Kadife çiçeği türleri ve özellikleri
Mevsimlik park-bahçe süs bitkilerinden olarak daima tohumlarıyla üretilirler. Yaprakları çok parçalıdır. Fideleri genelde 10cm kadar uzadıktan itibaren çiçek açmaya başlar ve dallana dallana büyürler. Yapıları itibariyle birkaç türü tanıyalım:
Katmerli çiçek açan türleri
1- Tagetes patula (French marigold) koyu renkli, turuncumsu renkte çiçek açar. Kırmızıya yakın kahverengimsi turuncu, yer yer sarı ebruli. Bu türün çiçekleri çok zariftir.
2- Tagetes erecta (Mexican marigold) sarı renkli katmerli çiçek açan kadife çiçeği..
3- Ve bunların birçok hibrit ve kültivarlar..
Yalın kat çiçekli türleri
1- Tagetes tenuifolia türünün çiçeklerinde koyu sarı / turuncu arası renkler ebruli gibi karışıktır.
2- Tagetes lucida görüntüsü hüsnüyusuf çiçeklerine çok fazla benzerlik gösteriyor. Küçük sarı çiçekleri top top açar.
Kullanım
Uzun süre güneş alan parklara, bahçelere, balkonlara ve teraslara en uygun yaz dönemi süs bitkilerinden olarak yetiştirilmesi yaygındır. Fakat yazın şiddetli sıcak olan yerlerde yarı güneşli yerleri tercih etmek gerekir.
Tarla ve bostanlarda nematod adlı toprak parazitlerinin aşırı çoğalmalarını önlemek için kadife çiçeği oldukça etkilidir. Bu parazitlerin en çok saldırdığı domates, biber gibi bitkileri ekeceğiniz yerlere önceden kadife çiçeği ekin. Nematotlar kadife çiçeğinin köklerini de çok sever ve köklere üşüşürler. Fakat zehirlenip ölürler. Yani beslenip çoğalmaları, üremeleri mümkün olmaz. İlk fideler nematot saldırılarından dolayı bir iki ay sonra kurursa yenilerini ekin. Hatta bir de kadifelerin şu özelliği var: Fideleri fazla büyümeden çiçek açmaya başlar ve kısa sürede tohum oluştururlar. İlk tohumları aralara serpip sularsanız yeni kadife çiçeği fideleri çıkıp gelişirler. Bu da daha fazla nematod azalmasına sebep olur. Orada kadife çiçekleri mutlaka birkaç ay yaşamalı. Daha sonraki ilkbaharda oraya domates ve biber fideleri ekersiniz. Nematotların bir hayli azalmış olmalarından dolayı rahat gelişir ve verimli olurlar.
Kadife çiçeği yetiştirme, bakım
Kadife çiçeği her türlü toprağa, her türlü iklime uyum sağlar. Bu bakımdan dünyanın her yerinde kolayca yetişir.
Kış soğuklarına dayanamaz. Hatta sonbaharda kötüleşip ölürler. Yaz mevsiminin çiçeklerindendir. İyi güneş alan yerleri severler. Yazın fazlaca susuz bırakmamalısınız. Sık sık sulamak gerekir.
Saksıda yetiştirme
Balkon ve teras saksılarına yazları fazla sıcak olamayan yerlerde tam uygundur. Fakat diğer yerlerde (sıcağın kökleri pek etkilememesi için) büyük saksıda ve şöyle bir toprak karışımında yetiştirmeniz gerekir:
3 ölçü torf toprak + 1 ölçü arazi toprağı + 1 ölçü iri taneli dere kumu. Bu karışımda ve büyük saksıda yaz sıcakları fazla etkilemez ve güzelce gelişirler.
Kadife çiçeği üretimi
Çoğaltılması tohum iledir. İlkbaharda ekilen tohumlar kolayca çimlenip hızlı büyür. Her yıl tohumlarını almayı unutmamanız gerekiyor. Yaz aylarında basit daldırma yöntemiyle de çoğaltabilirsiniz. Yani kadife çiçeğinin dallarını eğip bir parça kısmını toprak altına gömülü edin. Uç taraflar elbette toprak dışında kalacak. Üç – dört hafta içinde gömülü yerler köklenir. Sonra dalları ana bitkiden kesip alın ve istediğiniz yere dikin.
Köyde çok beğendiğim kalıcı olan kocaman bir kadife görmüştüm. Bu kadife parklarda ekilen kadifelere benzemiyordu. Tohumunu aldım. Gün boyu güneş gören balkonun bir köşesine yerleştirdim. Kadife çiçeği epey büyüdü. Kökleri saksıya sığmıyor ama çiçek açmadı. Köklerin bu denli saksıda sıkışması saksı zaten epey büyük. Çiçeğin bu denli aşırı kök vermesi sorun olur mu? Acaba aşırı güneş gördüğünden mi çiçek açmıyor?
***
Anlaşılan o bitki bildiğimiz kadife çiçeği türlerinden değil. Başka bir tür. Muhtemelen temmuzda veya ağustosta çiçek açmaya başlar. Kadife çiçeği olsaydı bu kadar büyüdüğü halde çiçek açması gecikmezdi diye düşünüyorum.
Bundan iki tane ektik. Biri arkadaşımın balkonunda. Güneş görmeyen yerde bizim kadife kadar gelişmedi ama gölgede duruyor. Daha yeşil salkım salkım mükemmel kokulu kadifeler dolmuş.
***
Arkadaşınızınki çiçeklenmişse, sizinki daha fazla büyüdüğü halde çiçeklenmedi ise sizinkisi çok iyi bakılıyor olduğu için henüz hızını alamamış. Arkadaşınızınki ise muhtemelen bazı eksikler (muhtemelen sulamadaki ihmaller ya da köklerin sert toprakta iyi saçaklanamaması) yüzünden strese girmiş ve çiçeklenmiş. Siz sulama sıklığını biraz seyrekleştirin.
Benim tohum viyollerinde ekilmiş ve hâla da orada duran iri topalak kadife çiçeğim var. bugün farkettim ki üzerinde küçük bir tomurcuk var. Diğerlerini de aynı zamanda diktim. Yarın topraklarını değiştireceğim. Korktuğum şey: Bu iri kadifeler zamanı geldiği veya uygun boya ulaştığı için mi çiçek açıyorlar yoksa yerleri küçük olduğu için mi? Yerleri küçük olduğu için diye düşündüm ve toprağını değiştirmek istedim fakat tomurcuğu var. Tomurcuk henüz yemyeşil, yeni çıkmamış ama eski de değil). Toprağı değiştirip bitkiyi şoka sokarsam ve tomurcuklarını dökerse ya da herhangi bir şeye engel olurum diye korkuyorum. Biliyorsunuz ki tomurcuğu ve çiçeği olan bitkiler asla rahatsız edilmemeli. Aynı durum petunyalarım için de geçerli.
***
Kadife çiçeği ve petunya birbirleriyle hiç alakası olmayan türler ama ortak özellikleri henüz çok küçük fide iken bazılarının çiçek açmasıdır. Bu herhangi bir sıkıntıdan kaynaklanmaz. Özellikleri öyledir. Hiç korkmadan viyollerden çıkarıp esas istediğiniz yerlere dikebilirsiniz. Tomurcuk gelişimleri engellenmez. Engellense de hiç önemli değil çünkü yeni yerlerinde hızla serpilir ve bol bol çiçek açarlar.
Aşağıdaki fotoğraflarda gösterdiğim gibi kadife çiçeklerimin yaprakları bu şekilde buruştu gibi ve ayrıca yaprak lekesi gibi şeyler var. Sebebi nedir? https://i.hizliresim.com/NLN6vL.jpg https://i.hizliresim.com/kMp3N9.jpg
***
Benim saksılardaki sardunyalarımda da yaz aylarında köklerin sıcaktan fazlaca etkilenmesi sonucu benzeri şekilde yapraklarda sarımsılıklar, beyazımsılıklar oluyor. Bahçede yerde olanlarda öyle sorunlar yok. Sebep köklerin saksı içinde olması yüzünden fazla ısınması olabilir. En azından sardunyalarda sebep bu. Yazın fazla sıcak olan memleketlerde bahçe ve balkon saksıları çok büyük olmalı. Hatta büyük çömlek saksı kullanmak lazım.
Benim kadife çiçeklerimin boyu devasa diyebileceğimiz şekilde uzadı. Sonbaharda geldi, kış soğukları geceleri burda iyice hissedilir oldu fakat kadifemden hâla tek bir tomurcuğa bile rastlamadım. Neden?
***
Sanıyorum güneşten mahrum kalmış. Kadife çiçekleri bol bol güneş alan parklara dikilmesi gereken süs bitkilerindendir.
Çiçeğimi 3 günde bir suladım ama soluyor ne yapmalıyım?
***
Öyleyse dip ve kökler çürümüştür. Yapacağınız bir şey yok.
Kabirlere dikmek üzere çiçek araştırırken, sizin konu ile ilgili yazınıza rastladım ve buz çiçeğine karar kıldım. Ancak ziraat mühendisi bir arkadaşım kadife çiçeği önerdi. Az su ister ve dökülen tohumlarından çoğalır dedi. Bu sayfadaki yazınızda çok su ve güneş istediğini okuyunca tereddüt ettim. Sizin de fikrinizi almak istedim.
***
Kadife çiçeği kesinlikle susuzluğa dayanıklı değil. Yıllardır yetiştiriyorum. Arkadaşınız başka bir türle karıştırmış olmalı.
Kadife yavrularımın yapraklarının üzerinde beyaz garip izler var. Bunlar nedir?
***
Bir çeşit yaprak biti. Bunların larvaları yapraklar içinde tünel kazar gibi, yaprağın hassas dokularını yiyerek ilerliyor. Galeri kurdu diyorlar yanlış hatırlamıyorsam. Fazla oluyorsa ilaçlamanız lazım.