Menengiç dalı. Fotoğraf: Bitki Öğretmeni, Ezgi Bıçak, Instagram
Bilimsel adı Pistacia terebinthus olan menengiç Sakızağacıgiller (Anacardiaceae) familyasındandır. Aynı cinsten sakız ağacı ile (uzak çekim fotoğraflarda) tıpatıp aynı bitki gibi görünür. Oysa sakız ağacı yaprakları çok daha küçüktür. Menengiç, kendisi çeşitli ürünleriyle önemli olduğu gibi, yine aynı cinsten Antep fıstığı için en uygun aşılanacak anaç bitkisi olmakla da büyük öneme sahiptir. Ana vatanı tüm Akdeniz çevresidir.
Doğal gelişimi büyük çalı ve küçük ağaç biçimindedir. Ağaçlaşmış olarak en fazla 10 metre büyür. Yetiştiği yerin toprak ve iklim özelliklerine göre 2-3 metre boylarında sık dallı çalı olarak kalır.
Parlak ve sağlam yapılı yapraklar, 10cm kadar bir yaprak sapında karşılıklı dizilmiş yaprakçıklar bütünüdür. Menengiç yaprakları keçiboynuzu yapraklarıyla büyük benzerlik taşır. Öyle ki bazı kişiler bu iki bitkiyi birbirine karıştırır. Bir yaprak sapında tek başına olması gereken son yaprak genelde hiç gelişmez. Varlığı nadirdir.
İlkbaharda salkımlar halde çiçek açar ve sonra meyvelerini büyütür. Dişi ve erkek ağaçları ayrı ayrıdır. Erkek ağaçlar tohum vermez. Dişi ağaçlar ise yakınlarında erkek bir menengiçin bulunması şartıyla tohum verirler. (Wikipedia)
Sakız ağaçları ve menengiçler aynı cinsten oldukları gibi aralarında melezleşmeye yatkın özelliklere sahiptirler. Sonuçta, aynı yerde olunca aralarında polen alışverişi olup tohumlardan yetişen melez (hibrit) çeşitler ortaya çıkar. Genelde, denizden uzak ve yüksek rakım yerlerde sakız ağaçları olmaz ve buralarda menengiçler safkan kalır.
Menengiç kireç taşlı, yüksek alkalinli topraklara ve deniz kıyısı tuzlu topraklara uyumludur. Bu muhteşem toprak uyumlulukları sayesinde Antep fıstığı yetiştiriciliğinde genelde kök bitki olarak menengiç fidanları kullanılır.
Tohumlarından terebentin yağı çıkarılır. Kavrulup öğütülmesiyle muhteşem lezzetli menengiç kahvesi yaparlar. Gerçi lezzeti, araması kahveye hiç benzemez. Ama onun yerini tutar.
Üretimi tohumla ve dip sürgünleriyle olur. Tohumların katlama görmesi, yani kışın soğuk toprakta üşüme sürecine ihtiyacı var. Sonbaharda ekmelisiniz ki ilkbaharda havalar ısınınca tohumlar çimlensin. Dip sürgünlerini ayırmayı ise şubat ayı içinde yapmalısınız.