Saponaria officinalis (sabun otu) adından da anlaşıldığı gibi gerçekten de sabun yapımında kullanılır. Bunun için yapraklarını ve köklerini doğrayıp kaynatırlar. Şifalı bitkilerdendir aynı zamanda. Fakat kullanımı ciddi bilgi ister. Aksi takdirde zehirleyici etkisi var. Ayrıca, çöven gibi bu bitki de tahin helvasına ve lokumlara macunlaşmayı önleyici, hacim arttırıcı ve lezzet güzelleştirici etki eder. Kesme çiçek (vazoluk) kalitesi de iyidir.
Sabunotu Karanfilgiller (Caryophyllaceae) familyasındandır. Bilimsel adı Saponaria officinalis şeklindedir. Bitkinin hangi cinse mensup olduğunu belirten ilk kelimesinin baş tarafı (sapo) Latince sabun anlamına gelir. Hangi tür olduğunu belirten ikinci kelime officinalis ise, sabun otunun tıbbi amaçlarla kullanımından ötürüdür. Ana vatanı Avrupa ve Asya’dır. Sonradan dünyaya yayılmış.
Kış soğuklarına -30C derecelere kadar dayanıklı, uzun ömürlü bir bitkidir. Genelde serin ve güneşli yerleri sever. Buralarda daha iyi yetişir ve ilkbahar ortalarından sonbahara kadar çiçek açar. Fazla sıcak yerlerde ise çiçek açması genelde ilkbahardan yaz başına kadar sürer. Çiçekleri güzel kokuludur. Çok sevilir. Geceleri koku salar. Pembenin çeşitli tonlarında, yalın kat ve katmerli çiçek açan çeşitleri var. Boyu çeşitlerine ve yetiştiği yerin şartlarına göre 40cm ila 70cm arasında değişir.
Saponaria officinalis bahçelerde kolay yetişir. Fakat dallarını çevreye yatırması ve ayrıca dip sürgünler uzatmasıyla tüm bahçeyi istila etme özelliğine sahiptir. Çoğu yerde bahçeye zemine ekilmemesini, saksılarda sınırlı tutulmasını tavsiye ederler. Toprak seçmez. Fakir topraklara uyumludur. Güneşli yerlerde yetiştirmelisiniz. Sadece yazın çok fazla sıcak olan yerlerde yarı gölge yerleri tercih edin.
Çoğaltmak kolaydır. En basiti kökten ayırma yoludur. Diğer kolay yol, henüz yeni olgunlaşmış yeni dallarını kesip köklendirmektir. Bunu serin aylarda yapın (direkt toprağa ekeceksiniz). Tohumdan sabun otu fideleri yetiştirmek için ise tohumlarını kış aylarında ekmek gerekiyor. Çünkü tohumlarının mutlaka ıslak toprakta kış soğuklarına maruz kalması lazım. Yoksa tohumlar çimlenmez.
Kaynaklar: Wikipedia – Saponaria officinalis ve Dave’s Garden – Soapwort.