Mavi çim, Festuca glauca

Poaceae (Buğdaygiller) familyasından Festuca glauca (mavi çim) yapısı itibarıyla dipten bol bol kardeşlenerek öbekler oluşturacak şekilde gelişim gösterir. Yaprakları ince ve tel gibidir. Tohumdan gelişen tek bir tane fidesi bile zamanla sıkı bir yumak gibi kalabalık bir çim topluluğu haline gelir. Her bir öbek kubbemsi bir şekil alır. Birkaç kültivarı türetilmiş. En yaygın yetiştirileni Festuca glauca ‘Elijah Blue’ kültivarıdır. Süs çimi yetiştiriciliğinde mavi çimin esas türünden ziyade bu kültivar daha yaygındır.

Özellikleri

Yaz kış yapraklıdır. Gelişimi düzenlidir. Karman çorman bir hal almaz. Hem bakımı ihmal edilen bahçelere hem de saksıda yetiştirmeye uygun en iyi çim türlerindendir.

İklimsel uyumluluk

Mavi çim Türkiye’nin neredeyse her yerine uygundur. Kışın -35C dereceye kadar soğuğa dayanır. Karların içinde ayrı bir güzelliği vardır. Ancak yazın havası çok şiddetli sıcak olan yerler için uygun değildir (şiddetli yaz sıcaklarında hayatta kalabilmeleri zor). Şu da bilinmelidir ki yazın biraz serince olan bölgelerde bile yaz aylarında uzun süreli güneş alan yerlerde güzelliği azalır.

Kullanım

Mavi çim klasik çim alanlar oluşturmak için değil, bir toprak yüzeyini dümdüz kaplamak için değil, öbekler halinde kullanmak için uygun olan bir çim türüdür. Gerçi birbirlerine biraz yakın dikilmekle kubbemsi öbekler haliyle de yer örtücü vazife görebilir.

Bordürlere, kayalık bahçelere ve yaz kış yapraklı bitkilerin ön taraflarına iyi yakışır. Mavi çim öbeklerinin aralarına daha açık renkli sukulentler iyi yakışır.

Kökleri fazla çoğalmayan ve fazla derine gitmeyen mavi çim yeterince geniş saksılarda bir iki ayrı tür bitki ile birlikte yetiştirilebilir. Yaprakları sarımsı veya altuni renkteki bitkilerle birlikte aynı saksıda güzel bir görünüm ortaya çıkar.

Mavi çim yetiştirme, bakım

Tam gün güneşe de, yarım gün güneşe de hatta gölgeye de uyumludur. Mavimsi rengini alması en güzel tam gün güneşli yerlerde olur. Az güneşli yerlerde biraz su sıkıntısı çektirerek renginin düz yeşile fazla dönmemesini sağlayabilirsiniz. Zaten sürekli ıslak tutulan toprakları sevmez. Ayrıca kış aylarında gelişen yapraklar mavimsi değil yeşil olur.

Toprak

Mavi çim süzekliği çok iyi toprakları sever. Sıkı, fazla killi ve fazlaca su tutucu özellikle topraklarda iyi bir gelişim gösterebilmesi pek mümkün değildir. Hatta killi topraklarda hayata tutunabilmeleri zordur. Kurur giderler. Bahçenize mavi çim ekecekseniz ve toprağınız killi ise, sulayınca balçık haline geliyorsa o toprağı biraz kuru iken en az 15cm derinden çapalayın. Bolca dere kumu ve toz leonardit ile toprağı harmanlayın. Leonardit yerine kompost ya da torf kullanabilirsiniz.

Sulama

Kuraklığa, ihmallere ve fakir topraklara çok iyi dayanabildiği halde toprağı kurudukça fazla vakit geçirmeden sulanması gerekir. Yoksa muhteşem güzel halde olamaz. Yaz ayları dışında genelde sulanma istemez ama özellikle ilkbahar aylarında yağmursuz günler fazla uzun zaman devam ederse ve toprak kupkuru hale gelirse sulamanız çok iyi olur.

Gübre, bitki besini

İstemez. Onların yerine kış sonunda ve sonbahar ortasında olmak üzere yılda iki defa mavi çimlerinizin diplerini hafifçe eşeleyerek diplerine, çevrelerine az bir miktar torf toprak yayın. Yeterince besleyici olacaktır. Saksıda yetiştiriyorsanız yine aynı dönemlerde toprak üst yüzeyinden çok az toprak azaltarak yerine yeni torf toprak doldurun. Bu kadar destek fazlasıyla yeterli olur. Çünkü mavi çim güçsüz topraklara gayet uyumlu bir bitkidir.

En-boy ve biçme zamanı

Olgun bir mavi çim öbeğinin yüksekliği genelde 15cm’dir. Çiçeklendiği (başaklar verdiği) zaman 25cm veya biraz daha uzun olabilir. Bir öbeğin kapladığı yer genişliği ise 15cm-25cm arasında değişir. Çim biçme işi mavi çimde olağanüstü kötüleşme olmadıkça kıştan kışa yapılmalıdır. En iyi zaman kış sonu-ilkbahar başı dönemidir. 4cm kısa kalacakları şekilde biçmelisiniz. Kış dışında diğer aylarda ufak tefek düzenlemeler yapılabilir. Mesela başaklar vermesi güzelliğine gölge düşürür. Onları kesebilirsiniz. Kuruyan, bozulan yaprakları yolabilirsiniz. Kış sonunda biçme yapmadıysanız ilkbaharda taze, canlı renkte yeni yapraklar çoğalırken eski yapraklar hoş görünmez. Bunları isterseniz ayıklayabilirsiniz.

Mavi çim üretim yolları

Hakkında yapılan en sık şikayet her bir kümenin tam ortadan kuruma göstermesidir. Aslında bu mavi çimin 2-5 yıllık gelişimi sonucunda olan doğal özelliğidir. Bir mavi çim öbeğinin ortadan kuruma göstermesi onun artık bölünmesi gerektiğini gösterir.

En kolay yolu

Öbeklerin bölünmesidir. Bu iş kış aylarında yapılmalıdır. Tam deniz etkisindeki yerlerde bölme işi sonbahar sonunda, karasal iklim bölgelerimizde ise kış sonunda yapılmalıdır. Bir öbeği kaç parçaya böleceğiniz sizin tercihinize göre değişir. Acilen dolgun görünümlü mavi çim öbekleri istiyorsanız sadece ikiye bölün. Aceleniz yoksa daha fazla parçalara ayırın. Her bir parçası güzelce genişlemeye devam edecektir.

Bölmek için olduğu gibi sökmeniz gerekiyor. Ortadaki ölmüş ya da kötüleşmiş kısımları ayıklayın. Bir öbeği istediğiniz sayıda parçalara ayırdıktan sonra tekrar kontrol ederek her bir parçadaki kurumuş, çürümüş kısımları ayıklayın. Sonra bölmeden önceki topraktaki pozisyonuna göre dip kısımları 3-4cm daha derinde olacak şekilde dikin.

Tohumla mavi çim üretimi

Tohumları ilkbahar başında ekmeli, daha geç kalmamalısınız. İlkbahar başında don olayı riski olan yerlerde tohumlar iç mekanlarda uygun kasalarda ya da mini viyollerde çimlendirilebilir. Deniz etkisindeki bölgelerimizde tohumlar sonbahar başında da ekilebilir.

Fide kasalarına tohumları ekmeden önce toprağı  alt deliklerden su çıkacağı kadar sulayın. Sonra tohumları üçer üçer bir arada, 10cm aralıklarla toprak yüzeyine yerleştirin (tohumları gömmeyeceksiniz).Tohumları yerleştirme bitince üzerlerine bastırıp toprakla temaslarını kuvvetleştirin. Belki kısmen toprağa gömülebilirler ama ille gömülmeleri için uğraşmayın. Üstlerini toprakla örtmeyin. Kasa yerine mini viyoller kullanabilirsiniz. Viyol başına üç tohum yerleştirin. Fide kasasını ya da viyolleri toprak yüzeyini güneş ışınlarının ısıtacağı güneşli bir yerde tutmalısınız. Toprak üst yüzeyi hiç kurumayacak şekilde ara sıra süzgeçli sulama kovası ile sulayın.

Tohumların çimlenmeleri iki haftayı aşabilir. Sabırlı olmalısınız. Çimlenme başlar başlamaz artık sadece toprak yüzeyinde kuruma olduğu zamanlar sulayın. Mavi çim fideleri 8-10cm kadar uzadıkları zaman esas yerlerine dikilmeye hazırdır. Kasadakileri üçerli gruplar halinde, birbirlerinden ayırmadan, viyollerdekileri de aynen o şekilde birbirlerinden ayırmadan ve topraklarından arındırmadan çıkarmalısınız. Her bir üçlü fide esas yerlerine ekildikten sonra sulamaları ihmal etmezseniz diplerinden birçok kardeşlemeler yaparak çoğalır, hızla büyüyerek gösterişli öbekler oluştururlar.

Problemleri

Mavi çim tamamıyla sorunsuz bir bitkidir. Problem sanılan bozulmalar aslında doğal özelliğidir. İki yaşını geçince öbeklerin orta-merkez yerlerinden kurumalar baş gösterir. Bu durumda bölmek gerekiyor. Yaz mevsimi şiddetli sıcak olan bölgelere uygun değildir, bu da doğal özelliği. Normal yerlerde bile yaz mevsiminde güzelliği biraz azalabilir. Ağır killi toprakları hiç sevmez. Toprağının sürekli sırılsıklam ıslak kalması (bilhassa yaz aylarında) zararlı olur. Her şey uygunsa mavi çim yetiştirmede hiçbir problemle karşılaşmazsınız.