Altın küre çiçeği, Lysimachia congestiflora

Altın küre çiçeği Primulaceae (Çuhaçiçeğigiller) familyasının Lysimachia congestiflora türüdür. Ana vatanı Hindistan’dan Çin’e kadar Asya’nın güneyidir. Ormanların sulak olan kenarlarında, su yollarının kenarlarında ve pirinç tarlalarının çevrelerinde yaşarlar.

Özellikleri

Altın küre çiçeği küçük çalı tarzında gelişen uzun ömürlü bir bitkidir. Yaprakları 4cm kadar uzun ve biraz genişçedir. Genelde kışın yapraklarını dökmez. Dalları odunlaşmayan, esnek, sağlam otsu özelliklidir. Pek dik duramayan dalları genelde 15cm gibi yükselir. Dallar bu şekilde çevreye dağılır. Bahçe zemininde bir fide gelişerek 30cm genişliğinde alan kaplar. Yerlere yatan dallar zamanla toprağa değdiği yerlerinden köklenir. Yıldan yıla çevresini genişletir.

Ayrıca variegata yapraklı doğal bir varyetesi vardır. Bundan başka kara-bronz yapraklı, kızılımsı yapraklı ve dalları daha fazla uzayan kültivarları da türetilmiştir.

Çiçek açması

Altın küre adını dalların uçlarında açtığı sarı çiçeklerinden alır. Çiçekler fincan biçiminde olup 7-8 tanesi bir arada açarlar. Her sarı çiçeğin iç-dip kısmı turuncumsu bir renktedir. Bu özellik gerçi kültivarlarına göre değişir. Çiçeklerinin sarı renk tonu ve çiçek şekilleri kültivarlara göre değişik değişiktir. Mayıstan yaz sonuna kadar üzerinden sarı çiçekleri eksik olmaz.

Kullanım

Askılı saksılar ve pencere önü için idealdir. Bahçelerde son derece güzel bir yer örtücüdür. Diğer yer örtücülerden başlıca farkları çiçeklerinin ve yapraklarının fazla küçük olmaması, azgınca gelişmemesi, karman çorman değil estetik bir görünüşü olması, sakin ve zarif gelişim göstermesidir. İşte bu açılardan bakarsak altın küre çiçeği yer örtücü türler arasında en güzellerinden biridir. Fakat dalları fazla uzayan kültivarları bahçe zemininde karmaşaya yola açar. Fotoğrafta gördüğünüz has türü kibar bir şekilde yer örtücü kullanıma daha uygundur.

Altın küre çiçeği ayrıca tam gölge bahçelere, güneşli bahçelere, kayalık bahçelere ve havuz kenarlarına uygunluğuyla da hem şık hem zahmetsiz, sıkıntısız, her ortama uyan bir türdür.

İklim uyumu

Kışın yaklaşık -20C derece soğuklara dayanır ve bu özelliğiyle birçok ilimizde bahçelerde uzun ömürlü bir bitki olarak rahatlıkla yetişir. Kuzey ülkelerinde tam gün güneş isteyen altın küre çiçeği ülkemizde yarı gölge / yarı güneş yerlerde daha iyi yetişir. Böylece yaz sıcaklarında yüksek nemli çevre ihtiyacını karşılamak gerekmez.

Yetiştirme, bakım

Altın küre çiçeği genelde saatlerce güneş altında kalmaya uyumludur. Fakat biraz az güneşli yerlerde daha iyidir. Mesela ya sabahtan öğlene kadar ya da ikindiden akşama kadar güneş alan yerlerde daha güzel gelişim gösterir. Ama tam gölge yerlerde de iyi yetişir ve çiçeklenmeme problemi yaşamaz.

Tam gün güneş alan yerlerde yaz boyunca asla susuz bırakılmamalıdır.

Bahçelerde genelde toprak seçmez. Ama saksıda biraz hassastır. Aniden çürüyerek ölme gibi bir hassaslığı var. Bundan dolayı altın küre için sade yapılı ve doğallığa özdeş bir toprak karışımı hazırlamak gerekiyor.

2 ölçü torf toprak + 1 ölçü arazi toprağı + 1 ölçü iri taneli temiz dere kumu karışımı çok iyi olur. Toprağına gübre katmayın ve bitki besini vermeyin.

Suyu sever. Özellikle yaz boyunca sık sık sulayın. Saksıda olunca sulamalarda hassas davranın. Serin ve soğuk aylarda sabah-öğle arası, sıcak aylarda ise akşam serinlik iyice bastırınca sulamanız iyi olur. Ayrıca her mevsimde sulama suyunu saksı alt deliklerinden bolca su çıkacak miktarda bolca tutun.

Kış için tedbir

Lysimachia congestiflora altın küre çiçeği kışın -10C dereceden daha ağır don olayları yaşanan bölgelerde kışa doğru diplerinin ve yerlerde sürünen dallarının malç ile örtülmesine ihtiyacı vardır. Böylece sağ salim bahara çıkarlar. Saksıda yetiştirilenler don olaylarına pek fazla dayanamaz. Onun için Ege’nin ve Akdeniz’in düşük rakım kıyı kesimlerinin dışında diğer yerlerde kışın don olayları hafif geçiyor olsa bile ya güney cephede tutmalı ya da kış boyunca kapalı bir yere almalısınız.

Fide üretimi

Altın küre çiçeği çelikle, kökten ayırmayla ve tohumla üretilir. Dallarını kırıp direkt toprağa dikerek ya da önce suda köklendirip toprağa dikerek kolayca fideler oluşturmak mümkün.

Tohumdan yetişince çabuk büyür ve iki üç ay sonra çiçek açmaya başlar. Bu özelliğinden dolayı Lysimachia congestiflora altın küre çiçeği kışları çok fazla soğuk olan yerlerde mevsimlik yetiştirilen yaz çiçeklisi süs bitkilerindendir. Bu arada tohumları gömmemenizi, toprağa serpip üzerlerini bastırmanızı tavsiye ederim. Tohumlar çimlenene kadar toprak üst yüzeyi hiç kuru kalmayacak şekilde ara sıra su fısfıslayın. Tohumlarını ekme zamanı kış sonu ve ilkbahar başıdır. Daha fazla gecikirseniz çiçek açması sonraki yıla kalabilir.