Yapraklarda pencere özelliği botani bilimine göre kurak bölgelerde şeffaflıklar, yağışlı bölgelerde deliklilikler halindedir. Pencereli yapraklar konusunun detayları aşağıda..
Yapraklarda şeffaflık (epidermal pencere)
Hem kurak hem sürekli rüzgarlı yerlere uyum sağlamış olan sukulent bitkilerin bazılarında gördüğümüz bir yaprak şeffaflığıdır. İngilizcede epidermal window ve leaf window terimleriyle ifade ederler.
Şeffaf yapraklar
Bazı sukulent türlerin yaprakları geniş ve ince olmak yerine küçük ve çok fazla kalın, hatta yuvarlakçadır (örnek: Senecio rowleyanus). Fakat dış yüzeyleri fotosentez fonksiyonlarına yeterince uygun değildir. Buna bir çözüm olarak o yapraklarda yer yer şeffaflıklar gelişir ve güneş ışınları yaprağın iç tabakalarına sızar. Bu sayede o tuhaf yapraklar normal yapraklar gibi eksiksiz fotosentez yaparlar.
Yaprakların şeffaf olmaları bitki türlerine göre farklı şekillerde ve farklı özelliklerdedir.
- Çizgi gibi şeritler halinde..
- İnce ince kılcal damarlar gibi ağ sistemine benzer şekillerde..
- Çok sayıda mini benekler halinde..
- Yaprağın neredeyse tamamında..
Şeffaf yapılaşmalar: 1- kalın yaprakların dış yüzeyinde epidermi tabakasında olur.. 2- Bazı türlerde parenküma adı verilen ve su depolama işlevi gören hücre kitleleri tabakalarından oluşur.
Bu şeffaflık özelliklerini taşıyan sukulent bitki türlerinin büyük çoğunluğu Güney Afrika ve yakın civarlarında yaşarlar.
Bünyesinin çoğunu toprağa gömülü tutmayı tercih eden Lithops ve benzeri türlerde şeffaflık kalın – şişman yaprakların toprak dışındaki tepe yüzeylerindedir.
Yaprakların şeffaf kısımlarında stomata olmaz ve böylece bitkinin su kaybı en aza inmiş olur.
Delikli yaprak (perforate leaf)
Çok yağışlı tropikal bölgelerde Araceae familyasından birkaç cinsin bazı türlerinde olan bir özelliktir. Bu özelliğe sahip bitkilerden en iyi bildiğimiz tür devetabanıdır. Delikliliğin nasıl oluştuğu tespit edilmiştir. Fakat niçin olduğunu Bilim henüz bulamamıştır. Çeşitli tahminler öne sürülür o kadar. Dolayısıyla bu konuda sözü uzatmaya gerek yok. Ama benim tahminim şudur: Bitki yapraklarıyla fazla gölge yapmak istemiyor. Demek ki ortamda çok fazla bitki karışık yaşıyor.
Delikli yapraklar
* * *
İngilizcede epidermal window ve leaf window terimleriyle ifade edilen yapraklardaki şeffaflık ve perforate leaf terimiyle ifade edilen yapraklardaki deliklilik konuları şimdilik “Pencereli yapraklar” başlığı altında bu kadar açıklamaya çalıştım.
Paylaşımlarınız için çok teşekkürler. Bahsettiğiniz şeylerin çoğunu ziraat mühendisleri vs. bitkilerle uğraşan insanlar bilmiyor.
***
Sağolun ilginize ve takdirinize çok teşekkür ederim. Bu bilgi botani ilminde ayrıntı bilgiler gibidir. Botaninin temel konularını bile ziraat mühemdisleri bilmeyebilir. Çünkü ziraat mühendisliğinin esas çalışma alanı tarım ve hayvancılık alanlarında üreticilere, yetiştiricilere rehberlik etmek, hem onların hem ülkenin ekonomisinin kalkınmasına en iyi şekilde katkıda bulunmaktır. Kısaca, ziraat mühendisliği ayrı bir kulvardır. Bilimden ziyade ekonomi açısından kalkınma ile ilgilidir.