Ağaç kavunu Sedefotugiller (Rutaceae) familyasının Citrus medica türüdür. Esas ana vatanı Hindistan (en güneyinin ve doğusunun iç kesimleri) ve daha kuzeyde Doğu Himalaya Dağları’nın eteklerindeki vadilerdir. Sonradan Hazar Denizi ve Akdeniz çevrelerinde yetiştiriciliği yayılmış.
Özellikleri
Yavaş gelişimli, küçük yapılı ağaç şeklinde gelişir. Boyu 2m ile 5m arasında değişir. Dalları dikenli olup yaz kış yeşil yapraklıdır. Çiçeklerinin rengi genel olarak asitli / ekşi çeşitlerde beyaz olup taç yapraklarının dış yüzlerinin morumsu olması.. ve tatlı olanlarının çiçeklerinin beyaz ve sarımsı renklerle karışık olması şeklindedir.
Kış soğuklarına dayanıklılığı hakkında bilgi bulamadım ama sanıyorum diğer narenciyelerle aynıdır. Yani -1C derece çok hafif don olaylarını tolere eder. -2C ile -6C dereceler arası soğuklarda, soğuğun süresine ve dondurucu rüzgarın şiddetine göre kısmi zararlar görür. Ağaç kavununun yılın olur olmaz her zamanında yeniden filizlenmelerde ve çiçeklenmelerde bulunması, kış için uykuya girme gibi hiçbir tedbiri olmaması yüzünden bazen kış aylarında hafif don olaylarında ciddi zarar görür. Gerçi bu özellik birçok narencilerde de var. Pek azı kışı yarı uykuda geçirir. O ise ancak ısı yetersizliği yüzünden hiç gelişim göstermemekle sınırlıdır.
Meyveleri kaba şekilli kalınca bir limonun dev haline benzer. Büyüklüğü limonun çok iri modeli gibi, bazen 5 kiloluk iri bir kavun gibi, yetiştiği yerin şartlarına göre değişir. Kabuğu o kadar kalındır ki içindeki dilim dilim meyveler çok küçük kalır. Zaten pek sulu olmazlar. Bazı ağaç kavunu çeşitlerinin iç meyveleri hiç sulu değildir. Hatta bazılarında (özellikle parmak parmak olanlarda) iç meyve kısmı bile yoktur. Dolayısıyla yiyeceklerde ve içeceklerde kabukları kullanılır.
Kocaman meyveler dala sıkıca bağlıdır. Rüzgardan filan düşmez. Tam olgunlaşması halinde ağırlaşıp dalları kırma riski doğar. Meyveleri daha doğrusu meyveyi oluşturan kapkalın kabuk kısmı doğranarak şekerlemeler, reçeller yapılır. Yiyeceklerle ve içeceklerle ilgili birçok kullanım şekli var.
Ağaç kavunu (Citrus medica) yetiştirme ve bakım bilgilerine gelince, saksıda yetiştirecekseniz ⇒ Saksıda narenciye sayfasındaki, bahçeye dikecekseniz ⇒ limon ağacı sayfasındaki bakım bilgilerini esas almanızı tavsiye ederim.