Gübre şerbeti farkı, önemi ve riskleri
Bahçe topraklarımızı koyun, keçi, sığır gibi hayvan gübreleriyle gübrelememizin zamanı fide veya tohum ekmeden en az bir ay öncedir. Bu esas gübrelemedir ve mutlaka yapmalıyız. Gübre şerbeti ise esas gübrelemenin yerini tutmaz. Sadece takviye amaçlıdır. Mesela yaz boyunca tekrar tekrar ürün verecek olan patlıcanlara, domateslere ve tekrar tekrar çiçek açacak olan yediveren gülü ve yıldız çiçeği gibi bitkiler için gereklidir. Bitkilere ürün vermeye yakın gelişim gösterdiği zamandan itibaren, yaz boyunca bir iki defa, duruma göre üç defa yapmak ürün verimliliğini ve kalitesini arttırır.
Risklerine gelince, doz aşımı toprağın tuzluluk oranını yükseltir ve bu da bitkilerin köklerinin yanıp çürümesine neden olur. Onun için dikkatli olun ve sakın aşırıya kaçmayın.
Gübre şerbeti nasıl yapılır?
Sadece su ile karıştırılıyor diye düşünmeyin. Birkaç önemli aşaması var. Bütün bunlara dikkat etmelisiniz. Aksi takdirde bitkileriniz fayda değil zarar görür.
Gübrenin niteliği
Doğal gübrelerden yapacağınız gübre şerbetinde yanmış gübre kullanmalısınız. Yanmış gübrenin fermantasyonu, ekşimesi, kokuşması, çürümesi, küflenmesi olmuş bitmiştir. Aşağıdaki tariflerde taze gübreler değil yanmış gübreler kesinlikle şart. Buna dikkat edin.
Suyun niteliği
En az iki gün dinlenmiş, kloru uçmuş, tortusu dibe çökmüş su kullanmalısınız. Havuzlarda bekleyen pis suda bakteriler oksijeni tüketmiştir. Bunlar iyi değil. Oksijenli su gerekiyor ki gübredeki faydalı mikroorganizmalar faaliyete geçsin. Gübreyle karıştırmadan önce suyu çırpın, dövün, çalkalayın ki oksijen oranı artsın.
Suya karıştırma oranları
Sığır, solucan, koyun, keçi gübreleri: 1/6.. Güvercin, tavuk vb kuş gübreleri ve yarasa gübresi: 1/8.
1/6 ne demek? “Altıda bir” demektir -yani 6 kısım içindeki 1 kısım. Örnek: 1 bardak gübre 5 bardak suda bekleyecek. Hepsi toplam 6 bardak.
Su – gübre karışımını bekletme süresi:
En az 6 saat, en fazla 24 saat. Eğer hava fazlaca serin gidiyorsa 2 gün bekletin. Eğer akvaryum hava motorunuz varsa onunla suya hava vermek çok faydalı olur (kısa süreli bekletmelerde pek gerekmez). Azotu artsın diye birkaç gün veya bir iki hafta bekletilecekse hava moturu şart. Yoksa oksijen kısa sürede tükenecektir. Oksijensiz ortam bakterileri türer ki bunların salgıladığı enzimler kökleri çürütür. Gerçi şerbeti sonradan bol miktarda su ile karıştırırsanız zararı olmaz ama oksijensiz bekletmeniz durumunda azotçu bakteriler de olmayacak ve gübrenin azot oranı yükselmeyecektir.
Daha fazla bekletmek?
Bir iki hafta, üç hafta bekletin tavsiyelerine katılmıyorum. Belki lahanalar için uygun olur. Benim tarifim geneldir. Fazla bekletilirse gübre şerbetinde azot oranı fazlaca yükselir.
Bekletme süresinin sonunda:
Gübre şerbetini bir elekten geçirin. Sonra elekten geçmiş koyu şerbeti kendisinin 5 misli fazlası ölçüde su ile karıştırın. Bu şekilde doğrudan bitkileri sularsanız hem çok güvenlidir hem dozajı yerindedir. Bahçe bitkilerine bitki gelişimi veya meyve vb ürün gelişimi devam ettikçe ayda bir tekrarlamak iyi olur.
Elekten geçmiş ve ayrıca sulandırılmış gübre şerbetinin kullanımı
Bununla bahçenizdeki ya da saksılarınızdaki bitkileri sulayın. Sulama esnasında tortusu dibe çökmesin. Arada çalkalayarak, karıştırarak sulama yapın. Yapraklara da serpebilirsiniz. Faydası olur (ayrıntılı bilgi: ⇒ yapraktan besleme). Artanını saklamayın. Daha doğrusu artma olmasın. Hepsini birkaç saat içinde bitirmelisiniz.
Gübre şerbeti ile sulama zamanı ve sıklığı
Sabah erken saatte veya akşam güneş batmasına yakın zamanda yapmalısınız. Kupkuru toprakta zararlı olur. Eğer toprak çok fazla kurumuşsa bitkilerinizi akşamdan sulayın ve sabahleyin gübre şerbeti ile ayrıca sulayın. Sıklığına gelince: Bitkilerin yaşam döngüsüne göre değişir. Şerbetin temiz su ile karıştırma oranına göre de değişir. Yukarıdaki ölçülere göre kendiniz mantıken hesaplayabilirsiniz. Güllerde ve tüm bahçe süs bitkilerinden yaz ortasına kadar.. Lale ve benzeri sadece baharlık soğanlı bitkilerde çiçek açtıkları zaman bir defa, duruma göre eğer yapraklar hiç bozulmamışsa 15 gün veya 1 ay sonra son bir kez tekrarlayın. Yaz ortasında bir defa çiçek açan zambaklara ilkbahar ortasında 1 defa, çiçek açtıkları zaman 1 defa verin. Çiçek açtıktan sonra ise bir veya iki defa uygun aralıklarla tekrar edebilirsiniz. Amarillis ve klivya gibi çok değerli bitkilerin çabuk büyümesini istediğiniz yavrularına ilkbahar ortasında başlayıp sonbahar girmeden önceye kadar ayda bir ama düşük dozajlarla devam edin.
Gübre şerbetini bir defa hazırlayıp şişelerde saklayarak sonra zaman zaman kullansak?
Aslında en iyisi hazırladığınız şerbetin tamamını o gün bitirmenizdir. Artanını başka yerlere dökün. Tekrar ihtiyaç olduğunda yenisini yaparsınız. Bunu zor buluyorsanız şu şartlarda saklamalısınız: İlk suda eritme aşamasından sonra, yani kendisinin 5 misli fazla su ile karıştırmadan önceki halinde olacak. Buzdolabında en fazla 3 ay, serin bir yerde ise en fazla 1 ay. Kullanacağınız zaman şerbetin 5 misli fazlası su ile karıştırıp kullanın.
Elekten geçmeyen gübre şerbeti posasını ne yapacağız?
Geri kalan posayı çöpe atmayın. Bahçenize yayın, serpin, gömün… Eğer organik gübre veya basit kompost yapıyorsanız ona ekleyin. Büyük faydası olur.
Merhaba domates, salatalık ve bibere gübre şerbeti verilir mi ve kaç gün arayla verebileceğimle ilgili yardımcı olursanız çok sevinirim.
***
Evet mesela koyun gübresinden hazırlayacağınız gübre şerbetini 20-30 günde bir verirseniz büyük faydası olacaktır. Oranları su bardağı örneği ile açıklamak gerekirse: Önce bir bardak gübreyi beş bardak su ile karıştırıp bir iki gün bekletin. Sonra bu koyu şerbete 6-7 bardak su ekleyip iyice karıştırın ve bitkilere tam diplerine değil, az uzağından dökerek verin.
Ben suda bitki çürüntüsü bekletip yakmasın diye de çokça sulandırdım. Ama bitkiler sanki bir anda şoka uğradılar (ne öldü ne büyüdü). Toprak yıkaması da düzeltmedi. Bunun sebebi acaba dediğiniz gibi oksijensiz sudaki bakterilerin zehiri mi oldu?
***
Belki bitkilerin durmasının sebebi o değildir. Gübre şerbetini en sıcak aylarda verdiyseniz zaten çok sıcakta birçok bitki türü gelişim göstermez. Gübre zehirlemiş olsaydı ilk birkaç gün içinde bitkiler tamamıyla ölürdü. Ayrıca çok sıcak günlerde sulama yapmak için toprağın bir hayli serinlemesi lazım (mesela güneş batarken veya daha iyisi güneş battıktan sonra). Sıcak toprak sulanınca bazı bitkiler çok kötü etkileniyor. Ya aniden çürüyüp gidiyorlar ya da ciddi bozulmalar oluyor.
Gerek gübre şerbeti için gereksede bitki çürüntuleriyle enzim yapmak için olsun dediğiniz gibi çok bekletilince bitkileri berbat ettiğine tanık oldum. Enzim yapımında birisi içerisine maya katıp 3 ay bekletilince iyi olabileceğini ısrarla söylemiş (ben hiçde güvenemedim). Bu doğru olabilir mi?
***
Ben de inanmıyorum öyle şeylere. Kendi denediğim ve muhteşem sonuç aldığım bir uygulamayı şu sayfada anlattım: Yumurta kabukları saksı topraklarına Ama orada özellikle belirttiğim gibi toprak olsun diğer şartlar olsun hepsi mutlaka bitki türüne uygun olmak zorunda. Yoksa abuk subuk şeyler yapıp iyi sonuç beklemek hiç olmayacak şeylerden mucize beklemektir. Sadece kafasızlıktır. İnternet tamamen gerçek dışı saçma sapan tavsiyeler çöplüğü haline geldi.
Yeni vişne bahçesi yaptım. Hayvan gübresini sulandırıp damlamayla versem zararı olur mu?
***
Elbette hem de çok ciddi zararları olabilir. Aynı işi yapan tecrübeli kişilere danışmanız şart. Hayatında vişne ağacı görmemiş benim gibi kişilere danışmanız yanlış. İnternetten çözüm arayan çözümsüz kalır.
Yoncaya hayvan gübresi şerbetini yağmurlama ile nasıl verebilirim?
***
Bilmiyorum ama zaten hiç gerek yok.
Başka gübre kullanmadan koyun gübresi şerbetini damlama yolu ile tam verim alabilir miyim? Dönüme ne kadar vereceğim?
***
Benim bildiğim şey toprağının önceden gübrelenmiş olması gerektiğidir. Siz yine de tecrübeli üreticilere sorup öğrenin.
Henüz 6 aylık kayısı fidanlarım var 10 dönüm. Besleme ve destek amaçlı güvercin gübresi şerbeti vermeyi düşünüyorum hatta uygunsa güvercin şerbetini sıvı solucan gübresi ile karıştırmayı düşünüyorum fidana faydası nasıl olur sizce?
***
Bitkiler hızlı büyüsün diye fazla gübre vermek genellikle tam tersine o bitkileri öldürüyor. Şu sayfayı okumalısınız: Hayvan gübrelerinde NPK değerleri ve kullanımları
Hobi bahçemde domates salatalık gibi mahsulüm var. Koyun gübresini şerbet yaptım. 5 litrelik bir kaba iki bardak civarı gübre koydum. Fidelere bunu az az döksem zararı olur mu yoksa su ile çoğaltmak gerekir mi?
***
Elbette su ile karıştıracaksınız. Şimdi siz ona 5 litre daha su katın. İyice karıştırın. Fidelerin ana gövdelerinin 20cm kadar uzağından verin. Tam diplerine dökmeyin.
Yonca kardeşlenme ve yaprak gübresi olarak koyun gübre şerbetini yağmurlama sulama ile vermem fayda sağlar mı?
***
Hayır. Bu amaçla tavuk gübresi veya güvercin gübresi uygundur.
Bahçeme domates biber ektim. Büyük baş hayvan gübresinden şerbet yapmak istiyorum. Ne zaman şerbeti yapmalıyım ve kaç günde bir?
***
Riskli bir iş. Önceden gübreleme yaptıysanız risk daha yüksek. Yukarıdaki uyarılara, talimatlara göre gübre şerbetini temkinli vermelisiniz. Fideler yeterince büyüyüp tam gücünü aldıklarından itibaren ayda bir yeter.
Riskli ise yapmam. Daha iyi verim almam için öneriniz var mı?
***
Gübre şerbetini biraz fazla su ile sulandırıp bitkilerin tam dibinden değil 40cm kadar uzağından hafif çukur yapıp o bölgelere emdirirseniz bunda hiç risk yok. Verimi arttırır. Tabi eğer gerektiği gibi önceden toprağı gübrelemişseniz. Önceden dediğim sonbaharda veya en geç fide ekiminden 2 ay önce. Bu önemli. Verim çok iyi olur. Diğer takviyeler verimi arttırmak içindir. Daha çok ürüne ihtiyaç varsa yapılır.
Geçen yıl gübreli toprak satın almıştım. Bu yıl gübrelemedim direkt etim.
***
Bahçe toprağı bir defa gübrelenince etkisi en fazla üç yıl sürer. Mesela geçen yıl ve bu yıl toplam iki tarım sezonu eder. Üçüncü yılki etkisi şansa kalmış gibi bir şey. İşi şansa bırakmamak için önümüzdeki sonbaharda veya kış sonuna doğru gübreleme yapmalısınız. Şimdi gübre şerbetini normal ölçülerde sulandırarak ama bitkilerin kök boğazlarından 40cm kadar uzağından uygulamanız iyi olacak.
Çuvallara koyduğumuz keçi veya tavuk gübresini varilde bekletip kırmızı suyunu su ile damlamadan versek çok faydası olur mu acaba?
***
Faydası olur mu bilmem ama böyle şeylerin çok feci zararları oluyor. Tavsiye etmem. Azı bir şey ifade etmez. Çoğu fena zararlı olur. Orta karar bile yüksek risk taşır.
Daha sonra 5 misli sulandırdıysak sonra bir bitkiye ne kadar vermeliyiz? Misal 1 bardak seyreltilmiş mi?
***
Gübre şerbeti gübrenin daha da güçlendirilmiş hali değil, tam tersi seyreltilmiş, gücü azaltılmış halidir. Farkı suda iyice çözülmüş olmasıdır. Yani etkisi hemen olur. Toprakta köklere ulaşması lazım. Miktarını bitkinin köklerinin topraktaki durumuna göre siz belirlersiniz. Yukarıdaki tariflere göre yapın.
Hobi bahçemize tavuk gübresini seyrelterek verdik. Ardından hemen sulamam gerekir mi?
***
Gübre şerbeti zaten bolca su ile yapılır. Nasıl yaptınız, ne oranda su kullandınız, benim tariflerimin dışında başka bir şekilde mi yaptınız, bunlara göre durum değişir.
5kg suya 1kg gübre koysum bu 5 lt suyu kac litre seyretmem lazım 6 katı su mu yan 30 lt mi?
***
Kilo hesabınız yanlış. Suyu da gübreyi de sadece hacim ölçüsüyle hesaplayın.
Annemin şerbet için sulandırdığı koyun gübresi kurtlanmış. Kullanmak zararlı mı acaba? Biraz fazla bekletmiş.
***
Çok fazla su ile karıştırıp kullanırsanız hiçbir zararı olmaz, faydası olur.
Tarla hiç gübrelenmedi ve çilek ektim. Davar gübresi şerbeti versem damlamadan faydası olur mu?
***
Bu tip gübrelemeler takviye amaçlıdır. Fideleri ekmeden önce toprağı derinden belleyip gübrelemeniz ve bir ay kadar süre dinlenmeye bırakmanız, sonra fideleri ekmeniz gerekirdi. Bu esas gübreleme istisnasız her tarla, bostan bitkileri için şarttır. Sonradan yapılacak şeyler takviyedir ve gerektiği gibi işe yaramayabilir. Şimdi madem iş işten geçmiş, o halde yapacağınız en iyi şey şudur: Genel amaçlı suni gübreleri araştırıp her türlü makro ve mikro elementleri içeren bir suni gübre bulun ve onu nasıl tarif etmişlerse o ölçülerde suda eriterek damlama sulama sistemiyle bitkilere verin. En iyisi, en güvenlisi bu.
10 litrelik su dolu kaba ne kadar fermente edilmiş kapsül tavuk gubresi koymam gerekir? Su bardağı olarak tahminen.
***
Toz gibi ise 3 buçuk bardak, taneler halinde ise 4 veya 5 bardak.. 10 litre suya, su bardağı ölçüsü ile. Yazı içindeki aşamaları okuyun. Bu ilk aşamada böyle olup bir iki gün suda belettikten sonra tekrar su ile karıştırıp bitkilere vereceksiniz. Fakat şimdi gübre şerbeti kullanma zamanı değil. Gübre şerbetleri esas gübrelemenin yerini tutmaz. Sadece yaz boyunca takviye amaçlıdır.
Tavuk gubre serbetini fidelerin 40cm uzağına döktügümüzde bu şerbet fidenin köklerine ulaşır mı? Kara lahana ve marul fidelerine gubre serbeti verilirmi verilmese bunun sebebi nedir?
***
Evet ulaşır. Aslında 30cm mesafe daha iyidir. Yaprak amaçlı yetiştirilen sebzelere verebilirsiniz ki zaten tavuk gübresi azot takviyecisidir yani yaprakların fazla büyük olması için işe yarar.
Ben solucan, koyun, inek gübrelerinden şerbet yapıp 300 adet 8 yaşında erik fidanına kış ayında vermek istiyorum. 1 varil 90 litre suya fidan başı kaç litre verebilirim? En sonunda şırayı kaynatma gerekirmiş.
***
Erik, kiraz gibi ilkbaharda veya yaz başında meyve veren ağaçlara gübre şerbeti olmaz. Her yıl veya duruma göre 2-3 yılda bir topraktan esas gübreleme yapmak gerekir. Gübre şerbeti takviye amaçlıdır yani esas gübrelerin yerini tutmaz. Yaz aylarında patlıcan, kabak, domates gibi iki üç ay sürekli ürün veren bitkilere ve yazın sürekli çiçek alan süs bitkilerine yorgun düşmeyip daha iyi ürün versinler diye verilir. Kaynatmak gerektiğini kim söylemişse yanlış. Öyle bir şey yok.
Tavuk gübresi şerbetini Maraş biberine yağmurlama ile versem zararı olur mu?
***
Muhtemelen.. Zararı olur diye düşünüyorum.
Kapya biberime hayvan gubresi ve güvercin serbeti vermek istiyorum. Toplam 10 dönüm damlamadan kaç litre vermem lazım dönüm başına? 40 litre hayvan gubresi şerbeti var, 5 litre güvercin şerbeti var elimde hazır.
***
Maalesef bu konuda cevap veremeyeceğim. Her şey bir yandan etki etmeyebilir, bir yanda da ciddi zararlara sebep olabilir. Size tavsiyem bölgenizin ziraat ofislerinden birine giderek onlara danışmanız. Muhtemelen size suya karıştırılan en uygun bir takviye gübre tavsiye ederler ve hem tam işe yarar hem de zararlara yol açmaz.