Rosaceae – Gülgiller familyasındandır. Doğal yaşam alanları Avrupa kıtasının birçok yeri ve Asya’nın batısıdır. Türkiye’nin kuzey yarısında da yetişir.
Güvem veya çakal eriği. – Fotoğraf: istockphoto.com
Dikenli, sık dallı geliştiği gibi dipten verdiği sürgünlerle kendiliğinden çit bitkisi haline gelir. Eskiden Avrupalılar hayvan otlaklarını sınırlamak amacıyla kullanırmış. Bu çiti sığırlar, koyunlar aşamaz.
İlkbaharda tüm dalları yoğun bir şekilde beyaz çiçeklerle bezenir. Çoğu meyveye dönüşmeden dökülür. Çünkü polenleşme için böceklere ihtiyaç var. Ve eğer çiçekli olduğu günlerde hava böceklerin pek aktif olamayacağı kadar soğuk devam ederse o yıl meyve verimi çok az olur. Meyveler 1cm çapında küçük, bazıları az biraz daha irice, az etli olurlar. Sonbaharda olgunlaşırlar ama hasat için ilk don olayını beklemekte yarar var. Böylece lezzetindeki aşırı burukluk azalmış olacaktır. Tam olgun meyveleri mavimsi siyah, üzerleri buğulu gibidir.
Güvem yaz ayları hem şiddetli sıcak hem deniz etkisinde olan memleketleri sevmez. Karadeniz bölgesinin kıyı kesimlerinde sakınca yok. Akdeniz iklim bölgelerinde ise yüksek rakım yerlerde sorun olmaz. Diğer karasal iklim yerlerde kışın -30C dereceden daha soğuk olmuyorsa hiç sorunsuz yetişir.
Şifalı, faydalı bitkilerdendir. Marmelatı meşhurdur. Meyvelerini doğada kendinden yetişmiş güvem ağaçlarından toplarlar. Özel yetiştiriciliği yapılmaz.
Çekirdekten yetiştirirseniz, iyi baktığınız takdirde hızlıca büyüyecektir. Güneşli yerlerde yetiştirmelisiniz. Duruma göre 3 veya 4 yaşından itibaren çiçek açar. Belki ilk yıl (özellikle de az çiçek açmışsa) meyve vermez. Ama sonraki yıllar meyve verecektir. Çekirdeklerini kış aylarında ekmenizi tavsiye ederim. İlkbahar geldiğinde tümü veya mutlaka birkaçı çimlenir.
Prunus spinosa – güvem ağacı dallarından İrlanda’da budaklı şık bastonlar, ve çok kalın dallarından dövüş aleti yaparlar. Ayrıca iklim ve toprak farklılıklarına uygunluğundan dolayı erik çeşitleri vb. meyve ağaçlarının yetiştiriciliğinde aşılanacak anaç kök bitki olarak kullanılır.
Kaynaklar: Wikipedia ve Dave’s Garden.
1 kasımdan sora trakyadan açık köklü güvem fidesi götürsem tutar mı yoksa marmelatlık aldığım güvem çekirdeklerinden eksem çimlenir mi veya çelikleme usulü köklenip ekilir mi?
***
Kış aylarında açık köklü fidanlar kesin tutarlar merak etmeyin. Çekirdekten de kolay yetişir ama çekirdekleri sonbahar kış aylarında ekmeniz lazım. İlkbahara kadar bekletmeyin.