Galium odaratum, foto: Wikipedia
Bizdeki yerel adı orman iplikçiği olan Galium odoratum, tatlımsı aroması olan uzun ömürlü, otsu, yüksek rakım bitkilerindendir. Yoğurt otu ile aynı cinsten olup bunlar Kökboyasıgiller (Rubiaceae) familyasındandır. Ana vatanı Avrupa’dır. Ayrıca Asya’nın birçok yerine ve Kuzey Afrika’ya dağılmıştır.
Özellikleri ve kullanım
İnce, otsu dalları yerde sürünerek veya diğer bitkilere yaslanarak 30 cm, yarım metre arası uzar. Küçük, beyaz çiçekleri birkaçı bir arada açarlar. Pıtraklı tohumları hayvanların tüylerine takılarak farklı yerlere ulaşır.
Kış soğuklarına dayanıklılığı çok iyidir. Her ilimizde yetişir. Sadece Akdeniz ikliminin düşük rakım yerlerini sevmiyor.
Galium odoratum bitkisinin iki amaçla özel yetiştiriciliğini yapanlar var. 1- Aroması veya güzel kokusu kumarin maddesinden ileri gelir. Özellikle salatalara hoş koku vermesi için kullanılır. Fakat aşırıya kaçmamak gerekir. Alternatif tıpta (veya şifacılıkta) da kullanılır. Doz aşımı tehlikeli. İç kanamalara yol açar. 2- Yetiştiriciliğinde diğer amaç süs bitkisi olması. Beyaz çiçekleri gösterişli, yapraklı güzel kokuludur.
Yaprakları kurutulmaya uygundur çünkü kokusunu kaybetmez. Böylece çaylara, şerbet benzeri içeceklere filan katarlar.
Yetiştirme, bakım
Gölgeli, az güneşli yerleri ve verimli toprakları sever. Koyu gölgeye, yüksek asitli topraklara uyum sağlar. Şartlar uygun ise bahçelerde yer örtücü veya dip köşe yerleri yeşillendirici gibi amaçlara uygundur. Çiçek açma döneminin hemen ardından tüm dallarını bir hayli kısaltın. Yeni ve daha sağlıklı dallar uzatacaktır. Yazın susuz bırakmamak gerekiyor. Bu konuda hassastır.
Galium odoratum çoğaltılması
Galium odoratum fide üretimi genelde çoklu hale gelmiş dip kısmının parçalara ayrılmasıyla yapılır. Kış sonunda tüm bitkiyi söker, en az üçlü öbekler halinde ayırırsınız. Ayırdığınız her bölümün kökleri ve filizleri olmalıdır. Ayrıca çevreye stolonlar uzatarak kopyalarını geliştirir. Bunları da yeterince köklenip güç kazanmalarından sonra söküp alabilirsiniz.