Cylindropuntia fulgida daha çok cholla cactus adıyla bilinir. Fotoğraf: Shutterstock
Ana vatanı Meksika’nın kuzey batısındaki Sonora eyaletidir. Eyaletin batısında Kaliforniya körfezi yer alır. Söz konusu kaktüs körfezdeki adalarda da, ayrıca ABD’de Arizona eyaletinin güneyinde de bulunurlar. Deniz seviyesi gibi düşük rakım yerlerde de olmalarına rağmen çoğunlukla 300m – 1000m arası yüksek rakım yerlerde yaşarlar.
Özellikleri
Bu kaktüsler Opuntia‘larda olduğu gibi kısa eklemeli gövdelerle uzarlar. Fakat bunlarda gövdeler yassı veya dilimsi değil, silindirik yapıdadır. Çok fazla dikenli olurlar. Dikenlerin incecik sivri uçları battığı yere takılıp kalıcı özelliktedir. Bir hayvana, bir insana takılırlarsa, gövdenin o kısmı kopar. Ve takıldığı canlıyla beraber başka yerlere gitmiş olur. Düştüğü yerde kök salıp hayata tutunurlar. Bu özelliğiyle, anavatanı olmayan Güney Afrika’da bazı yerlerde fena halde istilacıdır. Öyle ki bazı köyler yaşanılmaz hale gelmiş ve terk edilmiştir. (CABI)
Yeni gelişen dallarında 2cm kadar küçük yaprakları olur. Zamanla kuruyup dökülürler. Dikenleri cildinize batarsa çekip çıkarmak fena can yakar. Bu tehlikeli diken özelliği Brasiliopuntia brasiliensis türünde de vardır. Yani diken kolayca cilde batıyor ama geri çıkması çok zor ve çok feci can yakıcı oluyor. Fakat bu insafsız tehlikeli dikenler günün sabah veya akşama yakın saatlerinde çok güzel parıldarlar.
Cylindropuntia fulgida sıkça dallanır. Boyu uzadıkça alt dallar bir şekilde kopar, düşer. 4 metre kadar ağaç halini alan kaktüsler tepede yoğunca dallarla kaplıdır. Dikenlerinden ötürü kediler ve yılanlar tırmanamaz. Ve bu sayede kuşlar için çok güvenli bir yuvalanma, yavrulama ortamı sağlar.
Doğal yaşam alanlarında, Amerika’ya has iğnesiz bal arıları bu kaktüsün çiçeklerinden eksik olmazlar. Hatta geceleri kapanan çiçeklerin içinde bazen hapis kalıp uyumak zorunda kalır, sabah çiçekler açılınca özgürlüklerine kavuşurlar. (Dunbar/Spring)
Kış soğuklarına -10C dereceye kadar dayanırlar.
İlginç meyve verme tarzı: Meyveleri iki üç yıl bitki üzerinde kalır. Üstelik aynı bir areola üzerinde ertesi yıllar tekrar tekrar çiçek açar. Dahası, meyve sonraki yıl kendi üzerinden filizlenip çiçek açar ve meyve verir. Böylece kaktüs üzerinde yer yer aşağı sarkık meyveler zinciri yer alır. Her yıl yenileri eklendiğinden zincirdeki meyveler irili ufaklıdır.
Bakımı
Cylindropuntia fulgida gün içinde en az 4 saat direkt güneş ister. Saksıda yetiştirince 25-30cm gibi küçük halde bile çokça dallar geliştirmiş olarak çok sayıda çiçekler açma özelliğine sahiptir. Meyveleri de çiçekleri de salata gibi değerlendirilerek yenir.
Pek toprak seçmez ve pek hassaslığı yoktur (sadece sulamalara hassastır). Esasen kendisi başlı başına bir problemdir. Çünkü dikenleri adeta akıllı gibi, insan cildine batıp takılmada ustadırlar. Çıkarmaya çalışsanız çok fazla canınız yanar. Küçük çocukların yanına yaklaşmamaları gerekiyor. Yoksa hem kendi canları fena yanar hem de siz üzülürsünüz. Asla tavsiye etmediğim bitkilerden biri de budur.
Sulama çoğu zaman bu kaktüsün çürümesine yol açar. Buna göre suyu anında süzdüren ve fazla havadar bir toprak karışımı gerekiyor. Arazi toprağı + torf + iri taneli dere kumu + ponza taşı + mangal kömürü parçacıkları. Hepsini karıştırın. Sonra bu karışımı kendi hacminin ölçüsünde iri taneli dere kumu ile tekrar karıştırın. En iyi bunda hayatta kalır. Toprak adam akıllı kupkuru hale gelmedikçe sulamamalısınız. Kış boyunca zaten hiç sulamayın.
Cylindropuntia fulgida çoğaltma
Kendi parçaları kolayca köklenir. Mayıs ayında kuru toprakta başlayın. İlkin 15 gün kupkuru toprakta tutun. Sonrasında kendi dip çevresini eşeleyip bir yemek kaşığı kadar suyu yavaşça dökün. Eşelediğiniz yer açık dursun. Kupkuru oldukça yine aynı şekilde az miktar su verin. Köklendikten sonra saksının en kenarlarından su dökerek sulayın.