Artemisia annua Asya’nın tropikal olmayan kısımlarına ait bitkilerdendir. Asteraceae (Papatyagiller) familyasındandır. Artemisia cinsinin tüm türlerine Türkçede yavşan denir. Burada konumuz olan türe yavşan diyenler var (sanki sadece bu tür yavşanmış gibi). Yanlış ifade. Çünkü diğer yavşan türleri ayrı ayrı özellikler taşır. Her türüne aynı ad vermek yanıltıcıdır ve ölümcül hatadır.
Tek yıllık otsu bir bitkidir. Tohumlarından kış içinde veya ilkbahar başında büyümeye başlar. Oldukça hızlıca dallanıp budaklanarak büyür. Tomurcuk verip çiçek açmasıyla nihai boyutlarını kazanır. Boyu, büyüklüğü toprağına göre 30cm cılız veya 1m üzerinde gür-gürbüz olarak gelişir. Yazın ve sonbaharda çiçek açar, tohum verir ve ölür. Çiçekleri küçük toplar halinde yeşilimsi sarı renktedir. Bal arıları için önem taşır ama polenleri bazı insanlarda alerjiye sebep olur.
Bilimsel adı Artemisia annua olup halk arasında dünyanın her yerinde çeşit eşit yöresel adları vardır. Türkiye’deki isimlerinden biri peygamber süpürgesidir. Diğer bir adı da kâbe kekiği.
Yaprakları kendine özgü çok hoş bir kokuya sahiptir. Kokusunu herkes beğenir ve sever.
Tıbbi önemi: Antibakteriyel ve antivirüs etkili artemisinin maddesine sahiptir. Bu madde başta sıtma olmak üzere bazı hastalıkların tedavisine etkilidir. İşte bu özelliğinden dolayı ticari yetiştiriciliği yapılır. Bünyesinde artemisinin maddesinin en yoğun olduğu dönem ise tomurcuklanmaya başladığı zamandır. Tam o günlerde hasat edilmesi gerekir.
Kalıcı ve istilacı özelliği var. Bir yere ekerseniz ve büyüyüp çiçek açarsa, döktüğü tohumlar kışın ya da en geç ilkbaharda kolayca çimlenir. Yoğun kuraklık olmayan yerlerde artık kalıcı bir bitki olur. Gerçi Akdeniz ikliminde de, yani kışın büyüyüp en geç yaz başında çiçek açar ve oralarda da kalıcı olma özelliği var. Karadeniz kıyı bölgelerimiz boyunca istilacı özellik gösterir.
Toprak seçmez. Ama ticari üretimde özel gübrelenmiş toprakta yetiştirmek gerekiyor ki ona göre gürce gelişsin, serpilsin.
Artemisia annua tohumlarını sonbaharda ekmelisiniz. Fakat eğer bölgenizde kış ayları ağır soğuk geçiyorsa tohumları kış sonunda ekmeniz gerekir. Fide üretimi sadece tohumlarıyla yapılır. Çelik vesaire diğer yöntemler uymaz.