Crassulaceae familyasının Sedum cinsinin en dayanıklı türlerinden biri olan Sedum palmeri dam koruğu adı verilen tipteki sukulent bitkilerdendir. Ana vatanı Meksika’nın kuzey-doğusunda Sierra Madre Oriental dağlarıdır. Deniz seviyesinden 1000 metre yüksek kesimlerde Sedum palmeri kayalıklı yamaçları halı gibi yoğun bir şekilde kaplar.
Özellikleri
Yavaş gelişen bir bitki olan Sedum palmeri’nin yaprakları pek uzun ömürlü değildir. Zaten gelişimi de yavaş olunca yapraklar genellikle dalların en uçlarında rozet gibi dururlar. Dalların alt kısımları çıplak kalır. Dallar biraz uzayınca yana yatar. Saksılarda sarkıcı gelişir ve bu şekilde dallar dik duramayıp yan yattıkça, tekrar yukarıya uzamaya çalışırlar. Sonra tekrar eğilirler. Sonuçta dallar kıvrımlı olur. Altta gördüğünüz fotoğraftaki gibi bir hale gelmesi için en az 4 yıl gerekir.
Çiçek açması kış ortası ile ilkbahar başı arasında herhangi bir zamanda başlar. Dallardan çıkan çiçek sapları çiçek aça aça uzar ve böylece Sedum palmeri iki ay kadar sürekli çiçekli kalır. Çiçekleri tatlı bir sarı renktedir. Açcak tomurcuk kalmayınca o çiçek sapları kurur ve dökülürler.
Kış soğuklarına dayanıklılık açısından Ankara ve eşdeğer iklimli yerlerde tüm yıl açıkta bahçelerde yetişebilir. Kışın -17C derece soğuklara dayanır. Yine de tedbirli olup -10C dereceden daha fazla soğuk don olayları olacağı zamanlarda eğer kar altında kalmazlarsa korunamayacaklarından dolayı üstlerini naylonla örtmelisiniz.
Sedum palmeri saksılarda sarkıcı bir bitki olarak ve bahçelerde yer örtücü olarak kullanıma uygundur.
Sedum palmeri saksıda sarkıcı halde
Yetiştirme ve bakım şartları
Güneşli yerlerde, az güneşli veya hiç güneş almayan yerlerde yetişebilir. Yerinin gündüz boyunca şiddetli aydınlık olması yeterli. En çok az güneşli yerleri sever. Sedum palmeri o kadar dayanıklı ve o kadar uyumludur ki çok az toprakta aylarca susuz kalsa bile sağlığı bozulmaz.
Evlerde de yetişir. Havadar pencere kenarlarını sever. Sulamayı toprak tamamen kurudukça yapın. Yaz boyu sık sık sulamanız zarar vermez ama hiç gerek yok. Çünkü yaz sıcakları sedum palmeri’nin dinlenme zamanıdır. Kışın da yine toprak kupkuru oldukça sulayın.
Toprak isteğinde Sedum palmeri tamamen problemsiz bir bitkidir. Yeter ki toprak havadar olsun. Hatta çörçöplerle karışık bir iki avuç toprakta küçük bir saksıda 5-6 yıl tamamıyla sorunsuz gelişimine devam eder. Hazır poşet topraktan kullanabilirsiniz. Ama eğer ev içinde yetiştirecekseniz toprak mutlaka fazlasıyla havadar olsun. Bunun için ponza taşı ve iri taneli dere kumu (her ikisi veya hangisinden varsa) toprakla eşit ölçülerde karıştırın. Toprağının besleyici olup olmaması hiç önemli değildir. Zira Sedum palmeri’nin kökleri, dalları ve yaprak dipleri havadaki tozlardan, sudaki elementlerden gıdasını kolaylıkla alabilecek özelliktedir. Bu sebeple bitki besini veya gübre istemez.
Sedum palmeri çoğaltma
Yılın her zamanında dallarından çoğaltmaya uygundur. Herhangi bir dalını kırıp alın. Bir iki gün açıkta bekletin. Sonra dikip sulayın. Eğer toprak az da olsa nemli ise sulamayıp iyice kurumasını bekleyin.
Dalları toprağa kolayca kök salar. Yani dallarını toprağa diktikten sonra sanki köklü yetişkin bir Sedum palmeri gibi düşünebilirsiniz. Bakımına da öyle devam edin.
Çiçeğim 4-5 yıllık var ve fotoğraftaki gibi. İsmini uzun süre araştırdım ve sonunda -sayenizde- bulmuş oldum. Yaz kış yerini hiç değiştirmedim. Yazın çok güneş alan bir balkonum var ve o kadar şiddetli güneşe rağmen hiçbir şey olmadı. Hatta çiçek hakkında bilgim olmadığından “fazla güneşi seviyor demek ki” diye de yorumda bulunmuştum. Sayenizde bilgi sahibi oldum. Çiçek yayvan emaye bir saksıda, kökleri dışarı taşmış, sıkışık durumda. Şu anda sarı çiçeklerini açmaya başladı. Saksısını baharda değiştirmeli miyim? Değiştirirken seyreltmeli miyim açıkçası bilemiyorum.
***
Uzun süreli şiddetli güneşe de uyum sağlar çok az güneşe de. Çok iyi, uslu, cefakar bir bitkidir. Saksı-toprak değiştirmenizde istediğiniz gibi yapabilirsiniz. Hiç sorun çıkmaz. Sadece yeni toprak sorun çıkarırsa o başka. Seyreltmek yerine bence aynen hepsini yine aynı saksıya dikin. Ya da yeriniz müsaitse mesela bir kapının sağında solunda olacak şekilde iki saksıya ayırabilirsiniz. Köklerde azaltma yapıp daha dar bir saksıya dikebilirsiniz. Topraksız olarak çörçöp süprüntü birikimleri içinde bile gayet sağlıklı gelişiyor. Havadaki tozlardan ve sulama suyundan bile ihtiyacı olan elementleri alabiliyor. Dediğim gibi tek sorun şu yeni hazır poşet toprakların dengesizliği. Bunun dışında problem olmaz.
Adi Sedum burrito olan sukulent aldim ve biraz daha buyuk saksiya yerlestirdim. Fakat acik balkonda mi yoksa icerde mi yetistirmeliyim bilmiyorum.
***
Bunlar dış mekan bitkilerindendir. Ev ortamlarını sevmezler. Ama dışarıda tutmada tedbirli olmalısınız. Kış soğuklarına ne kadar dayanabildiğini henüz öğrenemedim.
Sedum Palmerim 3 yaşında. Balkonumda büyüdü, güzel gelişti. Geçtiğimiz iki kış bol çiçeklendi. Ancak birkaç aydır yaprakları gül goncası gibi kapanık durumda. Ve bu yıl çiçeklenmedi. Saksı değişimi düşündüm. Zamanı olmadığından zarar vermekten korkuyorum. Çelik alsam bu mevsimde olur mu? Oluşan bitki de hasta olur mu?
***
Sorun kesinlikle köklerde ve dalların dip kısımlarındadır. Oralar tamamıyla ölmüştür. Anlattığınız durum bunu gösteriyor. Canlılığını kaybetmemiş uç dallardan kırıp alın. Çok havadar, süzek ve gübresiz toprağa dikin. Her biri mutlaka tutacaktır.
Adını sizden öğrendiğim çiçeğim sekiz yıllık ve çok sağlıklı. Ancak o kadar büyüdü ki saksıya sığmıyor. Bahçede büyük bir palmiye ağacım var. Altına diksem (ayırıp yayarak) eskisi gibi sağlıklı olur mu? Yerde de bol çiçek açar mı?
***
Evet uygundur. Bir şey değişmez. Veya saksısından ayırmayıp budayarak küçültebilirsiniz.
Bende iki tür Sedum çiçeği var. Biri Sedum palmeri (3-4 yıllık), çiçek açıyor. Diğerinin ismini bilmiyorum. Şimdilik çok küçük ve yaprakları biraz daha büyük. Bahs ettiğiniz gibi bakımı kolay olan bir çiçek ve saksıda yetiştiriyorum. Çok kişiye pay ettim. Bizde kış o kadar soğuk olmuyor. Saksıyı kışın bahçede bıraksam mahv olur mu? Yağmur çoktur ama.
***
Kış yağmurları ne kadar çok olursa olsun bu türlere zarar vermez. Dolu yağışı yapraklara (ezmek ve kırmak suretiyle) zarar verebilir. Soğuk hakkında bir şey diyemem. Sedum palmeri’nin -7C dereceye kadar hiçbir zarar görmediğine bizzat şahit olmuşumdur. -10C dereceden daha fazla soğuğa ne kadar dayanabilir bilmiyorum. -17C derece deniyor ama kendim görmedim, bilmiyorum.
İki küçük dal şeklinde ektiğim Sedum palmerim 1,5 yılda gayet güzel bir şekilde büyüdü ve çiçek de açtı. Fakat son zamanlarda hiç büyümediğini fark ediyorum. Ektiğim saksı standart orta boy. Acaba iki bitki oluşu büyümesini engelliyor olabilir mi? Ve saksı değiştirmek için içinde bulunduğumuz mayıs ayı uygun mu?
***
Sedum palmeri gelişmek serpilmek için büyük saksıya ihtiyaç duymaz. Hatta toprağa bile ihtiyaç duymaz desem pek abartmış olmam. Hızlı gelişim zamanı yaz sonundan itibaren, sonbahar boyunca devam eder. Şimdi serin esintilerin olduğu az güneşli bir yerde olursa yaz sıcaklarına kadar güzelce gelişebilir. Ama olmazsa sonbaharı bekleyin. Hiçbir problem yok. Yine de saksı-toprak değiştirmek istiyorsanız bunu yılın her zamanında yapabilirsiniz. Yeni toprağı mutlaka bolca iri kumlu, taşlı, çörçöplü olsun.
Bitkimin saksısını değiştirdim ve içeri aldım. Yaprakları tek tek dökülmeye başladı. Sadece birkaç dal şeklinde duruyor. Tekrar dışarı alsam düzelir mi? Veya dönemsel bir şey mi?
***
Büyük hata yapmışsınız. Kışın içeri almak istediğiniz bitkileri havalar soğuyunca değil yaz sıcakları diner dinmez içeri almanız şart. Yazık olmuş. Sedum palmeri’nin en gür gelişip tomurcuklanma teşebbüsüne geçeceği bir vakitte yapılacak en kötü şeyi yapmışsınız. Tekrar dışarı koysanız toparlanacağını hiç sanmam. Muhtemelen bu yılı çiçeksiz geçirecek. Ölmezse ilkbahardan itibaren yapraklanmaya başlar.
Urfa’nın 45 derece sıcağına da dayanabilir mi Sedum Palmeri?
***
Evet kesin dayanır. Yalnız (eğer saksıda yetiştiriyorsanız) yaz boyunca direkt güneş almayacağı bir yerde tutmalısınız. Bahçede zeminde ekili olacaksa sorun yok.
Sedum palmerim küçük bir saksıda iki dal sarı sarı çiçek vermeye başladı ama minik siyah böcekler oluştu. Nasıl kurtarmalıyım?
***
Böyle araştırma yapıp vakit kaybedeceğinize mini bir fırça ile tek tek temizleyin. Her geçen dakika aleyhinize işliyor.
Sedum palmeri bitkim yapraklarını döktü ve bazı dalları uçlarından büzüşmeye başladı. Toprağı hiç geçirgen değil. Kaya gibi olmuş artık. Yeni drenajlı bir toprağa sağlıklı dalları kesip saplasam kurtarabilir miyim? Nasıl bir yol izlemeliyim?
***
Bilemiyorum. Yani yapraklar gitmişse tamamıyla ölmüş anlamına gelir benim bildiğim. Ama dallarının sağlıklı olduundan eminseniz öyle yapmanız işe yarar. Yalnız dışarıda açık havadar ve serin bir yerde tutun. Çünkü sıcakta gelişimi duruyor. Yakında havalar iyice ısınacak. Serinde gelişim gösteren bitkilerdendir.
Dam koruğunu yer örtücü ve çime alternatif olarak bahçemde yetiştirdim. 20-30 minik kökle başlamıştım. Şu an 40m karelik alanı kaplamış durumda. Şiddetli yağmur sonrası kök hastalığı olmaması için çiçeklenip çok boylandığında boylananları çekip atıyorum. Bu işlemi yılda kaç kez, ne zaman ve nasıl yapmalıyım? Eylül gibi yüzeysel bir çapa geçip kökleri havalandırsam mı? Ne yapmalıyım?
***
O kadar çok çoğalttığınıza göre siz zaten neyi nasıl yapacağınızı biliyorsunuzdur. Benim o şekilde yetiştirmeye yönelik tecrübem yok. Bence bildiğiniz gibi devam edin.
Sedum palmerim hiç çiçek açmadı ve alttaki yaprakları döküldü. Sadece uçta yaprakları var. Nerede hata yaptım? Neden çiçek açmaz?
***
Sadece kışın tomurcuklanır ve kış ortasından sonra yılda sadece bir defa çiçek açar. Yaz sıcaklarında yaprak sayısının bir hayli azalması da yerine göre, iklime göre özellikle şiddetli sıcaklarda gayet normaldir. Serinde aktiftir. Yaz aylarını dinlenme dönemi gibi düşünün. Yani sizin hiçbir hatanız yok ve bitkinizin hiçbir problemi yok. Bir ay sonra hızlıca canlanacaktır.
Minik saksıda Sedum palmeri aldım. İki dal şeklinde yapraklı şu anda. Küçük bir saksıya ektim. Acaba büyük bir saksıya mı almalıydım hızlı gelişmesi için yoksa biraz daha büyüyünce mi büyük saksıya geçirmeliyim? Bir de kışın saksı değişimi sorun yaratır mı?
***
Hiçbir şey yapmayın. Saksısız bile, bir kenarda az bir toz birikiminde güzelce büyür. Yukarıdaki bilgileri okumalısınız.
Bende de aynı türden var. Yazın çok sağlıklıydı. Havalar soğuyunca yaprakları yumuşadı. Anladığım kadarıyla soğuk zarar vermiyor. 2 aydır bir düzelme yok. Çiçeklerini açmasına rağmen yapraklar kötü halde.
***
Demek ki kökleri ve dip kısmı tamamıyla çürümüş, ölmüş gitmiş. Bu zamanda çiçek açması hiç normal değil. Yaz sonundan itibaren hızlı bir gelişim göstermesi, iki üç misli serpilmesi ve bugünlerde tomurcuk vermeye yeni girişmesi gerekirdi. Topraksız bile gayet güzel gelişen bir bitki Sedum palmeri yanlış topraklarda çürür. Yukarıda yazdığım bilgileri ciddiye almalısınız. Şimdi sağlam dallarını alıp doğru özellikli bir toprağa dikerseniz tutarlar.
Çiçek açacak gibi uç çıkardı. Sonra o çiçek açacak yerler kurudu.
***
Ya çok sıcak yerde tutuyorsunuz ya da ışıksız bir köşede tutuyorsunuzdur. Sedum palmeri sıcak ve havasız odaları sevmez. Ayrıca kış boyunca bol bol direkt güneş alması lazım.
Sedum palmerimin yaprakları kızardı. Korkuyorum hasta mı oldu acaba?
***
Tam bugünler tomurcuklanmış, hatta çiçeklenmeye başlamış olduğu günler. Eğer tomurcuk filan her şey yolunda ise korkacağınız bir şey yok. Kış aylarında soğuk+güneş etkisiyle kızarmalar olmasına gelince doğal özelliğidir.
Ben sedum palmeriyi çok fazla güneş almayan ofisimde bakmak istiyorum. mümkün mü? Aşırı sıcak değil ama soğuk da değil ofisim. Bir diğer sorumda bir daldan köklendime yapacağım ben genelde bitkilerimi su da köklendiririm ama bu bitkiyi toprakta mı köklendirmeliyim?
***
Fazla güneşe zaten ihtiyacı yok. En önemli şey gündüz boyunca çok güçlü gün ışığı almasıdır. Günde bir iki saat direkt güneş de alsa çok daha iyi olur. Hava akımları da büyük önem taşır. Sukulentleri köklendirmeye gerek yok. İnternette sosyal medyada gördüklerinizi ciddiye almayın. Sukulent bitkiler genel olarak biraz serin ortamlarda kupkuru ortamdan bile, hatta toprak dışında açıkta bile olsalar kök salarlar. Yani kuru toprağa ekin ve unutun.
Benim sedum palmerim 3 yıllık. Hiçbir zaman sorunu olmadı. Kapalı balkonumda havalanan sabah güneşi alan bir yerde yıllardır. Fakat fark ettim ki beyaz unlu bit olmuş. Kulak pamuğu ve kolonyaya uğraşarak tek tek temizledim tüm yapraklarını fakat tamamen kurtulmak için ne yapmalıyım? Saksı değiştirmek istiyordum saksısını değiştirip yaprakları da suyun altında temizlesem kalan bitler için işe yarar mı?
***
Hayır. Bunlardan kurtulmak çok zor. Kesin kurtuluş için ne yapmak lazım, şurayı okumalısınız: https://azbitki.com/bitler#etkili
bu cicek bende 3 seneden beri var. fakat camli balkonda iki daldan başka dal vermedi. guneslik çekili balkonda. ne yapabilirim?
***
Yaz aylarında hiç gelişmez. Sonbahar serinlerinde hızlıca serpilir. Kışın tomurcuklanıp sarı çiçekler açar. Balkonunuz sonbaharda sıcak, kışın bile sıcak ise o yüzden gelişmiyordur. Bir hayli serinlik şart.
Bu cicek benimle resmen iddalasiyor. geldiginde bir köktu 3 sene olacak daha halen ayni. iki kök oldu. camli balkonda duruyor. yayvan saksida hic mi bir canlanma olmaz aynisi duruyor ne yapmam lazim? yoksa atacam beni strese sokuyor.
***
Atmak istiyorsunuz. Stres yapıyor. İlginç. O halde sizde yaşatma sevgisi değil çoğaltma hırsı var demektir. O hırsınızı atın gitsin. Saksı büyükse ve canınızı sıkan şey bu ise, daha küçük bir saksıya geçirin. Sedum palmeri yavaş gelişen, kışın sarı çiçeler açan çok sevimli çok da cefakar bir bitkidir. Her şey bakımsızlıktan ölür bu ölmez. Serin esintiler olan dönemler bunun gelişim zamanlarıdır. Üç yılda o kadar az gelişmesi onun inadı değil sizin hatanızdır. Gece karanlık saatler boyunca serin ve soğuk esintilere ihtiyacı var. O zaman saksısız topraksız bile gelişiyor.