Avrupa’da süs bitkisi olarak değerlendirilmeleri 500 yıl öncesine kadar uzar. 350 yıldan fazla bir süredir iki tür arasında melezleme, hibrit vb. ıslah çalışmalarıyla yeni çeşitleri türetilmekte.
Auricula Latincede kulak anlamına gelir. Bu bitkiye isim olarak vermelerinin sebebi yapraklarını ayı kulağına benzetmeleridir. İngilizcede yaygın bir adı bear’s ear yani ayı kulağı.
Auricula bitkilerin özellikleri
Auricula türleri çuha çiçekleri gibi hareket ederler. İklime göre belki ocakta, şubatta, martta veya nisan başında çiçek açmaya başlayıp ilkbahar sonuna kadar çiçek açıp dururlar. Bazı çeşitleri sonbahar başında da çiçek açar ve kışın ara verir.
Garden auriculas ve Show auriculas grupları
Garden yani bahçe auricula çeşitleri adından da anlaşılacağı gibi bahçelere uygundur. Show auricula’ları ise çiçekleri çok hassas olduğu için yağmurdan ve şiddetli rüzgardan korumak gerekir. Dolayısıyla saksılarda büyük bir önem göstererek yetiştirirler. Bahçe orikulaları da elbette saksılarda yetiştirilebilirler. Hangi gruptan olursa olsun orikulaların çiçekleri muhteşem güzeldir ve çeşitleri çok fazladır.
Garden auriculas ve Show auriculas çeşitlerinden birkaç örnek
Auricula yetiştirme, bakım
Aynı çuha çiçekleri gibi bakım isterler ve aynı şekilde yetişirler. Yani kesinlikle iç mekan süs bitkisi olamazlar. Mümkün değil.
İklim ve yer isteği
-40C derece soğuğa dayanırlar. Yaz uyku döneminde kuzeyli rüzgarlara tam açık bahçe, balkon veya pencere önüne sahip olmanız ve bu serin rüzgarlı yerde tam gölgede dinlendirmeniz şart. Yoksa yazın hayatta tutamazsınız. İstanbul’dan daha sıcak olan memleketlere pek uygun değildir. Yaz dinlendirmesinde hayatta kalmaları zor olur.
Saksı – toprak
Çömlek saksıda veya kalın kenarlı seramik saksıda yetiştirmelisiniz. Böylece kökleri sıcaktan etkilenmez.
4 ölçü torf toprak + 1 ölçü iri taneli dere kumu + 1 ölçü yanmış koyun gübresi karışımı yaparsanız mükemmel güzel yetişirler.
Show auriculas çeşitlerinden biri
Güneş ihtiyacı
Çuhaların tersine Auricula cinsinden türler tamamıyla dağ başı bitkilerdir. Yılın serin ve soğuk zamanlarında uzun süreli direkt güneş isterler. Kasımdan şubat ortasına kadar tam gün direkt güneş uzun süre almaları lazım. Sonra, ilkbahara kadar güneşin süresini yavaş yavaş azaltın. Havalar ısının sadece sabah erken saatlerinin güneşi veya akşam son iki saatinin güneşi yeterli. Yaz sıcakları başlerken kuzey cephede tam gölgede tutun.
Sulama
Gelişim dönemlerinde toprak üst yüzeyi hafiften kurumaya başladıkça sulayın. Yaz dinlenmesi döneminde sulamayı toprak iyice kurumaya yaklaştıkça yapmalısınız. Yapraklar pörsüdü diye sulamanız gerekmez. Çünkü sıcakta yapraklarının pörsümesi normaldir. Toprak yeterince nemli ise sulamayın.
Ağustos sonu veya eylülde yaz sıcakları ne zaman dinerse orikulalarda yavaş yavaş canlanma başlar. Normal sulamaya geçin. Bu sırada bazı auricula çeşitleri çiçek açabilir ama esas çiçek açma dönemi kış sonuna doğru, gündüz süresi her gün artarak uzarken başlar. Kışın don olaylarının seyrek ve hafif geçtiği yerlerde bütün kış boyunca ve baharda devamlı çiçek açabilirler.
Kışın hava ne kadar soğuksa sulamalar o nispette seyrek yapın. Mesela karasal iklimli soğuk yerlerde kışın (yazın olduğu gibi) uyku haline geçer. Nadiren sulamak lazım.
Garden auriculas çeşitlerinden biri
Kök budaması: Aşağıdaki tavsiye eğer yanlarda gelişen yavru fideler yeterince gelişmişse yaza doğru çiçeklenme keyfi kaçtığı zaman, değilse ağustos veya eylül sonunda yapmalısınız.
Söküp köklerini topraktan arındırın. Yeterince köklenmiş yavruları ayırın ve tek tek saksılara dikin. Ana bitkinin kazık kök kısmının alt yarısını kesip atın (İngilizler o sivri kısma havuç der). Sonra kesik yerlere kükürt sürerek yeni saksılarına taze toprakla dikin. Kuzeye bakan güneş almayan bir yere koyun (ya da üstlerine gölge sağlayan örtüler gerin) ve sulayın. Sonbaharda 24C derece altında serin günler başlayınca tam gün direkt güneş almalarını sağlayın. Bu sırada eski yaprakları sararıp kurursa ciddiye almayın (yani bu bir problem değildir).
Çoğaltma, Auricula fideleri üretimi
Orikula bol bol yavru üretir. Her yıl ortalama 7 yavru oluşturup çoğalır. Yavruları özenle ayırmalı ve büyütmelisiniz. Zamanını bir üst paragrafta anlatmıştım. Ana kökün kaliteli çiçek verimliliği en fazla üç yıl sürüyor. Çiçeklenmesi sonraki yıllarda iyi olmasa da yavru oluşturduğu sürece iyi bakarak korumalısınız.
Tohumla çoğaltmak çok zordur. Zaten uzmanlaşmış orikula meraklıları bile sadece kökten ayırmayla çoğaltırlar. Tohumla çoğaltma işini uzman ticari üreticiler genelde seri üretim amacıyla, bazen de yeni hibritleme çalışmaları amacıyla yaparlar.