde sadece bir tane bit bile görseniz ilaç aramadan acilen onları tek tek yok edin. Zaten ilaçların faydasından çok zararı oluyor.
Yaklaşık 50cm uzunluğunda pencere önünde baktığı bitkimin drenaj deliklerinden partiküller halinde toprak dökülüyordu. Toprakta solucan olduğunu düşünerek toprağını değiştirdim. Benim görebildiğim neredeyse 30 kadar solucan vardı. Fakat kökü sağlıklı gözüküyordu. Ve bitkiyi yeni bir toprak karışımına ektim. Yaklaşık 2 hafta sonra tek tük unlu bit görmeye başladım. Sirkeli su ile temizledim. Yaprak kaybı yok ancak yapraklarda hafif büzüşme mevcut. Bitkiyi temizlerken ana odunsu gövdelerden birinin tepesinin 3 cm kadar çürüdüğünü fark ettim. Çürük kısmını sirkeli su ve pamuk ile temizledim. Bu temizlediğim yeri bir şey ile kapatmalı mıyım (tarçın, aktik karbon gibi)?
***
Çürük yerleri çok keskin bir bıçakla kesmeniz lazım. Sonrasında kesik yerlerin en iyi ilacı rüzgarlardır. Toprak değiştirmenizde yeni toprak büyük zarar vermiş. Gövde üzerinde cıvık yara olması ve yaprakların büzülmesi toprak yüzünden köklerin ve belki de tüm dip kısmın çürüdüğünün alametidir. 50cm kocaman muhteşem yeşim ağacını yanlış toprak mahvetmiş. Keşke önce nasıl bir toprak gerekir diye araştırsaydınız. Solucanların asla kök çürütme etkisi olmaz. Şimdi dip kısmının çürümüş gitmiş olması ihtimaline karşı birkaç dalını kesip alın ve onları doğru usullerle köklendirin. Yukarıda ihtiyacınız olan her bilgi var. Ana bitkiye tekrar toprak değiştirmeyin. Ama sulamaları sadece toprak tamamıyla kupkuru olduktan bir hafta sonra yapın (bu sayede toprağın kimyasal dengesi değişir ve bitki o toprağa yeni kökleriyle adapte olur). Bundan sonra böylesi değerli bitkilere yeni toprak hazırlamak gerektiğinde en iyi en sağlıklı toprak karışımını ayarlamaya çalışın. Ben Didim’de sürekli açık havada yetiştirdiğim yeşim ağaçlarına genelde arazi toprağı + torf + iri taneli dere kumu eşit ölçülerde karışım yapıyorum. Fazla toprak istemediğinden küçük saksıda tuttuğum için bu karışıma ayrıca ponza taşı gerekmiyor. Büyük saksı ve daha çok toprak kullanacaksanız o takdirde toprağına ponza taşı da karıştırmak gerekir. Veya onun yerine kil bilyeleri.
Merhaba, çiçeğimin bazı yapraklarında küçük nokta nokta siyah lekeler ve pütürlü yüzeyler oluyor bu normal mi? Birkaç tanesinin de ucu yaprak ucu boyunca siyahlaşmış. Çiçek evin holünde duruyor hava akımı var ama güneş görmüyor ve genelde loş oluyor. Yaklaşık 1.5 aydır orada. Su haftada 1 kurudukça vermeye çalışıyorum. Genelde de parmağımı 1-2cm toprağa batırıp kuruluğundan emin olup vermeye çalışıyorum ama sularken hiç alt deliklerden boşalacak kadar bol su vermedim. Acaba yerini değiştirip sularken daha bol su mu vermeliyim?
***
Benimkileri (birkaç ayrı saksılarda) dışarıda. Yazın burası felaket sıcak olur. Direkt güneş ışınlarını alıyorlar. Toprakları gerektiği gibi sadece bir günde kupkuru olmakta. Ama her gün sulamıyorum. Hiç gerekmez. Yapraklarından hiçbir kusur, pürüz yok. Sizinki tam da ölüp gideceği bir yerde duruyor. O kadar loş ışığı ancak mantarlar ve küfler sever. Bitkileri kendi yakıştırdığınız yerde değil, bitkinin ihtiyacına göre yerlerde konumlandırın. Hem güneş hem hava akımları almaları lazım. Sukulentleri ise yine doğru şartlarda, doğru toprak karışımında yetiştirin ve toprak kupkuru hale gelse bile sulamada acele etmeyin.
Ben genelde çiçeğin yerini sevip sevmediğini davranışlarından anlamaya çalışırım. Ama bugüne kadar evimde bahsettiğinize en uygun yer salonum güney cephe ve balkon kapısı veya bir cam hep açık ama daha önce aldığım yeşim çiçeği orada yaşamadı. Bu sebeple bunu hole almıştım. Peki yapraktaki nokta nokta siyah benekler ne oluyor? Onların diğer yapraklarda da olmaması için ayrıca bir şey yapmam gerekir mi?
***
Yanlış düşünüyorsunuz. En hassas bitki türleri dahi çok güçlü gün ışığına, biraz da direkt güneş ışınlarına ve ayrıca hava akımlarına çok büyük ihtiyaç duyarlar. Gayet uygun bir yerde olmasına rağmen yeşim ağacınız ölmüşse sebep toprağının kötülüğü yüzünden ve/veya gereksiz yere sulayıp durmanız yüzündendir. Şimdikindeki siyah benekler toprağının zararından ya da sürekli ıslak toprakta olmasından ve güneşsiz kalmasındandır. Güneşli, havadar bir pencere yanına alın ve toprağı kupkuru olsa bile sulamayı o kurumanın üzerinden bir iki hafta geçtikten sonra yapın. Aslında acilen o topraktan kurtarıp iyi bir toprağa aktarsanız çok daha iyi olur. Toprak ilkin ıslak olmasın ve diktiğiniz zaman sulamayıp toprağın kupkuru hale gelmesine kadar bekleyin sonra sulayın. Güneşli pencere önü kesin şart.
Yeni aldığım yeşim ağcına saksı değişimi yapmak istiyorum. Bu mevsim uygun mudur?
***
Çok mecburi bir durum yoksa yapmayın. Saksı değişimi her kim diyorsa aslında toprak değişimini de kastediyor. Bu çok ciddi sorunlara yol açabilir. Kökleri toprağından tamamıyla arındırıp yeni toprağa dikince bitkiler hemen çürümeye başlıyor. Dikkatli olun.
Yaklaşık 3 hafta önce Ankaradan arkadaşımdan aldığım para (yeşim) ağacımı maalesef bir hata sonucu nemli toprağa ektim ve odama koyunca dipten çürüdü. Çürüyen kısmını kopardım. Saksıyı balkona koydum toprak kurusun diye. Toprak %40 civarında nemi vardı. Çürüyen kısmını kestikten sonra kuru toprağın üstüne yerleştirdim. Birkaç gün içinde kopardığım yer kararıp düştü ve bu şekilde kaldı. Yarın ekmeyi düşünüyordum ama sizce yaşaması için ne yapmalıyım? Bu arada kullandığım toprak Mersinin klasik kızıl toprağı + Ankara, Anfadan almış olduğum perlit, torf, akıllı gübre karışımlı bir toprak (%20 oranında) Şimdiden teşekkür ederim. https://www.hizliresim.com/g3dlpzi https://www.hizliresim.com/kllh2so
***
Toprak tam da bu bitkileri öldürecek nitelikte. Killi toprak olmaz. Perlit olmaz. Gübre her zaman lazım değil. Şimdi kilsiz bir arazi toprağı bulup üzerine bırak. Serinde açık havada kupkuru toprakta bile köklenir. Ayrıca sürekli dışarıda tutsan iyi olur. Arazi toprağı + torf + dere kumu + ponza taşı karışımında çok iyi gelişim gösterir. Bu karışımda arazi toprağı sayesinde ve açık havada olması sayesinde sukulentlere bitki besini vermek pek gerekmez. Vereceksen suya karıştırılan sıvı bitki besininden ama dozajını üçte bire indirip vereceksin.
Bu arada, şimdi bu birkaç gün içinde iki yaprağın ortasındaki filiz yeri kötüleşmeye başlarsa hiç beklemeden iki yaprağı ayır ve rüzgarlı bir yerde kupkuru zeminde 10 gün beklet. Daha sonra hafif nemli toprağın üzerine koy. Bu bitkinin tek yapraktan filizlenme özelliği var.
Yeşim ağacı fidesi diktim. Sulama yapmadım. Evimiz aydınlık. Dışarı çıkarmam gerekir mi? Bu bitki sarkarak mı uzuyor?
***
Aydınlık yetmez. Çok güçlü gün ışığı ve ayrıca güneş ışınları ister. Kış günü dışarı çıkarırsanız ölür gider. Sarkan bir şey değil. Fotoğraflara dikkatle bakın.
Çocuğum crassula çiçeğinin bir yaprağını çiğnemişti. Zehirli midir acaba?
***
Evet ama tek yaprağı çiğnemekle veya yutmakla bir zehirleme etkisi yapacağını sanmıyorum. Bildiğim kadarıyla felaket yoğun zehirli değil.
Yukarda resimdeki gibi bonsai şekillendirme budaması nasıl yapabilirim?
***
Nasıl uygun görürseniz öyle yapın. Hiçbir sakıncası yok. Yalnız, budama esnasında toprağı kupkuru olmalı. Budamadan sonra en az 10 ün yine kuru toprakta bekletin.
Bir saksıda iki kök olarak bitkiye sahibim. İlk aldığımda o şekildeydi ayırmadım. İki ayrı saksıda mı olmalı, yoksa bu şekilde iki kök kalabilir mi?
***
Kalabilir, hiçbir sakıncası yok. Ancak bu bitkiyi tek başına yetiştirmek adet olmuştur. Ve eğer doğru şartlarda yetiştirebilirseniz hızlıca büyür ve her yöne geliştirdiği dallarıyla, kapkalın ana gövdesiyle bonsai tarzından kendi kendisine yapılanır. Yani bu özelliğinden dolayı tek başına olmaları gerekir. Ama hızlı gelişeceği şartlar mümkün değilse bırakın aynı saksıda kalsınlar. Yukarıda bakım bilgileri yazılı. Ona göre gerekenleri yapabilirseniz her yıl çok daha güzel olacağı gibi parasal değeri de kat kat yükselir.
Sıcaklığı 22-29 C arası değişen doğu cephe salonumda cam kenarında ficus microcarpa’lar iyi kötü yaşıyor. Cam kenarından 3 metre içeride diğer konsol üstünde bir türlü ficus türevi bitki yaşatamadım. Acaba Crassula ovata uygun düşer mi?
***
Bunların hepsi aşırı sıklıkta hava akımlarına ihtiyaç duyarlar. Ve çok güçlü gün ışığı, biraz da direkt güneş şart.
Birkaç yıldır evde pencere yanında sorun yoktu. Unlu bit gibi gövdede yapışkan bir hastalık oldu. Cansızlaştı, dökülmeye başladı. Birkaç kez neem yağı yaptım geçmedi. Kışı bahçede geçirirse düzelir mi?
***
Büyüdükçe değeri kat kat artan böyle bir bitkiye karşı çok dikkatli olmak gerekir. Bitlenme olmasını beklemeden, her zaman kontrol ederek bir tane bile yaprak biti veya böcek görürseniz anında yok etmeniz lazım. Fazla ilgisiz durduğunuz belli. İlaç aramaya gerek yoktu. Her gördüğünüzde ıslak bezle kuvvetlice silecektiniz. İlaç etki etmeyebilir ama ıslak bezle iyice silmek kesin etkilidir. Ayrıca, sanıyorum problem sadece unlu bit değil, aynı zamanda köklerin çürümesidir. Yeni toprak hazırlayın. Şimdiki toprağından çıkarın, kökleri iyice yıkayın, hastalıklı yerleri elinizle kazırcasına yıkayın, çok kötü bozulmuş dalları budayın ve kuru haldeki toprağa ekin. 15 gün kuru toprakta kaldıktan sonra sulayın.
Çiçeğin gövdesinde, yaprağı dökülmüş kuru bir dal gibi gördüğüm ama hareket edince merak edip dokunduğum ve böylece tekrar hareket edince canlı olduğunu anladığım bir tür solucan var üzerinde. Dala dişlerini geçirmiş bir tür asalak sanırım. muhtemelen gövdeden besleniyor. Hayatımda ilk defa gördüm böyle bir şeyi. siz daha önce tecrübe ettiniz mi, tavsiyeniz nedir?
***
Hayır sizin tarif ettiğiniz canlı hiç bilmediğim bir şey. Benim gördüklerim gözle görülmesi zor olan incecik bir canlıdır ve yapraklarda olur. Sanki yaprağın tüycük gibi bir uzantısı gibidir. Çok kişi fark bile edemez. Yaprak bitlerini yiyormuş. Ama o kadar küçük ve ince ki herhalde olsa olsa örümcek bit denen mayt benzeri parazitleri yiyebilir.
Yaz aylarında evin iç kısımlarında duran bitkimi sonbaharda çok yaprak dökmesi sonucu daha aydınlık bir yere aldım, tarif ettiğiniz şekilde budadım ve suluyorum. Şimdi yaprakları çok arttı ve büyüdü. Uzun dalları desteklemem gerekiyor. Dalları güçlendirmek için ne yapabilirim?
***
Galiba başka bir bitkiden söz ediyorsunuz. Çünkü sonbahar anlattıklarınızın tersine Crassula Ovata’ların canlanma, serpilme başlangıcı zamanıdır ve o günlerde yaprak dökmez. Dallarının hızlıca uzama özelliği de yoktur. Son derece yavaş ama dolgunca ve kalınca dallar uzar. İnce-çelimsiz dallar uzatırsa ya bambaşka bir bitkidir ya da çok fena halde ışık yetersizliğine maruz kalıyordur.