S. pyracanthos, foto: Flickr, Scott Zona
Madagaskar bitkilerinden, Solanaceae (Patlıcangiller) familyasından Solanum pyracanthos ilginç görselliğe sahip bir bitki türüdür. Yaprak şekilleri ilginç, üstelik dallar ve yaprak üstleri uzun ve turuncu renkte dikenlerle kaplıdır. Uzun dikenlerinden ötürü Kirpi domates (porcupine tomato) derler. Meyveleri rengi dışında çeri domateslere benzer (sarımsı renkte kalır, kızarmazlar).
Çiçekleri irice mor renkte olup patlıcan çiçeklerini andırır. 2-3 ay, yerine göre 4 ay sürekli çiçek açar. Arılar için cazibe merkezidir.
Solanum pyracanthos birkaç yıl ömürlü ve iklim uygunsa tüm yıl yapraklıdır. Fakat genellikle mevsimlik, bir yaz mevsimi ile sınırlı olacak şekilde süs bitkisi olarak yetiştirirler. Çünkü zaten fideleri tohumdan kolay yetişir, çok da hızlı büyürler. Kışın korumaya hiç gerek yok. Fazlasıyla olgunlaşmış meyvelerden çekirdekleri almayı unutmayın.
Tam bir Akdeniz iklimi uyumlusudur. Buralarda biraz yüksek rakım yerlerde çok daha arsızca gelişim gösterir. Düşük rakım yerlerde (bazı yıllar) kışı neredeyse hiç etkilenmeden sağ salim atlatır.
Meyveleri yenmez. Yerseniz zehirleme riski yüksek. Dikenleri de tehlikelidir. Yetiştirilmesi sadece süs bitkisi olması amaçlıdır. Kirpi domatesin meyvelerinin çanak yapraklarında bile renkli dikenler oluşur.
Nasıl bakım ister?
Solanum pyracanthos, kirpi domates tam gün güneşli yerlerde yetişir. Bölge iklim şartlarına göre (ara sıra yağmur yağıyorsa) sulama bile gerekmiyor. Kurak iklimlere uyumludur. Ama saksıda yetiştirince düzenli, kontrollü sulamak şarttır.
Orta besleyici, süzek, sağlıklı toprakları sever. Torfsuz, pH derecesi nötr civarlarında (hafif asitliden hafif alkalinliye kadar) ve biraz humuslu topraklarda güçlü ve güzel gelişim gösterir. Saksıda yetiştirirseniz mayıstan ağustosa kadar ayda bir defa genel amaçlı bitki besini vermelisiniz.
Budama: Kirpi domates şekillendirici budama gerektiriyor. Yani eğer gerekli görürseniz istediğiniz şekilde tutarsınız. Budarken dikenlerine karşı dikkatli olun. İsteğinize göre kısa boyda çevreye dağınık çok dallı tutarsınız. Ya da 1,5-2 metre gibi uzatırsınız. Ayrıca, kışın ölmezse iki üç yılda enine boyuna 2-3 metre gelişerek sık dallı, tehlikeli bir çalı haline gelecektir. Bu durumda şekillenme budamalarına sık sık ihtiyaç var.
Solanum pyracanthos fide üretimi tohumlarıyla basittir. İlkbaharda tohumları ekin ve sulayın. Yeterince büyüyen fideleri istediğiniz yerlere ekin. Fideler büyüyünce yaz boyunca, sonbaharda havalar soğuyana kadar sürekli çiçek açar.