Özelikleri
Öncelikle dikkat: Bu Clematis hibriti yaz aylarında şiddetli sıcak olan yerlere uygun değildir. Hem hayatta kalması zordur hem de her türlü hastalıklar ve parazitler zaten güçten düşürüp öldürecektir. En iyi yüksek rakım karasal iklim bölgelerinde yetişir. Buralarda bile, açık havada yetiştiği halde yine de hava akımlarına fazla ihtiyaç duyar. Hem de her yönden. Bu sebeple duvarlara filan bitişik dikmemek gerekiyor. Yoksa yapraklarda ve dallarda çeşitli mantar hastalıkları olur.
Clematis ‘Nelly Moser’ kışın yapraklarını döker. Sarmaşık gibi gelişir. 3,5 metre kadar uzar. Sağa sola uzayan dalları ile 1 metreden fazla genişlikte alanı kaplar.
Çiçekleri büyüktür (ortalama 15 cm genişliğinde). Bahçe dekorasyonunda oldukça güzel bir görünüm sağlar. Çiçekleri iki üç hafta solmadan durur. Kesme çiçekçilikte de makbuldür. Çiçek açma zamanı İlkbahar ikinci yarısı, genellikle yaza doğru ve sonra yaz sonunda olmak üzere yılda iki defadır. Hem geçen yıldan kalma dallardan çıkan filizlerden çiçek açar (ilkbaharda) hem de ana gövdeden yeni çıkıp uzayan yeni dallarının en uçlarından çiçek açar (yaz sonunda).
Kış soğuklarına -34C dereceye kadar dayanıklıdır. Kışın şiddetli ağır don olayları yaşanan karasal iklime sahip yerler için en uygun ve en güzel bitkilerdendir.
Budama biçimleri
İlkbahar çiçekleri solup bitince o dalları diplerinden kesin. Yani önceki yılın dallarının yan dalları bu dönemde çiçek açar. Eğer o ana daldan yeni çıkmış olan tüm yan dallar çiçek açmışsa yeni filizleneler de yoksa bu takdirde o ana dalı dipten kesin.
Yaz sonu dönemi çiçekler ana gövdeden yeni çıkıp uzamış sürgünlerin en uçlarından açmıştır. Çiçekler solunca srgün dalı 1 metre kalack şekilde kısaltın. Daha kısa ise sadece en uç solgun çiçek kısmını kesin. Yeni sürgünlerden hiç çiçek açmayanlar varsa bırakın uzasınlar. Bunları kış sonunda 1 metre kalacakları şekilde kısaltın.
Üretimi
Clematis ‘Nelly Moser’ için ilkbahar aylarında basit daldırma yöntemi ile üretim uygundur. Ayrıca, yeni sürgün dalların tam olgunlaşmış olanlarından alacağınız çeliklerle yaz mevsiminin ilk yarısında yarı olgun dal çeliği yöntemine göre de çoğaltabilirsiniz.
Diğer bakım gereksinimleri
Günde 5-6 saat gibi saatlerce kesintisiz, tam direkt gelen güneşi pek sevmez. Yarı güneşli, hafif gölgeli yerleri sever.
Toprak isteği, gübreleme, dip kısmının ve köklerinin serin tutulması çalışmaları ise aynen Clematis armandii türünde olduğu gibidir. Burada tekrarlamama gerek yok. Lütfen bu gereksinimleri o sayfadan okuyun.
Problemleri
Oldukça havadar olan bahçeleri sever ve her yönden esinti ister. Bu ihtiyacına büyük önem verin, ciddiye alın. Bahçenin hava akımları yetersiz olan dip köşe yerlerine dikmeyin. Esintili bir yer olsa bile duvara bitişik dikmeyin. Çünkü her yönden olması gereken hava hareketleri yetersizliğinde mantar hastalıkları kolayca bitkiyi etki altına alır. Ayrıca yaprak bitlerine karşı sık sık kontrollerde bulunun. Zira onların yapraklara verecekleri çok küçük tahribatları felaket tehlikeli mantar hastalıkları takip eder. Yapraklarda bitlenme fark ettiğiniz anca acilen ilaçlama yapın.
Yazın tatile gideceğim. İçeri serin yere alsam bir şey olur mu?
***
Aslında saksıda olacak bir bitki değil. Bahçelere dikmek içindir. Tatiliniz iki haftadan fazla sürecekse ve toprak kupkuru olursa kurur gider.
Kıbrıs’ta gölge yerde yetiştirilebilir mi?
***
Sanmıyorum. Sıcak memleketlere uygun değil. Ama belki de olur. Yine de tavsiye etmem.
Silifke de Celamatis yetiştirebilir miyim?
***
Akdeniz iklimine hiç uygun değil. Buralarda olsa olsa belki 100m ve daha fazla yüksek rakım yerlerde olabilir. Yine de tavsiye etmem. Yaz mevsimi fazla sıcak olmamalı. Yazın gece saatleri mutlaka fazlaca serin olmalı. Öyle iklim istiyor.
Ankara’da clematis yetiştirebilir miyim? Bu mevsimde çeliğini satanlar var. Alsam nasıl köklenir? Köklendirebilir miyim?
***
Evet gayet güzel yetişir. Çelik satanlara gelince, sakın paranızı kaptırmayın. 5 kuruş etmeyen dalları yüz lira gibi fiyatlardan satıyorlar. Ve zaten köklendiremezsiniz. Kış sonunda köklü fidelerini bulursanız alıp bahçenize ekin.
İzmir’de yetiştirebilir miyim?
***
Hayır. Akdeniz iklimine tam uyumlu türleri tercih etmelisiniz.
Clematis tarzı gösterişli yaprakları olan izmir de yetiştirebileceğim, pek bilinmeyen sarmaşık bitkilerinden hangilerini önerirsiniz?
***
Pasiflora (veya çarkıfelek)’in klasik türü değil, yeni çeşitlerini tavsiye ederim. Sıcak memleketlere uygun olup muhteşem güzel kocaman çiçekler açarlar. Klasik türü de gayet güzel ama saksıda küçük boyda çiçek açması pek kolay olmayabilir (bir hayli serpilmeyi, uzayıp gitmeyi sever). Bunlardan başka Klematis benzeri bitki şu an için aklıma gelmiyor.
Yazın fazla gunes almayan yere diksem uygun mu?
***
Karasal iklim seviyor. İstanbul’da belki çok yüksek tepelik yerlerde olabilir. Alçak kesimlerim uygun olacağını sanmıyorum.