Önemli bir tarım bitkisi olarak biber
Kızartma, közleme, turşu, baharat, sos, taze-çiğ ve daha birçok şekillerde yenen, yemeklerde kullanılan biber bitkisinin tarımı önemli gelir kaynaklarındandır. Dünya çapında dolmalık, çerliston ve acı biber üretiminde Türkiye Çin ve Meksika’dan sonra üçüncü sırada, Endonezya ile rekabet halindedir.
Tüm bu biber çeşitleri aslında tek cins tek türdür. Türün bilimsel adı Capsicum annuum’dur. Solanaceae (Patlıcangiller) familyasındandır.
Biberlerin kökeni ve başlıca ilginç özellikleri
Capsicum annuum türünün ana vatanı Güney Amerika kıtasıdır. İlk bilinçli tarımını 6000 yıl önce Ekvador ülkesi dolaylarındaki insanlar yapmış. Daha sonra biber üretimi, tüketimi tüm Orta Amerika civarlarına yayılmış. Dünyanın diğer kıtalarına yayılması ise son 500 yıl içinde olmuş. Yani Amerika’nın keşfinden sonra Avrupa’ya ilkin İspanya’ya getirilmiş. Sonra da tüm Avrupa ve Asya ülkelerine yayılmış.
Biberlerin yaşam döngüsü
Kolay yetişen, hızlı büyüyen biberlerin erginleşip çiçek açmaları 1,5 ay ile 3 ay arasında gerçekleşir. Biberler genellikle her yıl tohumdan yetiştirilir ve kışa doğru veya kışın ölürler. Ama aslında birkaç yıllık ömürleri vardır (iklimi uygun memleketlerde). Yaz boyunca boyca uzar ve uzadıkça da biber verirler. Sonra biberler olgunlaşınca bitki bir hayli güç kaybetmiş olur. Birkaç ay kurak döneme ihtiyaçları vardır. Bu dinlenme döneminde bir kısım dallar kurur. Ana gövde ve kökler güç toplar. Türkiye’nin birçok yerinin iklimi biberlerin uzun ömürlü olmalarına uygun değil. Uygun olan yerlerde ise bu özelliğini kimse önemsemez. Zira her yıl tohumdan yetişmesi gayet kolaydır ve üstelik bu şekilde yetiştiricilikte biberler daha iyi ürün verir.
Genetik zenginlikleri
Bir biberden tohumları alır, sonraki yıl yetiştirirseniz fidelerden bazılarının biraz farklı şekillerde biberler verdiklerini görürsünüz. Acılıkları, aromaları, lezzetleri de farklıdır. Bunun sebebi genlerinin zenginliği ve iklim-toprak özelliklerine göre farklı genlerin baskın olmasıdır. En beğendiklerinizden tohum alıp sonraki yıl bunlardan yeni fideler üretin. Yeni nesillerde yine az çok farklılıklar olur. Birkaç yıl böyle çalışırsanız sizin damak zevkinize uygun ve sizin bahçenizin toprağına özgü bir biber çeşidi kazanmış olursunuz. Her yıl tohum almada şuna dikkat edin: Verdiği biberlerin lezzetini en beğendiğiniz bir fideden tohum alın.
Süs biberi
Tek çeşit bir süs biberi yok. Farklı şekillerde ve renklerde biber yapan süs biberleri var. Bunlar da her Capsicum annuum türü kültivarları gibi yenebilir. Fakat çoklarının acılıkları aşırı yoğundur ve lezzet kalitesi pek iyi değildir. Ama yine de bir üst konuda anlattığım gibi birkaç yıl çalışarak hem görselliği hem lezzeti şahane süs biberleri elde edebilirsiniz.
Gerçekten ilginç bitkiler bunlar. Aynı bir biberden tohumlarla yıldan yıla nesli devam ettirmek sürprizlerle dolu, heyecan verici ve sevindirici bir uğraşıdır. Aşağıdaki resmin alt yazısını okuyup da bunun zor bir iş olduğunu sanmayın. Yani herhangi bir süs biberini yetiştirip birkaç yıl nesilden nesile takip ederseniz mutlaka daha iyilerini elde edebilirsiniz. Örneğin felaket acı bir süs biberinden hiç de acı olmayan çeşitler veya acılığı istediğiniz gibi ve üstelik lezzeti ve aroması da iyi olan biberler elde etmek gayet basittir. Yeter ki birkaç nesil uğraşın.
Süs biberi Capsicum annuum ‘Chilly Chili’ kültivarı 2002 yılında Amerika’da ödül almış. Hem güzel görünümlü, hem acı değil, çocukların canını yakmaz. Evde yetişebilir.
Türkiye’ye has acı sivri biber
Bütün dünyada eşsiz lezzeti ile Capsicum annuum ‘Aci Sivri’ olarak tanınır, bilinir. Tohumlarını özel olarak edinip yetiştiren Avrupalılar ve Amerikalılar çok. Türkiye’ye özgü bu çeşit sadece acılığıyla değil, üstün kaliteli aroması ve lezzetiyle çok sevilir. Hoş lezzeti acılığından ileridedir. Izgara et yaparken etin yayında acı sivri biber közlemek adettir.
Acı biberin sağlığa faydaları
Toksinleri vücuttan atar. Kılcal damarlarda ve lenf sisteminde yoğun faaliyet sağlar. Beyne etkisi ise mutluluk veren seratonin hormonunu salgılatır. Acı biber yeme alışkanlığı fazla ileri olan insanlarda sıcak kanlılık, yüksek sosyallik, girişkenlik, hareketlilik, beceriklilik, hamaratlık, yardımseverlik özellikleri sık görülür.
Diyabet (şeker hastalığı) kaynaklı sinir hasarlarına faydalıdır. Artrit ve romatizma ağrılarına, meme kanseri ameliyatı sonrası dönemi ağrılarına ve baş ağrısına iyi gelir. Migren problemine sahip insanlardan bile faydasını görenler var. Belki her bünyede etkisi aynı olmayabilir. Bir de ne yazık ki herkes acı biber yiyemiyor.
Psikolojik olarak, şiddetli acı biber yemek büyük heyecan / korku duygusunu yaşamaya, bunun sonucunda adrenalin salgılanmasına sebep olur. Adrenalin için tehlikeye, koşup paralanmaya durumu müsait olmayanlar acı biber yiyerek oturdukları yerden adrenalin kazanabilir. Mesela daynamayacağınız kadar bir acı biber yerseniz yerinizden fırlar, ne yapacağınızı şaşırırsınız. Bütün bünye alarm haline geçer. Ter içinde kalırsınız.
Bahçelerde ve saksıda biber yetiştirme, bakımı
Tarlalarda biber tarımı sitemin konusu değil. Aşağıdaki bilgiler küçük çapta yetiştiricilik yapanlara yöneliktir. Bahçenizde biber dikeceğiniz yeri önceden, sonbahar sonunda çapalayıp güzelce gübrelemelisiniz. Böylece gübre ilkbahara kadar biberleri mükemmel bir şekilde besleyecek hale gelecektir. İlkbaharda aşağıda anlatıldığı gibi biberleri ekersiniz.
Tohumların ekilişi ve fideleri geliştirme
Biber tohumlarının çimlenmeleri için gün içinde çoğunluk saatlerde 13C derecenin üzerinde ısıya ve toprağı en az 3 saat boyunca ısıtacağı güneş alan bir yere ihtiyacınız var.
Tohumları ⇒ uygun topraklı fide kasalarına birkaç santim ara ile ekin. Toprağa en fazla 2cm derine gömün. Yarım santim kadar derinlik yeterli. Tohumlar çimlenip mini yapraklar topraktan çıkana kadar sık sık sulamalısınız. Daha sonra toprak yüzeyi hafifçe kurudukça sulayın. Fideler 5cm’yi geçtikten itibaren esas yerlerine dikin. Fakat biber fideleri 15cm’yi bulmadan bu işi halletmek zorundasınız.
Fideleri dikeceğiniz yeri çapalayarak uzun hendek gibi normal toprak yüzeyinden 15-20cm derinlikte çukur yollar hazırlayın. Fideleri ortalama 40cm ara ile, teker teker ya da ikişer ikişer dikin. Biber fidelerini ikişer tane dikmek bazı yerlerde yaygındır. Zira ikisi bir arada daha fazla yapraklı olmaları ve yaprakların dalları gölgede bırakması gelişimin daha iyi olmasını sağlıyor. Çukur yolların içinde ayrıca fidelerin köklerini yerleştirecek derinlikte mini çukurlar açın. Her bir fideyi dikmeden önce çukurun dibine biraz su dökün. Fideyi yerleştirip kökleri gömün.
Gelişim hızlandırıcı: Fideleri esas yerlerine dikince her birinin 8-9cm uzağından çevresine toprağa çok az miktarda şeker gübresi ya da dap gübresi karıştırın.
Sonra güzelce sulayın. 10-15 gün sonra diplerini hafiften çapalayın ve bu sırada yanlarındaki yabani otları da giderin. İlk çapalamadan sonra fideler birkaç santim uzadıklarında çevrelerini çapalayarak uzun çukur yolların sağındaki solundaki toprağı biberlerin diplerine çekin. Yeni çukur yollar tam tersi olacak. Ve böylece sularken fidelerin tam dipleri ıslanmayacak. Bu usul tarla-bostan usulüdür ve fidelerin ansızın çürüyüp ölmeleri riskini sıfırlar. Ayrıca kökler biraz daha derinde kalacağından dolayı yüksek sıcağın ve toprak kurumasının köklere zarar verme tehlikesi de ortadan kalkmış olur.
Sulama
Biberler susuzluğa dayanıklıdırlar ama iyi ürün vermeleri sık sık sulamaya bağlıdır. Suyu severler. Özellikle çiçek açma döneminden itibaren hiç su sıkıntısı çekmemeleri gerekiyor.
Biber budama
Biberlerde gövde biraz uzayıp sonra üç dala ayrılması ve bu üç dalın tam orta arasına ilk meyve oluşması sık görülen bir şeydir. İşte bu ilk meyveyi büyümesine izin vermeden kesmek gerekiyor. Yoksa fidelerin bu en önemli serpilme dönemindeki gür gelişim sekteye uğrar. Bazen oradaki çiçek meyveye dönüşmeden düşer. Bu iyi bir şeydir. Ama meyveye dönüşürse siz koparın.
Yaz boyunca eğer isterseniz budama yapabilirsiniz. Biber budaması hem yaz boyunca tekrar tekrar ürün vermede çok fayda sağlar hem de biberlerin boylanmalarını sağlar. Ürün topladıkça çiçeksiz ve bibersiz kalmış en alt yan dalları kesmelisiniz. Böylece fideler boyunu uzamada heveslenmiş olur. Yeni yeni çiçekler açıp sürekli ürün verir.
Evde, saksıda süs biberi yetişir mi?
Yaz kış her gün, gün içinde sık sık esinti almasını ve yeterince kuvvetli güneş almasını sağlarsanız evlerde süs biberi yetiştirebilirsiniz. Kasım sonundan şubat sonuna kadar üç ay boyunca son derece seyrek sıklıkta sulayarak dinlendirmelisiniz. Ve bu sırada çiçek tomurcukları oluşursa onları da hemen yok edin. Yapraklar susuzluktan iyice pörsüyüp bozulacak gibi oldukça sulayın. Dinlendirmeyi sona erdirdiğinizde en sağlıksız dalları keserek budayın ve normal sulama düzenine geçin.
Evde biber yetiştirmek için gereken toprak
3 ölçü torf toprak + 1 ölçü ponza taşı veya iyice yıkanmış temiz ve iri taneli dere kumu karışımı yapın. Ev bitkilerine öze bitki besininden her üç sulamada bir verin. Ya genel amaçlı ya da çiçek amaçlı bitki besini kullanın. Biberleriniz ilkbaharda çiçek açmaya başladığında besin vermeye başlayın. Eylül sonundan itibaren vermeyin.
Biber bitkilerinde problemler
Bazen biber yapraklarında külleme hastalığı olabiliyor. Sebep toprağın kimyasal dengesinin biber köklerine tam uygun olmayışıdır. Böylece bitki topraktan yeterince potasyum alamaz (toprak potasyum zengini olsa bile alamaz). Aldığı potasyumu da çoğunlukla verdiği meyvelerine (biberlere) harcar. Yapraklarda bu yüzden külleme hastalığı olur. Toprakla uğraşmayın. Bu durumda Topas adlı ilaçtan kullanabilirsiniz. Kullanım talimatlarını okuyup gereğini harfiyyen yapmalısınız. Hatta gereğinden biraz az dozajı bile tam etkili oluyor.
Kök çürümesi yazın sıcak saatlerde toprağın ısınmış olduğu hallerde sulamak yüzünden ama toprağın özelliğine göre olur. Tedbirli olmalı, sıcak aylarda sulamaları ya sabah çok erken ya da akşam geç saatlerde yapmalısınız.
Çiçeklerin dökülüp ürün vermeme problemi ise kapalı mekanlarda görülebiliyor. Gün içinde sık sık güçlü hava akımlarını direkt dışarıdan alabileceği bir açık pencere yanında tutmanız gerekir.
* * * * *
Biber bitkisi az emekle bol ürün veren ve hızlı gelişen bir bitkidir. Aşırı sıcak iklimlere tam uyumludur. Yukarıdaki bakım bilgilerine elinizden geldiğince uyarsanız bahçenizde kolaylıkla bol bol biber elde edebilirsiniz. Kendi yetiştirdiğiniz biberlerinizi kurutup kış boyu aylarca yemeklerinizde kullanabilirsiniz.
Balkonumda süs biberleri yetiştiriyorum. Şeytan öpücüğü adlı cherry domatese benzeyen italyan süs biberi çeşidinin tohumunu seneye alıp yetiştirmeyi düşünüyorum. Süs biberi için en ideal saksı boyutu nedir? Saksı derin mi olmalı yoksa yayvan mı? kaç lt olmalı? Araştırdım kesin bilgi bulamadım. Kimisi 11 lt diyor kimisi 3 kimisi 5…
***
Aslında biberlerin kökleri her ortama uyabilir (duvar çatlaklarında bile gelişebiliyorlar) ama gür gelişim ve iyi bir verim için ideal olanı köklerin yaz sıcaklarını fazla hissetmemesidir ve dolayısıyla Antakya gibi sıcak memleketlerde ne kadar çok toprak olursa o kadar iyidir. Ayrıca toprağın doğal arazi toprağı olmasında yarar var (çünkü torf denen topraklar yaz sıcaklarında kökleri pişirir ve bu da gelişimi fena aksatır). Bütün bunları düşünürsek, tek fide için en az ölçüsü 2 litre hacimli saksıdır (daha büyük saksıda da olur elbette). Derinliği biraz fazla, yayvanlığı biraz az saksı olabilir. Saksı dapdar olmamalı.
İki adet saksıda süs biberim var. Çok sağlıklıydılar ama iki ay önce yaprak biti oldu. Sulandırılmış arap sabunu ile ilaçlayıp kurtardım. Biri kendine geldi. Diğerinin yaprakları ufaldı ve çiçek açıyor ama ürün yok. Arada bir maden suyu ile sulayıp sulamada kahve telvesi de kullanıyorum. Ürün vermemeleri normal mi?
***
Evet normaldir. Yeterli sıcaklık, yeterince güçlü esintiler ve polenleşmede yardımcı arı ve benzeri böcekler olmayınca çok zor. Zaten kış boyunca sulamayı son derece azaltıp serin ve güçlü ışıklı bir yerde dinlendirmek lazım.
Küçük ve güneş gören evimizin bahçesine biber fideleri diktim. Yaklaşık iki ay oldu. Takriben 40-50cm uzadılar. Ancak çiçek vermedi. Daha ne yapmalıyım?
***
Henüz iki aylıklar ve çok iyi gelişmişler. Şimdiden itibaren her an çiçek açabilirler. Yani iki aylıklarsa hiç geç kalmış değiller merak etmeyin.
Marketten aldığım kapya biberden tohum alabilir miyim? çimlenip yetişir mi?
***
Evet kesinlikle olur. Ben de bu şekilde biber yetiştiriyorum. Özel olarak biber tohumu arayıp satın almaya hiç gerek yok. Şimdi tohumları bir kağıt havlu üzerine yayın. 7-8 gün bırakın kurusunlar. Veya ekeceğiniz güne kadar bekletin. En geç nisan ortasında tohumları ekmelisiniz (Ankara iklim şartlarına göre diyorum). Tohumları ekmeden önce birkaç saat suda bekletin. Böylece toprakta çimlenmeleri daha çabuk ve daha sağlıklı oluyor. Suda biraz şişmiş olan tohumları tek tek üç parmak ara ile yarım santimden daha derinde olmayacak şekilde toprağa ekin ve sulayın. Güneşten ısınabilecekleri bir yerde tutun. Fideler 4-5 yapraklı oldukları zaman esas yerlerine dikmelisiniz.
Balkonda üç farklı boyutta saksıda biberim var. Sabah güneşini güzel görüyor. Şu an çoğu çiçekli. Açmayanlar da tomurcukta. Bazılarında çok minicik biberler var. Ben biberlerin saksıya çok sık diktim. Eşim fidesini fazla almış. Arada tutmayan olur böcek keser vs düşündüm. Ama hepsi büyüdü. Seyreltmeyi söyleyenler oldu ama büyümüş çiçekli haldeler koparamıyorum. 11 lt’lik saksıda 20 fide var. Bu kadar sık olması biber oluşumuna zarar verir mi? Aradan alıp başka yere diksem olur mu?
***
Evet bazılarını sökmeniz daha iyi olacak. Onları başka yerlere dikebilirsiniz. Bir daha fideleri o kadar sık dikmeyin. Hayatımda dikip de tutmadığını gördüğüm tek biber fidesi bile olmadı. Domatesler de öyle. Rahat olun.
Biberlerimin toprağını hazır poşet toprağı bahçe toprağıyla karıştırarak yapmıştım. Ama toprak kuruyunca taş gibi oluyor. Döktüğüm suyu toprak dakikalarca emmiyor. Ayrıca sulayınca alttan çıkan su koyu bir sarı renk. Fideleri seyreltirken hazırlayacağım toprağı dere kumu ponza vs karıştırıp toprağın süzekliğini artırmayı düşünüyorum. Ölçüler nasıl olmalı? Görüşleriniz benim için önemli. Başka yerden görüş bile okumuyorum artık.
***
Sağ olun güveniniz için teşekkür ederim. Elimden geldiğince en sağlıklı yolları anlatmaya çalışıyorum. Hazır poşet topraklardan abartlı övülenler genelde sahtekarlık ürünüdür. Asla bunlardan kullanmam. Bim, A101, Şok marketlerde ve çok ucuz şeyler satılan ıvır zıvırcı dükkanlardaki ucuz sade torf topraklardan alıyorum ve herkese de bunları tavsiye ediyorum. Yani bahsettiğiniz problem muhtemelen o hazır poşet topraktan kaynaklanmış olabilir. Zayıf bir ihtimal ama bahçe toprağını nereden aldıysanız şansınıza berbat bir şey gelmiş olabilir. Bakın mesela büyük kazılar, inşaat kazıları gibi yerlerden derinlerin toprağı kesinlikle uygun değil. En üst yüzey doğal arazi topraklarından kullanmalısınız. Özellikle de otların gürce yetiştiği yerlerden. 2 ölçü basit torf toprak + 2 ölçü doğal arazi toprağı + 1 ölçü ponza taşı veya tozsuz temiz dere kumu karışımı yapabilirsiniz. Bu karışım tüm dış mekan saksı bitkileri için idealdir. Önce hepsini güzelce harmanlayın sonra saksıya doldurun. Bazı insanlar rasgele bunları saksı içine parça parça döküyor. Böyle karışım yapılmaz.
Süs biber fidesini hazır aldım ve ektim. Üzerinde bir tane biber vardı. Biber büyüdü. Çiçecekleri de var ama biber vermiyor. Biberi ekeli 20 gün falan oldu. Normal mi? Kapalı balkonun etkisi olabilir mi?
***
Aslında çok erken. Kapalı balkonların kötü etkisi de mutlaka oluyor. Çiçeklerde polenleşmenin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için rüzgarın ve arı benzeri böceklerin etkisi olması lazım. Yoksa verimlilik bir hayli düşük olur.
1 yıl önce süs biberi almıştım. Aldığımda üstünde biberleri vardı ama onlar bittikten sonra artık hiç biber vermedi. Sürekli çiçek açıp döküyor. Acaba nerede hata yapıyorum. Biber vermesi için ne yapmam gerekiyor?
***
Havasız mekanlarda genelde böyledir. Hem rüzgar lazım hem çiçekten çiçeğe dolaşan böcekler lazım.
Süs biberlerimde yaprak biti hiç eksik olmuyor. Zirai ilaç kullanmamakta direniyorum. Doğal çözümler de sonuç vermiyor. Ne yapabilirim bilemedim.
***
Yerine göre normal. Biberler bahçede toprağa ekili olunca diğer böceklerin katkısı olsa gerek bitlenme sorunu olmuyor. Ama saksıda biber hep problem. Ortalama 15 günde bir defa ilaçlamaya devam edeceksiniz. Sorun beyaz sinek ise bunları ilkin iki-üç gün ara ile ilaçlamak gerekiyor. 4-5 defa tekrarlayın. Sonra haftada bir defa üç kere tekrarlayın. Daha sonra yine 15 günde bir ilaçlamalara devam etmeniz lazım.
Ben bu sene saksıda süs biberi yetiştirmeye heveslendim. Önce değişik büyüklüklerde yayvan saksı aldım. İkisi 40cm derinlik, 40cm genişlik, diğerleri 15cm derinlik, 15cm genişlik. Toprak hazırladım. toprağı doğal toprak, torf, çiftlik gübresi, çay posası, yumurta kabuğu karıştırarak harmanladım. Yer sabah güneş almakta. Apartman yangın merdiveni sahanlığı. Bir cephesi ve üstü açık. Toprak karışımı doğru mu? Yer uygun mu? Saksılar uygun mu? Kaç günde bir sulamalıyım?
***
Her şey uygun. Sulamaya gelince düzenli gün aralıklarıyla, gün sayarak sulaak bitkileri sadece öldürüyor. Parmaklarınızı sokarak toprağın en üst 2-3cm derinliğini kontrol edin. Elinize yapışmayacak kadar ıslaklığı gitmişse ve rahatça ufalayabiliyorsanız o takdirde toprak nemli bile olsa sulama zamanı gelmiştir. Sulamayı çok su ile yapmalısınız. Saksı altındaki deliklerden su dışarı çıkıyorsa tamamdır.
İki gün önce fideciden iki sivri süs biberi aldım. Üstünde biberleri var. Büyükleri koparıp aldım. Çiçekler ve yapraklar bugün içe doğru büzüşmüş. Elimde solucan gübresi vardı. Orta katmana ondan koydum üstünü de kendi bahçe toğrağını ekledim.Üstüne çiçekcoşturan sıvı gübre eklediğim sulu karışımı ekledim. Yaptığım gübreleme doğru mudur? Yapraklar eski halini ne zaman alır?
***
Bu yaptığınız şeyler biber fidelerini kesinlikle öldürür. Saksı bitkilerine gübreleme sadece şurada anlattığım gibi yapılmalıdır: Saksı bitkilerine hayvan gübresi nasıl verilir?
Büyükçe bir saksıya 5 adet kıl biber fidesi ektim. Çiçek açana kadar hiç bir sıkıntı yoktu. Her akşam bolca sulama yaptım. 1 gün sulama yapamadım. Ertesi gün iki fidenin yaprakları kurudu. Diğer fidelerimin de yaprakları hafif soldu. Tekrar düzenli sulamaya başladım ama iki fidem kurudu. Diğerlerinin de çiçek kısımları kahverengi gibi oldu. Sulamayı çok mu yapıyorum? Sulamayı üstten yapıyorum acaba yaprak ve çiçeklere su gelmemesi mi gerekiyor? Bu arada biberlerim terasta çok güneş görüyor.
***
Saksıda toprak dengeleri farklı oluyor. Gündüz aşırı ısınma, geceleri soğuma fazla güneşli teraslardaki saksılarda daha etkilidir. Toprağın özelliğine göre kökler çürüyebilir. Bazı topraklarda tuzlaşma bahsettiğim sebeplerden dolayı kökleri zehirleyici etkide yükselir. Ayrıca hiç gerekmediği halde inatla ısrarla her gün sulamaya devam etmek daha da tehlikeli bir durum. Hele bir de sulamaları saksı alt deliklerden dışarı su sızmayacak miktarda az su ile yapıyorsanız tam bir felaket olur. Kökler zehirlenir. Bitkiler ölür. Şurayı okumalısınız: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
Kendim evde yemiş olduğum kapya biberlerin tohumlarını ekmiştim. Çok güzel büyüdü, uzadılar. Yaprakları kocaman. Bir sürü de çiçek açtılar. Ancak çiçek açtıktan iki gün sonra bir anda kopup dökülüyorlar. Meyve oluşma aşamasına bile geçemiyorlar. Bu durumda ne yapmalıyım?
***
Çiçeklerde polenleşme olmuyordur. Sebepleri:
1- Kapalı yerde bulunmasıdır. Rüzgar lazım. Çiçeklerle ilgilenen arı ve benzeri böcekler lazım. Veya ince bir suluboya fırçasını tek tek çiçeklerini içine sokup çıkarın. Veya aşağıdaki resme ve onun altındaki yazıya göre yapın. Biber çiçekleri küçüktür ama resimdekiyle büyük benzerlik gösterir.
2- Bulunduğu yerde gece saatlerinin sıcak geçmesi. Eğer gece sıcaklık 25C derece aşağısına düşmüyorsa polenleşme olsa bile işe yaramaz.
Resimde gördüğünüz çiçeğin merkezinde sarı uzantılarda polen tozları oluşur. Onların tam ortasındaki daha uzun uzantı dişi organdır. Polenleri onun ucuna bulaştırın.
Biberde yapraklar öğlen güneşten soluyor gibi olup güneş gidince eski haline geri dönüyor. Şu an cinsini bilmiyorum. Nisanda rastgele tohum atmıştım. Sıcağa buruşarak mı dayanıyor? Yoksa saksı küçük diye mi böyle solup duruyor? Toprağı ıslak olsa bile buruşuyor güneş görünce. Her gün akşam suluyorum hepsini. Bu duruma çoğu bitkimde şahit oldum hemen su dökerdim. Kaldırımdaki İncir her gün soluyor ama kocaman oldu sulamadığım halde. Biberlerimin saksısını büyütmeye gerek var mı? https://resmim.net/cdn/2022/06/05/3D3yF.jpg
***
Evet burada bahçeye dikililerde de aynı oluyor. Gelişimlerine hiç engel değil. Saksıda en sağdaki domatesi ve iki büyük biberin solunda küçük kalmış biberi ve en soldaki sardunyayı oradan söküp başka yerlere dikmen lazım. O zaman o saksı içindeki bitkilere yeterli olur. Zaten çilek stolonlar uzatıp yeni fideler geliştirecek. Böylece şimdiden onara yer açmış olursun.
Baharda saksıya ektiğim biberler yaz sonuna doğru meyve vermeye başladı. Artık havalar soğudu. Biberlerin boyu baya uzun oldu. Kısaltmalı mıyım? Yazın yine meyve almak için ne yapmalıyım?
***
Soğuk yerde iseler kışın hayatta kalmaları kesinlikle imkansız. Kışın güneşli, kapalı bir yerde tutarsanız ilkbahara salim çıkarlar. Bu durumda şimdi çok az bir budama, ilkbaharda ise biraz daha fazla budama yaparsınız. Ve köklerini tutunduğu topraktan arındırmadan gübreli bir toprakla yeniden ekerseniz gayet güçlü ve hızlı gelişeceklerdir.
Evde küçük bir saksıya acı biber tohumu ektim. Çok güzel büyüdü ama 10 gün evde yoktum. Eve geldiğimde solmuştu. Su verdim ama canlanmadı daha yaprakları. Ne yapmalıyım?
***
Ya fazla kuruluktan dolayı kökler çok zarar görmüştür, canlanması için önce yeni kökler üretmesi lazım yani bekleyeceksiniz, ya da eğer yoğun ıslaklık ve havasız/sıcak ortam yüzünden topraktaki kökler çürümüşse, o zaman yapılacak bir şey yok. En geç 15 günde belli olur. Yani bu sürede kararma/çürüme olmazsa yavaş yavaş yeni filizler vermesi lazım.