Pinguicula × Weser

Özellikleri

Bu sayfanın konusu Pinguicula × Weser bir hibrittir (yani melez). Subtropikal – tropikal iklimlerinin geçiş bölgesinde, Meksika ve Guatemala civarlarına ait iki türün (P. ehlersiae ve P. moranensis) melezidir. Çoğunluk türlere göre bu hibritin yetiştirilmesi, bakımı çok kolaydır.

Yapraklar ve kökler

Söz konusu melezi oluşturan her iki türün ana vatanında kayda değer bir kış soğuğu olmaz ama kış kurak geçer. Kış aylarında daha küçük sukulent yapraklar geliştirerek kendisini korumaya alırlar. İlkbahar gelince tekrar böcek yakalayan yapışkanlı yapraklar geliştirmeye başlarlar. Pinguicula × Weser de aynı şekilde hareket eder. Yazlık yaprakların kenarları salyalı gibidir ve yaprak yüzeyinin içbükey hal alması için kenarlar yukarı kıvrık olur ki salyamsı sıvı dışarı akmasın.

Kökleri hem tutunma amaçlı hem su emme amaçlıdır. Topraktan element almaya yaramaz. Zaten zengin elementli, mineralli topraklarda çürürler.

Böcek yakalamaları

Yazlık yapraklarının yüzeyleri ve çiçek sapları parlak ve yapışıcı mini damlacıklarla kaplıdır. böcekler damlacıklara yapışır. Bitkinin enzimleri böcekleri eritir ve böylece ihtiyacı olan (topraktan alamadığı) elementleri böceklerden alırlar. Damlacıklar böcek ölülerinin çürümemesi için birtakım antibakteriyel maddeler içerir. Bu türlerin yapraklarına ancak küçük böcekler yapışarak av olur. Yaprak bitleri ve küçük sinekler gibi.

Habitat

Meksika ve civarına ait Pinguicula türleri doğada sis ormanlarında yaşarlar. Ama bu sis ormanları Afrika menekşeleri‘ninki gibi daimi değil, sezonluktur. Yani kış boyunca kuru, yağışsız iklim hüküm sürüyor. Buralarda Pinguicula türleri kireç taşı kayalıklarında ve ağaç kütüklerinde, çoğu yerde yosunlarla birlikte yaşarlar. Toprakta yaşamazlar.

Çiçek açması

Genelde yılda iki defadır. Yaza doğru yeni gelişen yazlık rozet yapraklarla birlikte, ve sonbaharda yeni gelişen rozet kışlık mini sukulent yapraklarla birliktedir. Yani yeni seri rozet yapraklarla beraber çiçekler de çıkar. Çiçekleri koyu pembe veya magenta renginde ve güzel görünümlüdür. Çiçek açması duruma göre ilkbahardan sonbahara kadar kesintisiz devam edebilir.

Kışa dayanır mı?

-6C dereceye kadar kışa dayanıklı olduğu söyleniyor (Dave’s garden). Fakat +5C dereceden daha fazla soğuğa maruz bırakmamak tavsiye edilir.

Yetiştirme, bakım şartları

Evde kolayca yetiştirebilirsiniz. Mesela Afrika menekşesi evinizde çok iyi gelişiyorsa eviniz gayet uygundur. Ama Pinguicula × Weser güneş ışınları da ister. Ve elbette hava akımları kesinlikle şart.

Evde yetiştirin. Yazın dışarıda tutacaksanız sadece 30C dereceden sıcak olmayan zamanlarda dışarıda tutun. Daha fazla sıcak havada (memleketinizde hava çok yoğun nemli olmuyorsa) evde tutmalısınız.

Direkt güneş ışınlarından mahrum etmeyin. Yapraklarda hiçbir pembelik olmuyorsa güneş yeterli değildir. Fazla güneşte ise yapraklar tamamıyla gül kurusu pembesi rengini alır. Eğer hava çok sıcak ise yaprakların bu rengi alacak kadar uzun süreli direkt güneş almaması daha iyi olur.

Saksı-toprak

10cm veya 12cm çapında plastik saksı uygundur. Daha büyük gerekmez. Saksının dibi delikli olmalıdır. Diğer etçil bitkilerin aksine bunlar alkalinli toprak ister. Asitli toprakta çürüme riski yüksektir. Şöyle bir karışım uygundur: 3 ölçü tozsuz perlit + 2 ölçü iri taneli temiz dere kumu + 1 ölçü küçük taneli mıcır.

Mıcır sayesinde alkalin meselesini halletmiş olursunuz. Mıcır bulamazsanız sert doğal kireç taşını keser ile parçalayın. 3mm ile 5mm arasında parçacıkları kullanın. Bazı yetiştiriciler alkalin ihtiyacı için dolomit kırpıntıları kullanıyor. Bence kireç taşı kırpıntıları veya mıcır daha iyidir.

Perlit yerine ponza taşı kullanabilirsiniz. Fazla iri tanelerini ayıklayın.

Toprak karışımında torf, sphagnum yosunu ve cocopeat kullanmanızı tavsiye etmem. Çünkü bunların yüzünden toprak sinekleri oluşur ve onların larvaları bitkiyi kemirerek zarar verirler. Eğer öyle bir karışım yapacaksanız üst yüzeyi 4-5cm derine kadar iri taneli dere kumu ile kaplamalısınız. Böylece toprak sinekleri barınamazlar.

Saksı-toprak değiştirme

4-5 yılda bir, sadece kış sonunda yapın. Veya bitkiniz dipten kardeşlenmiş, çoğalmışsa kış sonunda onları ayırırken toprağını da değiştirirsiniz.

Sulama mevsimlere göre

Daha doğrusu yapraklarının duruma göre.. Yani normal, irice ve yapışkanlı yapraklar olduğu sürece toprağı asla kuru kalmayacak. Sık sık bolca su ile sulayın. Sonbaharda veya kış başında küçük küçük sukulent yapraklar verir. Bunlar yapışkansızdır. Böcek yakalamazlar. İşte bu yapraklar devam ettikçe sadece toprak kupkuru oldukça sulayın. İlkbaharda tekrar normal yapraklar geliştirmeye başlayınca sulama sıklığını arttırın.

Sulamaları normal saksı bitkilerini sular gibi, ama saf su ile yapın (akü suyu, yağmur suyu, kar suyu). Saksı alt tabağında su beklememelidir. Fakat çok sıcak yaz günlerinde suda bekletmek iyi olur. Yalnız, suyu her gün boşaltın ve yeniden sulayın.

Besleme

Yapışkanlı yaprakları olduğu sürece, eğer yapraklara yapışacak böcekler yoksa siz beslemelisiniz. Akvaryum balığı yemlerinden kurutulmuş solucan, kurt, böcek kuruları. Önce küçük parçalara ayırıp nemlendirin. Sonra yapraklara az miktarda yerleştirin. Daha iyisi bahçenizdeki, balkonunuzdaki bitkilerin üzerindeki yaprak bitleridir. Kış döneminde gelişen sukulent yapraklar ise besleme istemez.

Veya bitki besini verin

Pinguicula × Weser zaten böcekleri azot, fosfor, potasyum vesaire elementler için avlıyor. Aynı ihtiyacı bitki besiniyle de karşılayabilirsiniz. Böylece böceklerle uğraşmak zorunda kalmazsınız. Salon bitkileri için hazırlanmış özel bitki besinlerinin genel kullanım çeşidinden olmalı (Vilmorin, Çiçekcoşturan, Genta vb markalar). 1 yemek kaşığı su içine sadece 1 damla bitki besini karıştırın. Suluboya fırçası ile sadece en olgun yapraklara bu besinli sudan yaprak başına 3 mini damlacık yerleştirin. 15 günde bir tekrarlamanız yeterli.

İlkin sadece bir yaprakta deneyin. Yaprak üzerinde bozulma olursa tarif ettiğim dozajı daha düşük yapın ve tekrar başka bir yaprakta deneyin. Deneye deneye ideal ölçüyü belirlersiniz. Gerekli görürseniz daha fazla sayıda yapraklara uygularsınız.

Yaprak sağlığına dikkat edin

Külleme, pas, mildiyö benzeri mantar hastalıkları olmaması için güneşe, düzenli hava akımlarına ve havadar yere ciddi özen gösterin. Zira yaprak mantar hastalıkları için ilaç kullanırsanız bitkiniz ölür. Bu tüm Pinguicula türleri için geçerlidir. Tarçın bile kullanmayın.

Üretimi

Pinguicula × Weser fide üretiminin en iyi, en kolay yolu tek yaprak çeliği yöntemidir. Yaprak çeliği hakkında İngilizcede leaf cutting (yaprak kesme) terimi kullanılır. Pinguicula türleri söz konusu olunca leaf pulling (yaprak çekme) derler. Çünkü yaprakları kesmeden, çekerek alacaksınız. Bir yaprağı tutup sağa sola çekiştirirseniz kolayca yerinden çıkar (kopar).

Hangi yapraklar? Yapışkanlı yaz yaprakları mı yoksa sukulent kış yaprakları mı? Ve ne zaman?

Zaman olarak her zaman uygundur. Yapışkanlı yaz yapraklarını kullanacaksanız en sıkı, en sert ve en kalın olanlarından seçin. Aslında en iyi zaman kış sonudur ve en iyisi kışlık olan küçük sukulent yapraklardır.

Kış sonunda bitkinin yapraklarının yarısına yakınını alabilirsiniz. Hatta isterseniz saksıdan çıkarın, sonra yaprakları en dıştan başlayarak tek tek çıkarın. Hepsini değil, yarısına kadar veya daha az. Sonra bitkinin toprağını yenileyerek tekrar saksısına dikin. Aldığınız yaprakları ise şöyle değerlendirin:

Tamamen şeffaf sebze saklama kutusuna sadece ıslak perlit doldurun. Çok da ıslak olmasın. Yaprakları dip kısımları hafifçe perlite gömülü gibi olacak pozisyonda perlit üzerine dizin. Kapağı kapayın. Çok güçlü aydınlık ama direkt güneş almayacağı bir yerde tutun. Birkaç günde bir kapağı açıp bir iki saat havalandırın. Sonra yine kapayın. İki hafta geçince yapraklara değil çevrelerine dikkatle su damlatarak perlitlerin biraz ıslanmalarını sağlayın. Bu şekilde devam edin.

2 ay içinde mini fidecikler yapraklarıyla ve kökleriyle hazırdır. Bunları tek tek mini viyol saksılara yukarıda tarifini verdiğim toprak karışımı ile dikin. Sonra çok az miktarda 1-2mm gibi kireç taşı kırpıntılarını toprak yüzeyine serpin ve sulayın.

Ürettiğiniz mini Pinguicula × Weser fidelerinin tam olgun hal almaları 1 ya da 2 yılı bulur.

Kaynaklar

International Carnivorous Plant Society: Growing Mexican Pinguicula
Wikipedia: Pinguicula
Fotoğraf: Shopee