Sedum nussbaumerianum. Fotoğraf: Gardening Know How
Özellikleri
Yaprakları 4cm uzun ve 6-7mm çapında kalın-etlidir. Güneş ve susuzluk etkisiyle yapraklarda turuncumsu ve bakırımsı kızarmalar olup araya soğuk havanın da girmesiyle bu renkler daha da çarpıcı tonlara dönüşür. Yapraklarında turuncumsu renklerin hakim olduğu kültivarlarına altın sedum denir. Bakır kızılı renklerin hakim olduğu kültivarları da geliştirilmiş. Has türü ise kültivarları kadar kolaylıkla renkli olmaz. Ancak direkt güneş + su sıkıntısı + serin/soğuk esintiler hepsi bir arada olduğu takdirde güzelce renklenir.
Habitat
Doğal yaşam alanları Meksika’da Veracruz bölgesidir. İklim deniz etkisinde tropikal – subtropikal geçiş bölgesi özelliklidir. Duvar gibi kayalıklarda, kaya kırıkları aralarında birikmiş olan az buçuk yaprak çürüntülerinde, genelde bazı Bromeliad türlerinin çürüntüleri arasında hatta daha çok onlarla iç içe yaşar.
Çiçekleri
Sedum nussbaumerianum kış sonun çiçek açar. Yıldız şeklinde küçük beyaz çiçekleri dal uçlarında birçoğu bir arada, tipik Sedum tarzında açarlar.
İklim uyumu
Kuraklığa, şiddetli sıcağa, şiddetli güneşe tam uyumludur. Fakat hızlı gelişim serin aylarda mümkündür (15C – 23C dereceler arası). Kış soğuklarına dayanıklılığı uzun sürmemesi ve dondurucu rüzgarları direkt almaması kaydıyla en fazla -5C dereceye kadardır.
Kullanım
İyi bir sukulent saksı bitkisidir. Gelişim hızı iyidir. Bahçelerde yer örtücü olarak tavsiye edenler olsa da ben tavsiye etmem. Zira dolu yağışları bu bitkinin tüm yaprak güzelliğini yok ediyor. Gerçi zamanla yeniden toparlar ama uzun sürer. Ayrıca, saksılarda açık havada yetiştirecekseniz dolu yağışlarının erişemeyeceği yerlerde tutmalısınız.
Kayalık bahçe konseptine en uygun türlerdendir. Açık havada yağış alan yerlerde yaptıysanız dolu yağışlarından korumak gerekir. Mesela üstlerine sera tülü germeniz iyi olur.
Sedum nussbaumerianum iç mekanlarda güneşli pencere kenarlarında yetişir. Ofis masalarına uyar. Kötüleşmeye başladığını fark ettiğinizde eski güzelliğini alana kadar bol bol güneş alan ve çok havadar bir yerde tutmalısınız.
Yetiştirme ve bakımı
Mutlaka direkt güneş alacağı yerlerde yetiştirmelisiniz. Özellikle de iç mekanlarda güneşsizlik çelimsiz dallar ve sağlıksız ince yapraklar vermesine, çirkinleşmesine neden olur.
Yarı yarıya oranlarda ponza taşı veya iri taneli kum + salon bitkisi toprağı karışımında gayet güzel yetişir. Toprak iyice kurudukça bolca su ile sulamalısınız. En sık sulama gereken zamanlar ilkbahar ortasından yaz başına kadar ve yaz sonu – sonbahar başı dönemleridir. Çünkü Sedum nussbaumerianum bu zamanlarda hızlı gelişir. Diğer zamanlarda su sıkıntısı çektirerek yapraklarının daha iyi renklenmesini sağlayabilirsiniz. Sıkıntı çekmezse yaprak rengi fıstık yeşiline benzer. Bu da güzel.
Bitki besini olarak kaktüs besini veya genel amaçlı bitki besini kullanın. Dozajı yarım uygulayın. İlkbahar ortasında, yaz başında ve yaz sonunda olmak üzere yılda üç defa verin.
Fide üretimi
Sedum nussbaumerianum üretimi diğer krasulalardaki gibidir. yani tek yapraklarından, dallarından ve tohumlarıyla. Dalları fazla uzadığında tepelerden kırarak tepe dallarını aynı saksıya dikebilirsiniz. Kazayla kopup düşen yaprakları düştükleri yerlerde zamanla filiz verip yeni fideler oluştururlar.
İki ay önce A101’den aldım. Bir karıştan daha ufak. Küçük saksıda sabah güneşi görüyor. Yeri havadar. Yapraktan kopanı da yanına gömdüm. O da yaprak çıkarıyor. Bu sabah baktığımda üç yaprağı sanki bıçakla kesilmiş gibi kopmuş saksının içinde buldum. Toprağı hazır toprak + küçük taneli kırmızı ponza karışımı. Kurumadıkça sulamıyorum. Sebep ne olabilir?
***
Belki biri dokunmuş ve yaprakları kırmıştır. Evde kedi varsa o yapmış olabilir. Belki siz bir şekilde kazayla kırdınız. Mesela elbisenizin bir parçası sizin haberiniz olmadan takılıp kırmış olabilir. Tarifiniz başka tip zararlara hiç benzemiyor.
Bu tür olduğunu sandığım bir sukulentim var. Dört parmak civarı dal etrafı yeşil etli yapraklarla yukarı doğru gidiyor. Fakat son günlerde aşağıdan yukarıya doğru devam eden yapraklarında büzülmeler var. İçi boşaltıyor yaprakların ve güçsüzleşiyor. Nedendir, ne yapmalıyım?
***
Kökleri ve alt-dip kısmı çürümüş. Sebep yanlış toprak. Dalın yukarısından en sağlıklı yerinden kesip alın. Birkaç gün açıkta bekletin (kesik yer kurusun diye). Sonra dere kumlu uygun bir toprak hazırlayıp ona dikin.
Ben bu sedumu cok seviyorum. Sararmasını istiyorum ama çok az bile güneş gördüğünde yaprakları yanık oluyor. Alıştırayım dedim olmadı. Sadece sabah güneşi dedim olmadı. Neden acaba?
***
5 yıldır bu bitkiyi sürekli güneşli yerde yetiştiriyorum. Burada yaz boyunca 35-40 derece sıcak olur. Öğle saatlerinin dimdik gelen güneşinde bile gayet sağlıklılar. Sürekli dışarıdalar. Ne gibi yanlışlarınız varsa bilemem. Güneş bitkisini ışık yetersizliği olan bir yerde tutuyorsanız elbette az bir parça güneş bile yakar. Şimdiden çok güçlü ışıklı yerde tutun. Aralık ayından itibaren uzun süreli güneşli olan yerde tutun. Böylece sorunsuz alışır.
Bu bitkinin çoğalmasını nasıl yapabilirim? Kaktüs toprağı ile toprağını değiştirsem nasıl olur?
***
Toprağını değiştirmekle uğraşmayın. Hemen küsüp çürüyebilir. Çok yanlış bir zaman. Üretimi yukarıda yazılı.
Burada baraj var ve hemen yanında kum da mevcut oradan kum alsam ve koşu alanında kenarlara yığılmış çok küçük taşlar var onlardan da toplasam ve markette de torf satılıyor bu üçünü karıştırsam bu tür ve diğer sukulentlere kullanabilir miyim? Etraftan ağaç dalları/ kabukları da toplayabilirim. Hiç sukulent bakmadım ve asla ölsünler istemiyorum şu an hala aldığım saksılarındalar, bahar geliyor diye değişmek istiyorum saksılarını çünkü saksılarına da sığmıyor durumdalar.
***
Kum veya küçük taşlar dediğiniz şeyler muhtemelen mıcırdır. Hiç olmaz. Dere kumu lazım. Ayrıca doğal arazilerin toprakları ve özellikle dere kumları sukulentlerin kökleri için çok tehlikeli parazit içerirler. Buna karşı dikkatli olun. Kumu iyice yıkayıp kurutmak lazım. Hem şimdi söküp rahatsız etmeniz yanlış. En azından nisan ayının ortasına kadar bekleyin.
Üzeri yapış yapış oldu sanki şekerli su damlatmissin gibi. nasil çözüm bulabilirim ne yapmaliyim?
***
Yaprak bitleri yüzünden oluyor. İlaçlamanız lazım.
Bu sukulentten cam bardağı ekilmiş halde hediye geldi. bardakların altına delik olmaması bir sorun teşkil eder mi? Yukarıda yazdığı gibi kurudukca suluyorum. İç mekanda sabah güneşi alan cam kenarına koydum. Uygun olur mu?
***
Bilmiyorum ama çok zor bir bitkidir bu. Bunun benzeri çeşit çeşit sukuletler bahçemde canavar gibi çoğalıp durur, bu ise 8 yıldır ne denediysem çok yavaş. Dayanıklılığı ise çok iyi. İç mekanda olur mu, sanmıyorum ama deneyin. Büyümese bile en azından kolay kolay bozulmaz.