Renkli karnabahar

Sebzelerin arasında bazıları gerçekten şifalı bitkilerden sayılabilecek derecede insan sağlığına olmazsa olmaz gerekli değere sahiptir. Karnabahar ve brokoli onlardan, en önemlilerindendir.

Çevremde renkli karnabaharlar satıldığını hiç görmedim. Renklileri gelişmiş ülkelerde manavlarda (veya marketlerin sebze reyonlarında) bulmak mümkün. Üstelik bunların besleyicilikleri, sağlığa faydalılıkları rengine göre değişiyor ve beyazdan daha faydalıdır.

Renkli karnabaharlar görünümü

Renkli karnabaharlar (1)

Dikkat: Bu yazımın konusu lahana / karnabahar yetiştiriciliği ile ilgili değildir. Sayfanın konusu sadece birkaç karnabahar çeşidinin tanıtımıdır.

Karnabaharın insan hayatındaki büyük önemi

Karnabahar (ve brokoli) çeşitlerinin hepsi lahanalar ile aynı şeydir. Aynı cinsin aynı türü (Brassica oleracea). Sadece ufak tefek farklılıkları var.

Sebzelerin arasında bazıları gerçekten şifalı derecede insan sağlığına olmazsa olmaz gerekli değere sahiptir. Karnabahar ve brokoli onlardan, en önemlilerinden biridir. İçerdiği folik asit kan oluşumunda önemlidir. Beynin fonksiyonlarının sağlığı için, hem psikolojik sağlığımız hem sinir sistemimiz için önemlidir. Kadınlarda ve erkeklerde üreme hücrelerinde önemlidir ve hamileliğe de katkısı var. Embriyolarda beyin gelişiminde önemlidir. Hamile kadınların folik asit denen vitamine daha çok ihtiyacı var. Sonra karnabahar C ve K vitaminlerince zengindir. Diyet lifi içerir -bağırsakların sağlıklı çalışma için çok önemlidir.

Renkli olanları çeşitli karotenoidler içeriyor. Yani karoten çeşitleri. Güneşte bronzlaşmak isteyenlerin bu maddelerce zengin sebzelerden yemeleri sağlıklı bronzlaşmayı sağlar, cilt kanseri riskini azaltır, cilde bronz renk gelmesini çabuklaştırır. Her çeşit lahana ve karnabahar bitkileri kabızlık, hemoroid vb hastalıklara ilaç gibi etkilidir. Kanı temizleyici antioksidan özellikleri de sağlık açısından başka bir ciddi değerleridir.

Karnabaharlar çiğ olarak da yenir. Eğer pişirecekseniz haşlayıp suyunu dökme hatasını kesinlikle yapmamalısınız. Çünkü bu durumda yiyeceğiniz şey hiçbir besin değeri kalmamış lifli posadan ibaret olacaktır. Buharda ya da mikrodalga fırınlarda pişirmeyi tercih edin. Böylece besin değeri korunmuş olur. Ya da etli yemeğini, zeytinyağlı yemeğini, çorbasını yapmalısınız ki suya geçmiş besinler ziyan olmasın. Haşlayıp yiyecekseniz suyunu atmayıp başka yemeklerinizi bu su ile yapın. En azından o su ile balkon çiçeklerinizi sulayın (ev çiçeklerine dökerseniz ev felaket pis kokar).

Renkli karnabaharların ticari değer yok mu?

İstanbul’da şimdiye kadar hiçbir manavda görmedim. Renkli karnabaharlar eğer Türkiye’de de üretilip satışa çıkarsa halkın alışması kolay olmayacak. Zira yapay renklendiriciler ve hormonlar kullanıldığını sanıp dolayısıyla renkli karnabaharların kanserojen maddeler içerdiğini düşünerek uzak duranlar fazla olabilir. Halbuki bunların rengi tamamıyla doğaldır, kendiliğinden öyle oluyor. Yukarıda dediğim gibi beyazından daha fazla zenginlikte besleyici olmaları bir gerçek.

Üretip piyasaya sunmak yukarda saydığım olası korkular yüzünden riskli olabilir. Öncelikle gazetelerde ve televizyon programlarında halka tanıtılmaları lazım ki insanlar korkmasın, alsın yesin. O zaman halkımızın karnabahar gibi şifalı bir bitkiyi yemeleri alışkanlığı daha da artacaktır. Karnabahar ve lahana çeşitleri insan sağlığı için çok önemli bitkiler. Mevsimi geldiğinde bol bol yemeliyiz. Çiğ halde bile yenecek kadar lezzetliler üstelik.

Mor karnabahar – Brassica oleracea ‘Graffiti’

Mor rengi veren madde(ler) Anthocyanins… Çok faydalı antioksidan etkisine sahiptir.

Mor karnabahar

Mor karnabahar

Turuncu karnabahar – Brassica oleracea L. var. botrytis

Beyaz karnabahara göre 25 misli fazla A vitamini içeriyor.

Turuncu karnabahar

Turuncu karnabahar

Piramitli yeşil karnabahar – Brassica oleracea ‘Romanesco’

İngilizcede Romanesco Broccoli denen bu çeşit, brokoli – karnabahar arasında bir sebzedir. Çiçek tomurcukları logaritmik spiral şeklindedir (helezonik veya salyangoz gibi). O şekilde gelişirken küme küme piramitler oluşur. Her bir piramit ayrıca kendi bünyesinde logaritmik spiral görünümlü olarak kendi küçük piramitlerine sahiptir. Ve küçük piramitler de kendi küçük piramitlerine. Görünümde başka bir özelliği de parçaların aynadaki görünüm gibi birbirlerine ters uyumlarıdır. Buna İngilizcede ‘self-similarity’ derler. Türkçesi ne olabilir, belki eş-benzerlik veya öz-uyum diyebiliriz ki saçma olur bence. Simetrik uyum gibi bir şey. Çok ilginç bir estetik güzelliği var.

Piramitli yeşil karnabahar

Piramitli yeşil karnabahar

Piramitli yeşil karnabahar C vitaminince diğer karnabaharlardan daha zengindir. Bunu pişirmede dikkatli olmak gerekir. Üç dört dakika kaynamakla fazlasıyla pişer. Daha fazla pişirmekle özelliği değişir. Zaten çiğ olarak salata benzeri şekilde yenmesi lezzet açısından diğer karnabahar çeşitlerine göre daha uygundur. Hem ayrıca C vitamininin çabuk uçup gittiğini düşünürsek, C vitamini zengini sebze ve meyveleri taze ve çiğ olarak (ve kesip hazırlayınca ortalıkta saatlerce bekletmeden aceleyle) yemek daha iyidir.

Piramitli karnabahar matematikçidir de aynı zamanda

Bir kelle piramitli karnabahardaki piramitlerin sayısı, matematikteki Fibonnacci dizisi kuralına göre sayıdadır.
— Wikipedia’daki bilgiye göre: “Fibonacci dizisi, her sayının kendinden öncekiyle toplanması sonucu oluşan sayı dizisi. Bu şekilde devam eden bu dizide sayılar birbirleriyle oranlandığında altın oran ortaya çıkar, yani bir sayı kendisinden önceki sayıya bölündüğünde altın orana gittikçe yaklaşan bir dizi elde edilir. .. 4, 7, 11, 18, 29, 47, … .. Fibonacci sayı dizisindeki sayıların birbirleriyle oranı olan ve altın oran denilen 1,618 sayısı doğada, sanatta ve hayatın her alanında görülen ve estetik ile bağdaştırılan bir sayıdır.”

Halk arasında dolaşan bir söz var: Hangi sebze / meyve hangi organımıza benziyorsa o organımızın sağlıklı fonksiyon gerçekleşmesine yardımcı olur. Ceviz beyne faydalıdır, görüntüsü de beyne benziyor.”.. derler. Karnabahar da beyne benziyor. Zaten folik asit içeriyor, beyne faydalı olduğu kesin. Peki acaba piramitli yeşil karnabahar hem logaritmik (eş açılı) spiral şekilde olmasıyla hem de Fibonnacci dizisi kuralına uymasıyla matematik dersinde başarılı olamayan çocuklarımızın zihinlerini açar mı? Denemekte yarar var. :) En azından, çocuklara piramitli yeşil karnabaharı gösterip özelliklerini anlatmak bile çocukların ufuklarını genişletici rol oynayacaktır bakın burası kesin.

Ayrıca bakınız

Renkli karnabaharlarla aynı cins, aynı tür başka bir bitki: Süs lahanası

(1) – Fotoğraf: Osborne Seed Company

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Sebze - Bostan - Tarla

Etiketler:

'Renkli karnabahar' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Ahmet Ç. -Ürgüp dedi ki:

    Renkli mor turuncu sarı karnabahar tohumu nereden buluruz?
    ***
    Bu konuda bilgim yok. Ama mutlaka tohum satılan yerlerde olması gerekir.

  2. Kazım, İstanbul dedi ki:

    Renkli karnabahar tohumu nerede bulurum?
    ***
    Hiç bilmiyorum.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.