Aloe juvenna

Aloe juvenna Asphodelaceae familyasındandır. İngilizcede yaygın bir adı kaplan dişi Aloe’dir (Tiger-tooth Aloe). Afrika’nın doğusunda Kenya’nın Tanzanya sınırına yakın dağlık güney-batısına endemiktir. Orada kayalıklı bir bölgede yaşarlar.

Aloe juvenna’nın ana vatanı keşfedilmeden önce ilkin Güney Afrika’da tanınmıştır. Muhtemelen yerli halk oradan oraya göçerken bu türü de beraberinde Güney Afrika’ya götürmüştür. Ya çok sevdikleri için ya da bir kabilenin bir şifacısının ilaç için önem vermesi sebebiyle.

Özellikleri

Eş dost arasında elden ele yayılır ve kimin eline geçse kolay kolay ölmez. Bir köşede her türlü ihmallere rağmen hayatına devam eder. Hatta onca kötü şartlar içinde yavru bile verir.

Açık yeşil üzerine beyazımsı benekli yaprakları kısa ve dar yapılı olup kenarları dikenimsi sert-kısa uzantılarla kaplıdır (testere dişleri gibi). Gövde üzerinde kapkalın etli yapraklar iç içe gibi sıkı sıkıya sıralanmıştır ve su, besin, enerji deposudur. Bu sayede Aloe juvenna belki bir yıl tek damla su almadan yaşayabilir. Fazla uzun süre susuz kaldığında yapraklar incelir ve pembemsi-turuncumsu kızarıklıklar gösterir. Suya kavuştuğunda bir iki hafta içinde rengi yine açık yeşile döner ve yapraklardan fazla yıpranmamış olanları tekrar kalınlaşır.

Aloe juvenna gövdeleri sıkça yapraklarla kaplı olarak dimdik yukarı yükselir. Boyları genelde 30 santimi geçmez. Zaten o kadar uzayınca dik duramazlar. Bir gövde ne kadar küçük olursa olsun gelişirken yavrulayıp durur. Tek başına bir koloni oluşturur.

Kullanım ve uyumluluk

Aloe juvenna biblo gibi güzel görünümlü olunca hep göz önünde tutmak istersiniz. Ofis masaları için, salonlarda pencere yakınındaki sehpalar için, pencere kenarı minik saksıları için uygundur. İstediğiniz boyutta saksılara dikmenizde, ikide birde saksı değiştirmenizde bir sakınca yok. İklimi uygun yerlerde bahçelere istediğiniz gibi dikebilirsiniz. Kayalık bahçe dekorasyonlarına iyi uyar.

Kış soğuklarına -6C dereceye kadar gayet rahat dayanan Aloe juvenna Akdeniz ve Ege kıyı kesimlerinde kış soğuklarından, aşırı yağmur ve dolu yağışlarından, hatta kış boyu hiç kurumayan çamur topraklardan hiçbir şekilde zarar görmez.

Saksıda ya da bahçede tek tek değil birkaç Aloe juvenna bir arada olunca daha güzel görünür. Gerçi tek tek dikseniz bile birkaç ay içerisinde yavrulayacak ve çoklu hale gelecektir. Yeter ki susuz bırakmayın. Dikkatli bakım-üretim çalışmalarıyla çok iyi bir bahçe yer örtücüsü haline getirebilirsiniz.

Yetiştirme, bakım

Işık açısından müşkülpesent değildir. Yeri koyu gölge olmamak şartıyla sakınca yok. Tam gün güneşli, az güneşli, hatta hiç güneşsiz yerlerde bile aynı güzellikte gelişime devam eder. Hiç güneş almasa da Aloe juvenna için güçlü gün ışığı yeterli olur.

Gereğinden fazla sıklıkta sulama bu türe zarar vermez. Toprağının kurumasına göre ara sıra sulayabilirsiniz.

Aloe juvenna toprak seçmez. Basit arazi toprağında da özel salon bitkisi toprağında da yetişir. Sağlıklı ve bereketli bir gelişim için herhangi ama verimli, güvenilir bir toprak kullanın. Toprağı biraz da dere kumu veya ponza taşı ile karıştırıp harmanlarsanız daha iyi olur. Veya ⇒ bir tavsiye toprak karışımı. Bitki besini istemez. Gübre istemez.

Canlı görünüm için: Aloe juvenna fazlaca direkt güneş alırsa rengi solukça açık yeşil, daha fazla güneş ve şiddetli sıcakta ise sarımsı bir renk alabilir. Eğer hafif asitli toprak kullanır ve az güneşli (ya da filtrelenmiş güneşli) bir yerde tutarsanız rengi gayet canlı bir yeşil olup üzerindeki beyazımsı çillilikler daha belirgin olur.

Çoğaltma, üretim

Sürekli dibinden yavru üreten Aloe juvenna kadar bereketli çoğalan değerli bitki türleri azdır. Yavrular hızlı büyür. Köksüz olsa bile anadan ayrılacak kadar kendi gövdesini oluşturmuş olunca koparıp alın. Fazla yapraklı ise en alttaki yapraklarının birkaçını en alttan başlayarak soyup çıkarın. Bir iki gün açıkta bekletip kuruttuktan sonra saksılara dikin ve sulayın. Derhal gelişimine devam edecek, hatta kendi yavrularını da en kısa zamanda üretmeye başlayacaktır.

Aloe juvenna’nın diğer üretim yolu uzun bir gövdeyi 7-8cm gibi parçalara ayırmaktır (bir bıçakla kesin). Her bir parçanın alt kısmından birkaç yaprağı soyarak çıkarın. Yani dipte en az 2cm çıplak gövdesi yapraksız, açıkta kalmış olmalı. Bir veya iki gün açıkta bekletin. Sonra dikip sulayın. Her parça birkaç yavru üretecektir.

Yeni köklendirdiğiniz Aloe juvenna yavrularının hızlı gelişimleri yerinin havadar olmasına ve susuz bırakmamanıza bağlıdır. Işık yetersizliğinde yavru oluşturmama sıkıntısı baş gösterebilir.

Problemleri

Yaklaşık beş yıldır bahçemde (Didim’de) bahçe zemini ağır killi toprakta Aloe juvenna yetiştiriyorum. Şimdiye kadar hiçbir zararlısına rastlamadım. Ne bir parazit ne bir hastalık ne de toprağa uyumsuzluk. Dolu yağışları bile yazar vermiyor. Her şeyiyle mükemmel bir bitkidir. Yukarıdaki bakım bilgilerine göre az biraz gerekenleri yapmanız Aloe juvenna yetiştirip üretmenize yeterli olur.

Kaynaklar

Yukarıdaki bilgilerden bir kısmı Wikipedia’dan alınmıştır (⇒ Aloe juvenna, Wikipedia). Çoğu kendi tecrübelerimdir.