Monstera, antoryum, salon sarmaşığı, difenbahya, filkulağı gibi birçok salon bitkisi türlerinin mensup olduğu Araceae familyasına Arum familyası da denir. Arum kelimesi daha çok kullanılır. Burada Arum suda köklendirme ile üretim konumuz sadece dallar uzatan Arum türleri ile ilgilidir.
Dalların nerelerden kesilecekleri
Bu çok önemlidir. Çünkü su içinde kalan kısım yanlış yer ise bir yıl bile bekletseniz köklenme olmaz. Su içinde kalacak olan dip kısıma göre doğru yer herhangi bir yaprak boğum yerinin 4cm alt tarafıdır. Yaprak kurumuş gitmiş olsa bile o kısımları kolayca anlarsınız. Bu türlerden bitkilerin dalları yaprak boğum yerlerinden kolayca köklenir.
Yaprak boğum yerlerini nası anlarsınız? Resimdeki işaretli yerlere dikkat edin.
Kestiğinizde bölgede uzun bir kök varsa ve o şekilde bardağa sığmayacaksa onu da kesin. Hiçbir zararı yok. Önemli olan şey suya ve nemli toprağa uyumlu olacak olan yeni köklerin gelişmesidir.
Daldaki boğum sayısı
Yani köklendirmek istediğiniz dalın ne kadar uzun olacağı santimlere göre değil: daldaki yaprak boğum (filizlenme ve köklenme) yerlerinin sayısına göre hesaplanır. Daldaki yaprak boğumu aralıkları mesela antoryumlarda aralıklar çok kısadır. Bunlarda en az 3 boğum gerekir (duruma göre iki, hatta tek bile olabilir: Tek boğumluluğun uygun olması için dalın boğum aralarındaki uzunluğun yeterli olması gerekir (aşağıdaki potos parçalarındaki gibi). Tüm türlerde geneli şu: 4 boğumu geçmesin. 2 boğum genelde idealdir. Suda bekletilecek her bir parçada en az 1 boğum yeri mutlaka su içinde kalacak.
Tek boğumlu parça?
Olabilir ama her zaman işe yaramaz. Köklenme ve filizlenme olsa bile fide fazla güçsüz olur.
Tek boğum için gereken şartlar:
Ana bitki son bir yıl boyunca iyi toprakta, en iyi şartlarda gelişimini son derece güçlü bir şekilde sürdürmüş olmalı. Sebep her bir parçasının besin ve enerji deposu haline gelmiş olması gerekliliğidir.
Salon sarmaşığında köklendirilmek üzere parçalara ayrılmış tek boğumlu parçalar.
Diğer şart: Tek boğumlu parçanın sağlıklı bir yaprağı olması gerekiyor.
Bunlarda sadece dal parçası kısım su altında kalmalıdır. Ta ki suda köklenirken filizlenme olursa körpe filiz su altında çürümesin.
Yapraksız dal parçaları
Bunlar da köklenir ve filizlenir. Gereken özellikleri şudur: Dış deri sağlıklı yeşil olacak. Çünkü yaprak olmayınca fotosentez bu dış deri sayesinde mümkün olur. Ayrıca dal biraz uzun olmalıdır. En az üç boğumlu olsun ki köklendikten sonra toprağa diktiğinizde dalın en azından 5cm parçası toprak dışında kalıp yeterince güçlü ışık ve güneş alabilsin ve fotosentez yapabilsin.
Suda bekletmeden direkt toprağa ekme
Zaman ve mekan şartları uygun ise suda bekletmeye gerek yok. Yine de bu usulü sadece difenbahya ve antoryum bitkileri için tavsiye ederim. Diğerleri için biraz vakit kaybı olur. Direkt ⇒ köklendirme toprağına dikeceksiniz. Yaprak boğum yerinin su altında kalması gereken kısım bu usulde de aynı şekilde toprak altında kalmalıdır. Birkaç haftada hızlı bir köklenme yaparlar. Başlıca şartlar şunlar: 16C dereceden aşağı düşmeyen, 28C dereceden yukarı çıkmayan sıcaklık ve bu dereceler aralığında 7/24 kesintisiz ılık hava hareketleri ve neredeyse güneş etkisine yakın güçlü aydınlık ortam. Gündüz boyunca güçlü ışığın yanı sıra bir parça sabah veya akşam güneşini direkt almaları çok daha iyi olur.
Zaman-mekan şartları uygun ise iki ayda yeterince köklenmiş olurlar. Şimdi onları türüne uygun toprak karışımı ile esas saksılarına dikeceksiniz. Fideleri köklendirme toprağından çıkarırken köklerini yapışık olduğu topraktan sakın arındırmaya çalışmayın.
Suda köklendirilmeleri
Devetabanı (Monstera) türleri, pothos salon sarmaşığı, kızaran filandendron ve benzeri dallanma özelliği yapan Arum türlerinin en uygun çoğaltılma yöntemi budur. Yukarıda anlatıldığı gibi uygun yerlerinden kestiğiniz dalları birkaçı bir arada suda bekletmelisiniz. Böylece suya saldıkları hormanlar birbirlerine takviye etkisi ederler. Köklenmeleri daha fazla olur.
Her bir dalın su altında kalacak kısmında en az bir tane yaprak boğum yeri olması şart.
Gerektiği gibi kesilip köklenmesi için suya konan Syngonium dalları
Yeni uzayan su uyumlusu kökler 10cm kadar veya daha fazla uzadıklarında önce köklendirme toprağına dikmenizi tavsiye ederim. Bunda bir ay kalmalılar. Çünkü kökler sadece su uyumlusu olduklarından dolayı aniden besleyici toprağa dikilmeleri durumunda kökler yanıp çürüyebiliyor. Köklendirme toprağında kökler toprak uyumlusu hale gelir. Bir ay geçtiğinde köklerini o topraktan hiç arındırmadan esas saksılarına gereken toprak karışımına dikmelisiniz.
Tam kökü yok. Sadece 1cm kadar kök benzeri oluşumlar var. Yapraklarını keseyim mi? Çünkü baygın duruyorlar.
***
En yeni yaprak dışında diğerlerini kesin. Tek yapraklı olması daha iyi. Suda bekletirseniz yeni kökler çıkacaktır. Kökler 5-6cm uzadığı zaman saksıya dikebilirsiniz.
Baya uzun süredir bakılan yaklaşık bir bucuk metreyi geçen monsteranın en üst yerinden çelik alıp 2 hafta önce suda köklendirme yapmak için şeffaf vazoya kattım. İki tane upuzun hava kökleri vardı. Suda yumuşamışlar ve suyun içine kabuk kabuk dökülüyorlar. Bu devetabanı köklerini yeni bir hava kökü çıkartıp oradan mı verecek eski hava kökleri bir işe yarıyor mu?
***
Hava köklerini kesin. Su içinde normal beyaz kökler çıkaracak. Bunu bekleyin.
Tek yaprak monstera suda kök verir mi? Tam bitkiye dönüşür mü? Ek besin maddesi takviyesi yapmalı mıyım?
***
Hayır. Yaprak sapı ne kadar uzun olursa olsun asla hiçbir şekilde işe yaramaz. Boş yere uğraşmayın.
Devetabanımı önce suda köklendirdim kökleri uzayınca köklendirme toprağına ektim. Can suyunu ilk etapta ne kadar vermem gerekiyor saksının deliklerinden akacak kadar mı?
***
Evet sulamaları daima bu şekilde yapmaya alışmanızı tavsiye ederim.
Sudaki deve tabanı yeni yaprak verdi ama çürüdü. Başka yaprak verir mi?
***
Nasıl bir parçayı suda beklettiğinize göre değişir. Bu arada yaprağın çürümesi normal bir şey değil. Suda veya ortamın şartlarında ciddi hatalarınız var demektir. Su temiz olmalı. İlaç filan katmamalısınız. Ortam çok havadar ve çok güçlü ışıklı olmalı.
Patostan yaprak ayırması yaptım dediğiniz gibi, iri güçlü yapraklardan. Ne kadar zamanda köklenir? Suyun içine kil bilyesi de koydum. Sabah güneşi alıyorlar.
***
“Dediğiniz gibi” dediğinize göre başka yerlerle karıştırıyorsunuz. Çünkü ben öyle bir tarif vermedim. Yapraklardan hiçbir gelişim olmaz. Boşuna beklemeyin. Dallı parçalar lazım. Ve dallardaki mini kök uzantıları olan yeri su altında kalmalıdır. Yoksa uygun olmayan dallar köklenmez. Suya kil bilyesi filan koymayın.
Merhaba köklendikten sonra kökler ve gövde suda yapraklar dışarda bir ortamda yaşar mı?
***
O şekilde yetiştirenler var ama hiç tavsiye etmem. Çünkü suda yetiştirmek ihmale gelmez. İnceliklerini bilmek ve aksatmadan bakımına devam etmek lazım. İhmal ederseniz suda çok pis koku oluşması ve bitkinin çürüyüp erimesi sık görülen bir şeydir. Toprakta yetiştirince ihmaller bitkiye o kadar çabuk ve ölümcül sonuçlar doğurmaz.
Pihilodedron hastatum kök boğum yerinden kestim canlı spangyum yosunu sardım. saksının altına kil bilyesi drenaj amaçlı koydum. Kök verince toprağa yosunla birlikte dikeyim mi toprağa yoksa saksını büyütüp kil bilyesinde bakmaya devam edeyim?
***
Niçin bu kadar zahmetlere girdiniz? O şekilde kökleneceğini sanmıyorum. Ancak küçük bir sera içinde olursa köklenir. Bu da ayrı zahmet, ayrı masraf. Yazı içinde tarif ettiğim gibi yaparsanız hem masrafsız hem zahmetsiz halledersiniz.